رفتن به محتوای اصلی

موسیقی و آدامس »سکولار !
31.05.2011 - 11:44

ویکتوریا آزاد

_تبلور مطالبه سکولاریزم درایران و موسیقی ایران

هرمس

ترکیب موسیقی و سکولار نامانوس و مهجور است و موسیقی سکولار، مانند سخن گفتن از آن است که آدامس «خروس نشان» یا «شیک» از زمره آدامس های سکولار هستند. تورم این واژه ها و تعمیم سخاوتمندانه آن ها پرده از چوب حراج زدن به مفاهیم برمی دارد و مفاهیمی که این گونه با گشاده دستی هزینه می شوند خلط مبحث و نقض غرض هستند تا بیانگر ویژگی های عام. بازتاب تب و تاب اجتماعی در موسیقی؛ موسیقی را سکولار نمی کند. ازاین حیث، بازتاب نقد و هجو ممنوعه های مقدس حکومتی در موسیقی نه گواهی بر سکولاریزه شدن است نه مهر تائیدی است بر موسیقی سکولار؛ که جعلی سترون بیش نیست. اگر بازتاب نقد تزویر و ریا و خشک دینی فقیهان جزمگرا قِرانی از سکولار بود، که عبید زاکانی نماد تام سکولاریسم می بود. تبِ تندِ برچسب سکولارزدن بر موسیقی و لباس و آدامس و امثالهم حکایت غوره و مویز است. حکایت «ایسم» و «ایست» است. موسیقی با «ایسم» ناسازگار است اما متحول است و این تحول حاکی از گسست از «پاپ زدگی» و «سنت زدگی» است و گرایش به ترکیب و تلفیق.

ریشه موسیقیهای کشورهای همسایه ایران

موسیقی ایرانی از یک ساختار دستگاهی برخوردار است. نام این دستگاهها و آوازها چنین است: هفت دستگاه 1. ماهور، 2. شور، 3. سه گاه، 4. چهارگاه، 5. نوا، 6. همایون، 7. راست پنجگاه، و شش آواز 1. بیات کُرد، 2. دشتی، 3. بیات ترک (زند)، 4. ابوعطا، 5. افشاری، 6. بیات اصفهان /////// از آنجا که هم آذربایجان و هم اران و قفقاز همیشه بخشی از جغرافیای فرهنگی ایرانزمین بوده اند، جای شگفتی نیست که نامهای دستگاهها یا "موقامات" موسیقی آذربایجانی (جمهوری آذربایجان) به گونه زیر باشند: اساس موقاملار: 1. راست، 2. شور، 3. سه گاه، 4. چاهارگاه، 5.بیاتی شیراز، 6. شؤشتر، 7. هؤمایون، کؤمَکچی موقاملار: 1. شاهناز، 2. سارَنج، 3 نؤ چاهارگاه. (3) موسیقی عربی نیز که یک موسیقی مقامی است، ساختاری نزدیک به ساختار دستگاهی موسیقی ایرانی دارد، بدینگونه که در اینجا "اجناس" جای دستگاهها و "مقامات" جای گوشه ها را گرفته اند. از آن گذشته سازهایی چون تار، سنتور، نی، کمانچه (عربها ویلن را نیز کمنجه می نامند)،

چنگ، زنگ، رباب و تنبور یا با نام ایرانی خود و یا با عربی شده همان نام در کشورهای عربی نواخته می شوند. نام اجناس موسیقی عربی چنین است:

1. عجم، 2. سیکاه، 3. بیاتی، 4. نهاوند، 5 راست، 6. حجاز، 7. صبا، 8. کُرد، 9. نَوااَثر.

همانگونه که می بینیم، برای بازشناسی ریشه های ایرانی این "اجناس" نیازی به دانش زبانشناسی نیست. سیکاه همان سه گاه است، عجم نامی است که عربان بر ایرانیان نهاده بودند، نوا اثر برگرفته از دستگاه "نوا"ی ایرانی است و نهاوند و راست و کُرد نیز خود گویای کیستی خویشند. بررسی مقامات موسیقی عربی از این نیز گویاتر است، برای نمونه:

اثر کُرد، بسته نیکار (بسته نگار)، بیاتی شوری (بیات شور)، فرح افزا، جیهارکاه (چهارگاه)، کُرد، ماهور، نهاوند، نیروز (نیریز یا نوروز)، نوا، راست، شهناز، شوق افزا، سیکاه (سه گاه)، سوزی دیل (سوز دل)، سوزناک، یکاه (یک گاه). این اجناس و مقامات کمابیش در سرتاسر جهان عرب از یمن گرفته تا تونس نواخته می شوند.

همسایه دیگر ما کشور ترکیه است که موسیقی مقامی آن برگرفته از موسیقی ایرانی است (4). گذشته از سازهایی چون کمان، کمانچه، تنبور و ساز (باقلاماساز)، گزیده ای از نامهای مقامات (مِکاملار) موسیقی هنری ترکیه نشانگر ریشه های دیرین این موسیقی است:

کؤردی، اَرَزبار (ارَسبار؟)، آشک افزا (عشق افزا)، بسته ایصفاهان، بسته نیگار، بؤزؤرگ (بزرگ)، چارگاه، اِوج آرا، اِوج مایه، فرح فزا، فرحناک، گردانیه، حیجاز-هؤمایون (حجاز همایون)، حوزی (خوزی؟)، ایصفاهان، ماهور، نوا، نیهاونت (نهاوند)، نیشابورک، نؤهؤفت (نهفت)، پنجگاه، راست، سازکار، سه گاه، سیپیهر (سپهر)، سوزی دیل (سوز دل)، سوزی دیل آرا (سوز دلآرا)، سوزناک، شهناز، یگاه (یک گاه)، زاویل (زابل). (5)

حامد خدمت خانم ویکتوریاآرزاد

باسلام خدمت شماخانم ویکتوریا،من خودواقعآاین گروه هائیکه نام بردیدخیلی دوست دارم ولی شما بعنوان یک روشن فکربهترازمن بایدبدانید که جازدن "بخشی ازموسیقی ایران" بجای موسیقی ایران!!!چقدرحق کشی درحق موسیقی غیرفارسی ایرانیان غیرفارس زبانان است؟؟؟وآیااین کاشتن تخم نفاق نیست؟؟؟چراازبیان واقعیت واهمه دارید؟مگراین موسیقی زیباودوست داشتنی فارسی نیست؟خوب بفرمائیدموسیقی فاسی ایرانی! مردم سراسرایران علاوه برآگاهی درموردسکولاریسم،به آگاهی حقوق بشری وحقوق زبانی نیزرسیده اندومتاسفانه روشنفکران عقب مانده قوم برتردیدروشن ندارندویاخیال میکنندانشااله گربه است!!!

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ایران گلوبال

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.