دید بسته -دید باز: برای پیروزی دید باز لازم است نه دید بسته. عبارات « özgə çırağı* از سهند شاعر آذربایجانی و از صمد بهرنگی
canımın çırağı dərdilə yanır» از زمین تا آسمان فرق دارند. مال سهند ناسیونالیستی ست. سخن بهرنگی دید انسانی و جهانی ست.
چراغ بیگانه* می سوزدم چراغ تن از درد. در اولی چراغ من چراغ بیگانه مطرح است ولی در دومی «درد مشترک» مطرح است. راه دید باز و بسته بخوبی مشخص است.اولی ناسیونالیستی ست دومی اومانیستی. راه پیروزی در دید باز است.سخن بهرنگ از کتاب ترجمه های او نقل شده(گئجه در، باخ گئجه دیر). کدام فکر و دید در بین فعالان غالب است؟ همه شواهد نشان میدهد که دید بسته سهند. دید بسته «درد مشترک» را نمی بیند. «لبخند ترک و فارس» جستجو میکند. صمد در ترجمه خود میگوید:« mən durmuş bir dənizəm,məndəvar hamı fırtanaların nərəsi من آن دریای آرامم که فریاد همه توفانهاست.
«نباید دانه اشکی برگونه هیچ کودکی بنشیند». چنین است راه پیروزی. راه چراغ من-اشک فارس و ترک؛ راه شکست است. ناسیونالیسم برای ما اتهام و تهمت نیست یک واقعیت انکار ناپذیر است. ما یعنی غالب فعالان آذربایجانی «گرفتار افکار ناسیونالیستی» هستیم. باید آن را شناخت و در باره اش عمیق اندیشید و تصمیم گرفت.