چینش نیروهای حال حاضر در ساخت سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی را در انتخابات ریاست جمهوری آینده چگونه می توان محاسبه کرد؟ در این میان نقش هاشمی رفسنجانی را چگونه می توان ارزیابی کرد؟ در وضعیتی که سبزها و اصلاح طلبان، و یا آن گونه که مخالفین آن نام نهاده اند "فتنه سبز"، آرایش نیروهای داخلی موجود در ساخت سیاسی جمهوری اسلامی را تغییر داده است، در زمانی که احمدی نژاد، خود به ظاهر در راس انتقاد از حاکمیت نشسته است، پیش بینی مانور نیروهای متنفذ در شطرنج جامعه ایرانی کاری بیش از پیش دشوار است. چنین تحلیلی بسیار دشوار است چرا که مواضع سیاستمداران عزلت نشین یا کهنه کار سیاست ایران از روزی به روزی دیگر تغییر می کند. ریشه چنین دگرگونی در ریزش های بنیادین بوده است ، ریزش هایی نشئت گرفته از فردای جنبش سبز، ریزش هایی که تا کنون با رویشی جایگزین نشده است که خود نشانگر مشروعیت و گستردگی "گفتمان مقاومتی" است که در سطوح متفاوت جامعه و در زمان های مختلف آشکار شده است، بخصوص در میدان انتخابات ریاست جمهوری. این در حالی است که طبق سنت دیرینه انتخاباتی در جمهوری اسلامی نیروها، بازیگران، اپوزیسیون یا پوزسیون، به خاطر جمع آوری رای به نقد بی مهابا و نابودگر"نظام" روی می آوردند با تکیه بر دو عامل مهم: یکی به خاطر عدم پاسخگویی نظام و دیگری فساد موجود در بدنه و عناصر مهم و تاثیر گذار نظام. در میان بی شک هاشمی رفسنجانی چهره ایست غیر قابل جایگزین. این در حالی است که حامیان نظام هاشمی را بی بصیرت می دانند و این بی بصیرتی ریشه در سال های پیش از تشکیل جنبش سبز دارد. با این حال همدردی ظاهری هاشمی در نماز جمعه 26 تیر سال 88 با سبزها صدور دستور حمله به وی را از سوی نظام و حاکمیت را در پی داشت. میانه روی هاشمی بعد از انفصال از قدرت، به واسطه عدم برخورداری از اهرم های مطمئن قدرت، وی را واداشت که برخلاف اسلاف خویش، نخبگانی که روزی در عرش قدرت بوده اند و زان پس به فرش رانده شدند، نبرد رودرو با نظام را کنار گذاشته و نبردی فرسایشی و قدم به قدم یا نبرد جبهه ای (War of Position) را اختیار کند. اتخاذ نبرد فرسایشی در فقدان قدرت در دست هاشمی باعث شد که وی گفتمان مقاومتی را در میان توده های مختلف و نخبگان در پیش گرفته و از این رو عطای مناصب حکومتی را یکی پس از دیگری به لقایش بخشید. دوری وی از این مناصب، سایر نخبگان را به اداره امور کشور بر پایه خواست های نظام واداشت؛ امری که در دراز مدت مقاومت سایر نخبگان و سیاستمداران را در برابر نظام در پی داشت و در نتیجه به تعمیق بیش از پیش گفتمان مقاومت منجر شد. دگرگونی در مواضع احمدی نژاد و تقابل وی با نظام نیز مهر تاییدی بود بر پیش بینی های هاشمی. و این خود در نهایت به افزایش سرمایه سیاسی وی در میان نخبگان و منتقدین نظام انجامید. نبرد فرسایشی هاشمی، حال دیگر بی بصیرتی نیست بلکه تجسمی از بصیرت است و سرمایه سیاسی و نمادین او در میان نخبگان، در انتخابات پیشروی ریاست جمهوری نیز موثر خواهد بود و حضوری که بی تردید پشتیبانی مراجع تقلید را نیز در پی خواهد داشت. اما بی شک هاشمی به حضور خویش در انتخابات به گونه ای دیگر می اندیشد، حضوری که اجماعی گسترده از اصلاح طبان تا موتلفه، از شمال شهر نشینان تا پایین نشینان را در پی خواهد داشت. نظام نیز حضور اینچنینی هاشمی را نه احساس تکلیف بلکه اعلان جنگ به اقتدار خویش می یابد. هاشمی خود بهتر می داند که نظر نظام و رفیق ۵۰ ساله اش که به ائتلاف ۲+۱ نزدیکتر است. در نگاه نخستین، روی کار آمدن ائتلاف ۲+۱ ناخوشایند هاشمی نخواهد بود، به ویژه آن که اگر خروجی این فرمول شخصی غیر حداد عادل باشد، چه قالیباف چه ولایتی ، هر دو با هاشمی رابطه ای گرم و متحد خواهند داشت. اکبر هاشمی رفسنجانی نقل قولی آشنا از آیت الله خمینی دارد که از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد چندین بار آن را تکرار کرده است: «متحد باشید. به خصوص شما و آقای خامنه ای نگذارید خائنان بین شما و ایشان فتنه کنند.» در یک کلام، آن جا که نظام و حاکمیت بخواهند مشایی را به تایید برسانند آنجاست که هاشمی سکوت را خواهد شکست و پرده مصلحت را کنار خواهد گذاشت چرا که او و همگان بهتر می دانند که تایید مشایی یعنی پایانی بر انقلاب؛ انقلابی که بنیانگزارش زنده بودن آن را به زندگی وی گره زده بود، چرا که اگر او، شخصی دیگر را در جایگاه و کسوت رهبری انقلاب بیند، اما خود را صاحب انقلاب می داند. هاشمی به زیرکی تمام فهمیده است که او بیاید و نیاید و یا مشایی بیاید، یا نیاید مسئله نیست. مسئله مهم این است که نظام بخواهد، و این مهمترین و اصلی ترین مسئله است.