روزنامه های صبح اول هفته تهران، در آستانه تعطیلات فردا، در صفحاتی کم شمار، مهم ترین عنوان های خود را به ادامه گرانی ارز و سکه اختصاص داده و همچنان از موفقیت اصغر فرهادی با فیلم جدائی نوشته و احتمال داده اند که وی اسکار بهترین فیلم خارجی را هم به خود اختصاص دهد.

پیش گوئی هائی در انتخابات کم خبر و سرد مجلس، گفتگوهای ایران و ترکیه و وضعیت اقتصادی کشور از جمله دیگر مطالب این روزنامه هاست.

انتخابات سرد و رقابت سردتر

روزنامه های مختلف در گزارش هائی از گفتگوهای سرد پیرامون رقابت هواداران دولت و جناح راست برای جلب کرسی های مجلس آینده و پیروزی در انتخابات اسفند ما نوشته اند. مهم ترین خبر امروز انتخاباتی این روزنامه ها سخن هاشمی رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است. همان که آرمان با تیتر "جلب مشارکت مستلزم سخن صادقانه است" آورده و ابتکار خبر داده "امروز، اعلام نتایج شکایات ردصلاحیت شده‌ها".

تضاد ایران و غرب و ماهی گیری ترک ها

کیهان در صدر اخبار خود از قول رمزی کلارک مقام پیشین قضائی آمریکا نوشته "قتل دانشمندان ایران کار آمریکا و اسرائیل است"، "افرادی در ارتباط با ترور شهید احمدی روشن دستگیر شده اند" تیتر اول خراسان است، قدس در عنوان اصلی خود از "ایران و ترکیه به دنبال بازی برد – برد" خبر داده و سیاست روز از "سردرگمی آشکار اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران" نوشته است.

صادق زیباکلام در مقاله ای در شرق نوشته ظرف یک دهه گذشته ترکیه از کشوری کشاورزی در مرز آسیا به تدریج به یک قدرت منطقه‌ای، یک شریک و متحد جدی برای غرب و آمریکا در منطقه مهم و استراتژیک خاورمیانه بدل شده است. در اینکه بخشی از جایگاهی که ترک‌ها پیدا کرده‌اند مرهون تدابیر اقتصادی تورگوت اوزال و اتخاذ استراتژی اقتصاد آزاد است، کمتر می‌توان تردیدی داشت. بخش دیگری از جایگاه امروز ترکیه هم مرهون سیاست‌های سنجیده و واقع‌بینانه اسلام گرایان است. اما هیچ‌کس نمی‌تواند منکر نقش ایران در جایگاهی که امروز ترکیه در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای پیدا کرده، شود.

به نوشته این مقاله مشکلات و مسایل ایران و غرب باعث شده تا ترکیه از یک کشور دست‌چندم به یک بازیگر مهم منطقه‌ای بدل شود. در بسیاری از پروژه‌های سازندگی در افغانستان، ترک‌ها هستند؛ در تاجیکستان، آسیای مرکزی، جمهوری آذربایجان، عراق و اخیرا هم در سوریه. ترک‌ها هم همانند روس‌ها هم ما را دارند، هم آمریکا و اروپا را. نه ما را فدای غرب می‌کنند و نه منافع و مصالح گسترده‌ای که با غرب دارند را فدای ما. حدس‌‌مان از جایگاهی که ترکیه از سر صدقه مرافعه ما با غرب به آن رسیده تمام نشده بود که حالا شاهد هستیم عراقی‌ها هم دست‌کم از بابت گرفتن کره از آب مرافعه ما با غرب دارند، پا جای پای برادر بزرگ‌شان ترکیه می‌گذارند.

این استاد دانشگاه در مقاله شرق نوشته یکی از اتهامات غرب ظرف چند ساله اخیر آن بوده که ایران دارد در منطقه یک هلال شیعی ایجاد می‌کند: هلال تهران - بغداد – دمشق – بیروت. بسیاری از جمله سعودی‌ها، اردنی‌ها و رژیم‌های عربی دیگری این نظریه را جدی گرفته‌اند و به ایران به چشم پیشقراول خیزش شیعیان منطقه می‌نگرند. حرکت عراق در نزدیک‌شدن به آمریکا و غرب در سایه وساطت با ایران دست‌کم «هلال شیعی» را با علامت سوال‌هایی روبه‌رو می‌کند. اما مساله اصلی‌تر همچنان سر جای خودش باقی می‌ماند: چند کشور دیگر قرار است که از آب مرافعه ما با غرب کره بگیرند؟

چرا ایران به آمریکا راه نمی‌دهد؟

پوریا عالمی در ستون بیا چت کنیم روزگار، از قول صفار هرندی وزیر سابق ارشاد نوشته آمریکا پیام داده اما پیغام نداده. حتی اگر پیغام هم داده باشد پسغام نداده. یعنی نامه نداده اما نامه‌رسان داشته. یعنی در مدیریت استراتژیک هم نمی‌شود این قضیه را باز کرد.

چت کننده پرسیده "چرا آمریکا نامه نداده اما همه می‌گویند نامه داده؟" و صفار هرندی جواب داده: شنیده‌ها حاکی از این است که اوباما چند بار شروع کرد به نامه نوشتن. اما هر بار که نامه می‌نوشت ترس برش می‌داشت و اشکش سرازیر می‌شد. روایت است این‌قدر گریه کرد، تا شصت و سه کاغذ نامه را خراب کرد. بعد کاخ سفید و مجلس سنا و آن یکی مجلس آمریکا که اسمش یادم نیست دیدند به اقتصادشان به صورت غیرمستقیم دارد ضربه می‌خورد. اول ترس برشان داشت که نکند انقلاب نرم در آمریکا به وقوع پیوسته. بعد خواستند هر کسی با سوروس ارتباط داشته را بگیرند که دیدند خیلی کار ضایعی است. خلاصه از اوباما خواستند حالا که نمی‌تواند بدون گریه و زاری نامه بنویسد حرفش را سینه به سینه نقل کند. روایت است که حرف اوباما در سینه‌ سه نفر بود و عملا پیام اوباما طی مراسم خاصی از سینه‌ این سه نفر به ما منتقل شد.

در ادامه ستون بیا چت کنیم روزگار صفار هرندی ماحصل پیام اوباما را چنین توصیف کرده "آمریکاییها میگویند ما قبول کردیم شما قدرتمند هستید." و طنزنویس نوشته: خب حالا که آمریکا قبول کرد ما قدرتمندیم آمریکا را مجبور کنیم این کارها را بکند. ۱- واحد پولش را بکند ریال که ارزش ریال ایران با دلار آمریکا برابر شود. ۲- آمریکا ناوهایش را جای این‌که بیاورد در خلیج فارس، بزند به صخره و غرق‌شان کند. این‌طوری نیروی دریایی ایران و آمریکا می‌توانند با ناوچه، قایق موتوری، جت آبی، پارو، قلاب ماهیگیری و دیگر لوازم جنگی مشغول باشند. ۳- آمریکا کاخ سفید را بکوباند و به جایش مسکن مهر بسازد.

تیتر و عکس صفحه اول آرمان

فرهیختگان و آرمان دو روزنامه امروز صبح مقاله کیومرث پوراحمد را منعکس کرده اند که در آن با اشاره به مراسم گلدن گلوب و گفته های اصغر فرهادی هنگام دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی در آن جا نوشته در چنین جمع پرستاره‌ای، مدونا نام اصغر فرهادی را اعلام می‌کند و جایزه را به اصغر فرهادی می‌دهد. اصغر فرهادی هم آمد و خیلی مختصر اما درجه یک و عالی حرف زد. یک جمله کوتاه گفت و در همان یک جمله خیلی حرف‌ها را زد، گفت که مردم ایران واقعا صلح‌طلب هستند. شاید اگر فرهادی مشورت می‌کرد، می‌توانست جمله بهتری بگوید. ولی به نظر من، همین جمله او هم خیلی خوب بود. اما جایزه‌ای که اصغر فرهادی برد، این زمستان را برای من بهار کرد. با خودم فکر می‌کردم که امسال، بعد از چند سال که ذهن و دست و قلمم قفل شده و نمی‌توانم برای ماهنامه فیلم بهاریه بنویسم، الان روح و دست و قلمم آماده نوشتن یک بهاریه است.

فیلمساز معروف و خالق قصه های مجید در ادامه مقاله نوشته «جدایی نادر از سیمین» در کم‌تر از یک سال ۵۳ جایزه گرفته و من فکر می‌کنم که جایزه اسکار را هم ببرد و بالاخره ما می‌توانیم طعم خوش اسکار را هم بچشیم. بدون تردید اسکار مهم‌ترین جایزه سینمایی جهان است زیرا کسی که حتی فقط کاندیدای دریافت این جایزه هم می‌شود، تحولی اساسی در زندگی‌اش رخ می‌دهد. اسکار تنها جایزه‌ای است که زندگی برنده‌اش را زیر و رو می‌کند.

مقاله شرق با این جمله به پایان می رسد فرهادی چه در نوشتن فیلمنامه و چه در ساختن فیلمش، روز به روز به کمال بیشتری رسیده و خوشا به حالش که در میانه‌سالی به چنین جایگاهی رسید. اگر «جدایی نادر از سیمین» اسکار را ببرد، دیگر بهاری همیشه بهار از راه می‌رسد! اگر تا پیش از این، کسانی بودند که مخالف جایگاه رفیع فرهادی در سینمای ایران بودند، از این به بعد دیگر همه به بزرگی او اعتراف خواهند کرد.

گرانی هر روز ارز و سکه، دولت مقصر نیست

جام جم از "تدابیر تازه برای ساماندهی ارز" نوشته، شرق در تیتر اول خود از "مقصران گرانی ارز و سکه" خبر داده، "سهم تولید ۳۵ در صد شود" عنوان اصلی جهان صنعت است و دنیای اقتصاد در گزارش اول خود از "رکورد زنی ساخت و ساز در تهران" نوشته است.

اعظم ویسمه در گزارشی در شرق نوشته در روزهایی که انتقادات به دولت به دلیل اوضاع نابسامان بازار ارز و سکه به اوج خود رسیده و راهکارهایی همچون «پلیس بانکی» هم افاقه نکرده، روزنامه دولتی ایران با اعتراض به حوادث سفارت انگلیس و باغ قلهک در تهران، خرید سکه از سوی شهرداری و پوشش اخبار تحریم بانک مرکزی از سوی انگلیس و آمریکا توسط رسانه‌ها، توپ را به زمین مجلسیان، شهرداری و «جریانات خاص» انداخت و آنها را مقصر اوضاع اقتصادی فعلی کشور معرفی کرد.

گزارشگر شرق به نقل از سایت روزنامه دولتی ایران روز پنجشنبه در واکنش به اظهارات احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس توضیحاتی انتقادی ارایه کرد. توکلی که چندی پیش با الیاس نادران دیگر نماینده تهران در نامه‌ای خطاب به علی لاریجانی خواستار تشکیل جلسه اضطراری برای بررسی «بازار نابسامان ارزی» شده بود، یک‌بار دیگر طی یادداشتی در سایت رسمی خود «الف» درباره ناتوانی بانک مرکزی در ساماندهی بازار طلا و ارز یادداشتی منتشر کرد.

در واکنش به این یادداشت و انتقادات مطرح علیه دولت، سایت روزنامه دولتی ایران تلاش کرده در گزارشی با مقصر جلوه دادن برخی عوامل عنوان کند، دولت نقشی در این وقایع نداشته و این اوضاع نابسامان اقتصادی به دولت از سوی برخی نهاد‌های دیگر تحمیل شده است. براساس آنچه سایت روزنامه ایران منتشر کرده محمود احمدی‌نژاد از سال قبل افزایش قیمت دلار را پیش‌بینی کرده بود. «در همین زمان که رییس‌ دولت سیاست کاهش نرخ ارز را مطرح می‌کرد، بسیاری از مدعیان اقتصادی در کشور کاهش نرخ ارز را رد می‌کردند و آن را سیاست درستی نمی‌دانستند.»

نادر کریمی جونی در سرمقاله جهان صنعت نوشته بازار نفت برای ماه‌های آینده وضعیت دشوار و پیچیده‌ای را تجربه می‌کند، این وضعیت حتی با وضعیتی که عراق طی تحریم‌های موسوم به نفت در برابر غذا پشت سر گذاشت تفاوت زیادی دارد. ناظران مسایل نفتی با نگرانی وضعیت قیمت‌های بازار نفت را بررسی می‌کنند و شعارهایی که سیاستمداران برای اطمینان بخشی به بازار فریاد می‌زنند را باور نمی‌کنند. روشن است که اظهارات سیاستمداران در محدوده‌های سیاسی و نه اقتصادی اثربخش است و بازار به عنوان یک موجود زنده اقتصادی رفتار مورد علاقه خود را دارد.

کارتون سکه، کار علی کاشی، مردم سالاری

به نوشته این مقاله از تیرماه ۹۱ که کشورهای عضو اتحادیه اروپا نخریدن نفت از ایران را آغاز کنند، اوضاع جدید شروع می‌شود. گمان می‌رود تا آن موقع ایران باید برای حدود ۹۰۰ هزار بشکه در روز از نفت صادراتی خود، مشتری جدید پیدا کند. این مهلت شش ماهه اگرچه از نظر مقامات اروپایی برای آن است که مشتریان نفتی ایران در اتحادیه اروپا خود را با خرید نفت از کشورهای دیگر تطبیق دهند‌ اما یک احتمال دیگر آن است که کشورهای اروپایی امیدوارند تا قبل از ضرب‌الاجل تمهید شده مشکلات فی‌ما بین ایران و غرب به پایان برسد و نیازی نباشد که خریداران نفت از ایران به منبع دیگری توجه کنند.

پویا جبل عاملی در سرمقاله دنیای اقتصاد نوشته مساله اصلی برای مدافعان افزایش نرخ سود بانکی، فراتر از سیاستی برای کنترل بورس بازی در بازار ارز و طلا است. مدافعان بازار آزاد می گویند در صورت وجود آزادی عمل برای سیستم بانکی خود به خود، نرخ بهره در این سیستم با افزایش سوددهی در بازار‌های مشابه افزایش می‌یافت، اما زمانی که بانک مرکزی سقفی برای آنها در نظر گرفته این تعدیل خودکار از بین رفته و در نتیجه کارآیی اقتصاد کاهش می‌یابد.

به نوشته این اقتصاددان باید به این نکته توجه داشت که این استدلال فراتر از این است که معتقد به یک دست دستور دهنده برای نرخ سود بانکی باشیم و بعد بگوییم این دستور باید به سوی افزایش نرخ سود باشد. استدلال مدافعان اقتصاد آزاد این است که از ابتدا، نباید دستی می‌بود که با دستور، سقفی برای این نرخ بگذارد و حال نیز ما خواهان آنیم تا بازار پول آزاد شود و اصلا بر آن نیستیم تا بگوییم افزایش یا کاهش یابد؛ اما با وجود نرخ‌های سوددهی چند صد درصدی سالانه در بازار‌های ارز و طلا، بی‌تردید هیچ عقل سلیمی نیست که مدعی باشد با آزاد شدن نرخ بهره، این نرخ در بازار کاهش می‌یابد.

دنیای اقتصاد نوشته برخی معتقد هستند که افزایش سود سپرده‌ها اصولا بر نقدینگی موثر نیست و استدلال آنان نیز بر این محور است که این سیاست اصولا بر ابزار‌های بانک مرکزی چون عملیات بازار باز یا نرخ ذخیره قانونی متکی نیست. اما کلید مساله در آن است که با افزایش نرخ سود سپرده‌ها، ما شاهد انتقال پول از حساب‌های دیداری به حساب‌های مدت‌دار خواهیم بود و در نتیجه قدرت خلق نقدینگی سیستم بانکی کاهش یافته و رشد نقدینگی افت می‌کند. در نتیجه با تاکید بر آزادی عاملان بازار به نظر می‌رسد که می‌توان بسته سیاستی کارآیی را برای جلوگیری از التهاب طراحی کرد، اما آیا این تحولات رخ خواهد داد؟

خاطره ای از خاوری

قدس خاطره ای از محمودرضا خاوری مدیرعامل سابق بانک ملی را نقل کرده:

یکی از دوستان محمود رضا خاوری در خاطره ای گفت: زمانی که خاوری هنوز در استان لرستان بود و به تهران منتقل نشده بود، در سفری به تهران رفتاری از او سر زد که تا همین اواخر در ذهن من نقش بسته بود.زمانی که یکی از همراهان خواست تا برای خریدن چای و نوشیدن آن توقف کنیم، راننده وی گفت آقای خاوری همچون همیشه با هزینه شخصی خودش چایی تهیه کرده و افزود ایشان آنقدر ملاحظه می کند که هیچوقت با خودکار بیت‌المال برای کار شخصی خود حتی یک شماره تلفن را هم یادداشت نمی‌کند!

به نوشته این روزنامه آن دوست تعریف کرده: بعدا که تحقیق کردم متوجه شدم وی واقعا همین گونه است و محال بود که از وسایلی اداری برای مصارف شخصی بهره برداری کند و همکاران وی در لرستان بارها شاهد این دقت نظر مدیرعامل سابق بانک ملی بوده‌اند!

بازی با تیترها

ابتکار در ستون شوخی با تیترها نوشته:

- سرمربی تیم ملی فوتبال: زمانی برای تفریح ندارم. [فقط گاهی وقتا به مصاحبه‌های کفاشیان گوش می‌دم.]

- روایت احمدی نژاد از تست پزشکی اش [دستگاه‌ها همین‌جور چربی و قند و اوره را بالا نشون می‌دادن. دستور دادم، دستگاه‌ها همه‌چیز را عادی نشون‌ بدن]

- آیت‌الله جنتی: در هیچ‌جای کشور خلاف شرع صورت نمی‌گیرد. [مگر درخارج از کشور]

- تکذیب ارائه لیست جدا از بانوان اصولگرا [زنونه مردونه‌اش نکردیم. همه باهم برادر و خواهریم]

- شورجه: فیلم «جدایی نادر از سیمین» همسو با اهداف آمریکا و اسرائیل است. [همان‌طورکه استادم سلحشور فرمود]

- زلزله در زادگاه احمدی‌نژاد [دیگه با زادگاهم چیکار دارین؟]

کارتون روز

پرش نافرجام از مانع، کارتون هادی حیدری، شرق