احمدی نژاد در جلسۀ شورای عالی اشتغال با حضور استاندارها و وزرای کار و اقتصاد گفت که برای رفع مشکل بیکاری و به ویژه بیکاری جوانان باید مناسبات "استاد و شاگردی" بسان ایام قدیم احیا شود. با این "راه حل" محمود احمدی نژاد اعتراف کرد که رکود اقتصادی کشور رفع ناشدنی است و از دست دولت کاری برای حل بحران بیکاری جوانان ساخته نیست

عاقبت بعد از پنج ماه محمود احمدی نژاد از طرح خود برای حل بحران بیکاری کشور و ایجاد 2 میلیون و 500 هزار شغل در سال جاری پرده برداشت. او در جلسۀ شورای عالی اشتغال با حضور استاندارها و وزرای کار و اقتصاد گفت که برای رفع مشکل بیکاری و به ویژه بیکاری جوانان باید مناسبات "استاد و شاگردی" بسان ایام قدیم احیا شود. در پشتیبانی از همین نظر، وزیر کار و رفاه اجتماعی، عبدالرضا شیخ الاسلامی نیز گفت : تا پیش از این به هر مغازه ای که سر می زدید شاگردی وجود داشت که یک حقوق حداقلی می گرفت و به این ترتیب هم کار خود را راه می انداخت و هم کار استاد خود را و اکنون برای ایجاد شغل نباید این راه را به روی خود ببندیم.

همزمان با این سخنان، وزیر کار، مصطفی محمدنجار، اظهار داشت که اساساً وظیفۀ ایجاد شغل بر عهدۀ استاندارها گذاشته شده و از هر استانی خواسته شده که سهمی را در ایجاد کار در کشور برعهده بگیرد.

این دو اظهار نظر نشان می دهد که چگونه دولت از وعده اش مبنی بر ایجاد 2 میلیون و 500 هزار شغل کم کم فاصله گرفته و با سپردن مسئولیت ایجاد کار به استاندارها و مغازه دارها به غیر عملی بودن وعدۀ خود و به تبع به وخامت رکود اقتصادی کشور اعتراف کرده است.

بیست و چهار ساعت پیش از طرح برنامۀ رییس جمهوری و وزرای کار و کشور برای ایجاد 2 و نیم میلیون شغل در کشور، مرکز پژوهش های مجلس اسلامی با انتشار گزارشی همۀ ادعاهای دولت محمود احمدی نژاد را مبنی بر ایجاد یک میلیون و 600 هزار شغل در سال گذشته و وعدۀ ایجاد 2 میلیون و 500 هزار شغل در سال جاری زیر سئوال برد و گفت : در نخستین سال های برنامۀ توسعه چهارم که متوسط رشد اقتصادی کشور 6 درصد بود، تنها 760 هزار شغل سالانه در کشور ایجاد شد. پرسش این است که دولت چگونه می تواند بگوید که تنها با 1 درصد رشد اقتصادی در سال گذشته توانسته 1 میلیون و 600 هزار شغل در کشور ایجاد کند و اکنون نیز مدعی است که با رشد اقتصادی صفر درصد در سال جاری می خواهد 2 میلیون و 500 هزار شغل در هفت ماه باقی مانده از سال به وجود آورد.

در گزارش خود مرکز پژوهش های مجلس نرخ بالای بیکاری، به ویژه بیکاری جوانان و افت پی در پی رشد اقتصادی را از بزرگترین معضلات کشور دانسته و سپس افزوده است که از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد نه فقط به تعداد شاغلان کشور اضافه نشده، بلکه تعداد بیکاران نیز افزایش چشمگیری یافته است.

سخن رییس جمهوری ایران در پشتیبانی از مناسبات استاد و شاگردی به عنوان راه حل معضل بیکاری از عمق رکود در اقتصاد ایران و در عین حال ناتوانی فزایندۀ دولت در رفع این معضل حکایت می کند. پیام صریح این سخن به میلیون ها بیکار و جمعیت جوان کشور این است که نباید هیچ امیدی به آیندۀ حرفه ای خود و در نتیجه به بهبود وضعیت معیشتی خود در چارچوب وضع موجود ببندند.

با این حال، پیش از آنکه رییس جمهوری ایران به فراست ترغیب شغل شاگردی به عنوان راه حل بیکاری در کشور بیافتد، بسیاری از جوانان و از جمله جوانان تحصیلکرده از سر ناچاری به این کار روی آورده بودند، بی آنکه این کار نه بهبودی در وضعیت اقتصادی آنان و کشور ایجاد کند و نه به تبع مشکل بیکاری را برطرف سازد.

در حالی که محمود احمدی نژاد جوانان را به گزینش شغل شاگردی ترغیب می کند، بسیاری از نمایندگان مجلس اسلامی دو ماه پیش با متهم کردن رییس جمهوری به دروغگویی و جعل آمار گفتند که جوانان تحصیلکردۀ کشور حتا شغل شاگردی را هم پیدا نمی کنند.

در این بین، محمد مهدی پورفاطمی نمایندۀ دشتی و تنگستان در مجلس اسلامی ایران در تذکری شفاهی در خصوص آمار جعلی دولت دربارۀ نرخ اشتغال و بیکاری گفته بود : در استان بوشهر 95 هزار نفر در میدان گاز پارس جنوبی مشغول کار بودند که اکنون به کمتر از 8 هزار نفر رسیده اند. او همچنین گفته بود که در حوزۀ انتخابیه او جوانان با دیپلم های فوق لیسانس به دنبال شغل نگهبانی هستند، ولی آن را هم پیدا نمی کنند.

شکور اکبرنژاد نمایندۀ تبریز در مجلس اسلامی از بیکاری و رکود به عنوان معضل بزرگ همۀ شهرهای ایران یاد کرده و گفته بود که جوانان ایرانی با مدارک عالی از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند و حاضرند به شغل هایی پایین تر از شأن خود رضایت بدهند، اما، آنها را هم پیدا نمی کنند. این نماینده سپس خطاب به مسئولان دولت اسلامی ایران گفته بود که اجرای قانون حذف یارانه ها به تهدیدی علیه کشور تبدیل شده، زیرا، نتیجۀ آن تعطیلی بیشتر واحدهای تولیدی و افزایش شمار بیکاران کشور بوده است. در همان جلسه نمایندگان مجلس با استناد به ادعای محمود احمدی نژاد مبنی بر ایجاد 2 میلیون و 500 هزار شغل در کشور گفته بودند که ایجاد دو و نیم میلیون شغل مستلزم رشد اقتصادی 20 درصدی است، در حالی که رشد اقتصادی کشور در سال جاری در بهترین حالت به صفر درصد می رسد.

محمد خوش چهره از نمایندگان شاخص اصولگرایان در مجلس اسلامی پیش از این اعتراف کرده بود که هم اکنون نیمی از اقتصاد کشور تعطیل شده است که نتیجه اش جز بیکاری بیشتر جوانان نیست.

هر چند خود دولت از سه سال پیش تاکنون بانک مرکزی و و مرکز آمار ایران را از انتشار شاخص های مهم اقتصادی از جمله نرخ های بیکاری و اشتغال منع کرده، اما، به گفتۀ رییس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نرخ بیکاری کشور تا پیش از اجرای قانون حذف یارانه ها 30 درصد بوده و بیکاری 30 درصد از جمعیت فعال کشور دست کم بیست میلیون نفر از جمعیت کل کشور را زیر خط فقر مطلق فرو برده است.

به گفتۀ مسعود نیلی اقتصاددان و نویسندۀ برنامۀ توسعۀ سوم بیکاری و تورم بالا دو چالش بزرگ اقتصاد ایران در حال حاضر به شمار می روند. با این حال، حتا داشتن شغل در ایران امروز به معنای بهره مندی از معاش مناسب نیست و اتفاقاً بخش وسیعی از جمعیت فقیر کشور را شاغلانی تشکیل می دهند که از حمایت قانون کار و 330 هزار تومان حقوق حداقل محرومند و بر اساس مطالعات مستقل همین بخش از شاغلان 80 درصد جمعیت فعال کشور را تشکیل می دهد. در این حال، در میان همین اکثریت شاغل محروم بخش قابل توجه ای از کارکنان و گارگران واحدهای اقتصادی با مشکل روزمرۀ عدم دریافت ماهها حقوق خود روبرو هستند. یکی از انگیزه ها یا پی آمدهای ترغیب شغل شاگردی به عنوان طرح اشتغال از سوی محمود احمدی نژاد محروم کردن باز هم بیشتر بخش وسیعتری از جمعیت فعال کشور از شمول قانون کار موجود است.

طرح رییس جمهوری ایران برای حل بحران بیکاری در عین حال اعتراف به این واقعیت نیز هست که نه بحران بیکاری و نه رکود اقتصادی در آیندۀ قابل پیش بینی در کشور رفع شدنی نیستند. به غیر از عوامل ساختاری یا درون زا که پدیدآورندۀ وضع حاضر به شمار می روند، ادامۀ تحریم های بین المللی و کاهش رشد اقتصاد جهانی که از جمله پی آمدهایش کاهش قیمت نفت خواهد بود بر دامنه و وخامت این وضع خواهند افزود.

اقتصاد ایران