خلاصه ای از گزارش مارگارت سکاگیا گزارشگر ویژه مدافعان حقوق بشر

به شورای حقوق بشر

در مواردی که به ایران مرتبط است

21 دسامبر 2011

A/HRC/19/55

1- این گزارش، چهارمین گزارشی است که از طرف این گزارشگر ویژه به شورای حقوق بشر ارسال گردیده است. این گزارش بر اساس قطعنامه های 8/7 و 5/16 شورای حقوق بشر می باشد.

2- در ماه مارس 2011، شورای حقوق بشر برای سه سال دیگر یعنی تا سال 2014 پی گیری روی شرایط مدافعان حقوق بشر را تمدید کرد. گزارشگر ویژه مفتخر است که کار خود را می تواند ادامه دهد و فعالیت مدافعان حقوق بشر را عیان نموده و به امنیت و حمایت از آنان یاری رساند.

3- گزارشگر ویژه بطور مستمر شرایط ویژه مدافعان حقوق بشری را که در معرض خطر می باشند  و با چالشهای مختلفی مواجه می باشند، مورد توجه قرار داده و بدین وسیله از آنان حمایت کرده است. این گزارش بر اساس چنین نگرشی تهیه شده است و توجه خاصی به شرایط روزنامه نگاران و کسانی که در رسانه ها کار می کنند و همچنین مدافعان حقوق بشری که بر روی مسئله زمین و محیط زیست، جوانان و دانشجویان کار می کنند دارد و از حقوق انسانی آنان و آزادی های اولیه آنان دفاع می کند.

4- در ابتدا گزارش، روش تهیه این گزارش را مورد بررسی قرار داده است که بر مبنای مکاتبات بین سالهای 2007 تا 2011 می باشد. سپس گزارش به طور مختصر چهارچوب های حقوقی را مطرح ساخته و خطراتی را که این مدافعان حقوق بشر با آن مواجه هستند، مورد تحلیل قرار می دهد. در پایان گزارش ملاحظات و رهنمودهای خود را در مورد این گروه ها ارائه می دهد.

محتویات مندرج در این گزارش شامل

1-     مقدمه

2-     فعالیت ها در طول گزارش

  * مکاتبات انجام شده با دولت ها

  * کشورهایی که بازدید شده اند

  * همکاری با سازمان ملل و سازمان های بین دولتی

  * همکاری با سازمان های غیر دولتی

3- گروه انتخاب شده برگزیده ای از مدافعان در خطر، روزنامه نگاران و افراد رسانه ها، مدافعانی که بر روی مسئله زمین و محیط زیست کار می کنند، جوانان و دانشجویان

  * روش کاری که توسط گزارشگر اتخاذ شده

  * خطرات و چالش هایی که گروه های برگزیده از مدافعان در خطر با آن مواجه گردیدند

4- نتیجه گیری و رهنمودها

  * روزنامه نگاران و افراد رسانه ها

  * مدافعان که بر روی زمین و مسائل مربوط به محیط زیست کار می کنند

  * مدافعان دانشجویان و جوانان

ژورنالیست ها و افرادی که در رسانه ها هستند

38- بر اساس گزارشات دریافت شده توسط گزارشگر ویژه، زمینه ها و مواردی وجود دارد که ژورنالیست ها و افراد رسانه ها بیشتر در معرض خشونت های گوناگون از جمله مناقشات نظامی (کلمبیا، سومالی)، ناآرامی های منتج از کودتا (هندوراس)، در حین یا متعاقب انتخابات (بلاروس، اتیوپی، جمهوری اسلامی ایران، تانزانیا). روزنامه نگاران و افراد رسانه ها (کارگران رسانه) که مورد نقض حقوق خود و اذیت و آزار قرار گرفتند به دلیل آن بود که سعی بر آن داشتند که مدافع حقوق بشر در شرایط استقرار آرامش در جوامع متعاقب تصادمات جنگی باشند (جمهوری دموکراتیک کنگو و عراق)

42- روزنامه نگاران دیگر و افراد رسانه ها همچنین مورد اذیت و آزار، دستگیری و زندان و بازجویی قرار گرفتند. در خلال این دوران (مورد بررسی این گزارش)، 68 مورد گزارش داده شده که دستگیری غیرقانونی مورد کاربرد قرار گرفته به مثابه ابزاری برای خاموش کردن صدای روزنامه نگاران و افراد رسانه ها (29 مورد در خاورمیانه و شمال آفریقا، 19 مورد در آفریقا، 12 مورد در آسیا و  دریای پاسیفیک، 7 مورد در آسیای مرکزی و اروپا و یک مورد در آمریکا)

از این موارد ذکر شده در بالا، 16 مورد آن به جمهوری اسلامی ایران اعتراض شده است.

از آن فراتر، در طی این دوران مکاتبات متعددی در زمینه اتهاماتی که به پلیس، مقامات پلیس مخفی و اعضاء نیروهای امنیتی وارد شده است و در اثر آن روزنامه نگاران و افراد رسانه ها به ادارات فوق احضار و  بازجویی گردیده اند، ارائه شده است (آفریقا 5، آسیا و دریای پاسیفیک 3، اروپا و آسیای مرکزی 1، خاورمیانه و آفریقای شمالی 1)

عامل اصلی نقض حقوق بشر، عوامل دولتی

51- از 206 مکاتبه ای که در خلال این دوره صورت گرفته، در 138 مورد این مکاتبات (67%) دولت عامل اصلی نقص حقوق بشر بوده است که در برگیرنده مقامات محلی، منطقه ای و ملی، مقامات پلیس، ارتش، مقامات اداره مهاجرت و افراد سازمان های مخفی جاسوسی می باشد. در بررسی منطقه ای، اتهامات وارده به افراد ساکن  منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی بیشترین موارد نقض حقوق بشر بوده است (53 مورد از 56 مورد یعنی 94.6%) از همه برجسته تر در جمهوری اسلامی ایران که 22 مورد از 56 مورد را داشته و پس از آن آفریقا (32 مورد از 39 مورد 82%)، (آسیا و دریای پاسیفیک 25 از 43 یعنی 58.1%)، اروپا و آسیای مرکزی (17 از 32 مورد، 53.1%) و آمریکای شمالی و آمریکای لاتین (11 از 36 مورد 30.5%)

57- در منطقه آسیا و پاسیفیک، مدافعان حقوق بشر در زمینه رسانه ها، به دلیل دفاع از آزادی بیان و عقیده (از جمله در فضای مجازی، اینترنت) ترویج دموکراسی و همچنین افشاء فساد و موارد غیرقانونی که دولت بدان مبادرت ورزیده است، به ویژه مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند.

یا به عنوان شاهد موارد نقض حقوق بشر، دفاع از حقوق زنان و ارائه گزارش موارد نقض حقوق بشر:

در این زمینه بیشترین میزان مکاتبات با جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته (22 مورد)، چین (8 مورد) و سری لانکا (7 مورد)

و یا روزنامه نگارانی که روی مسئله زمین و محیط زیست کار می کنند

89- در خلال دوران این گزارش حاضر، 9 مورد اخطار در موارد زیر به کشورهای جهان ابلاغ گردیده است که شامل ارائه و تهیه برنامه های خبری تلویزیونی در زمینه مسائل مربوط به زمین و رابطه آن با پلیس و نیروهای امنیتی (هندوراس)، اخبار و گزارشات تخلیه های اجباری و به زور (اوگاندا)، تهیه گزاش در مورد مسائل محیط زیست (چین، ال سالوادور، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه)، گزارش در مورد کمپانی های استخراج معادن (مکزیک) مستندهای ویدئویی در زمینه تظاهرات و اعتراضات مربوط به زمین و محیط زیست (نیجریه)، گزارشات مربوط به نبش قبر (گواتمالا) می باشد.

90- در بعضی از کشورها، روزنامه نگاران کشته شده اند (هندوراس، مکزیک)، یا مورد حملات فیزیکی قرار گرفته اند (فدراسیون روسیه، اوگاندا)، یا تهدید به مرگ شده اند(هندوراس، ال سالوادور) یا مورد تهدیدات گوناگون قرار گرفته اند (گواتمالا)  یا دوربین آنها مورد توقیف شده است (اوگاندا) ویا  مورد حمله و یورش قرار گرفته اند و وسائل منزلشان جستجو شده است و  وسائل و ابزارهای کارشان ربوده شده است (گواتمالا) . به تعدادی از  روزنامه نگارانی که روی زمین و موضوعات مربوط به محیط زیست کار کرده اند،  اتهام جاسوسی زده شده است  (جمهوری اسلامی ایران). در مواردی این دسته از روزنامه نگاران دستگیر شده اند (چین)، یا به طور غیرقانونی دستگیر شده اند و امکان تماس با  وکیل را نداشته اند (نیجریه)

91- عوامل دولتی مسئول و عامل نقض حقوق بشر مورد خطاب  بسیاری از  مکاتبات گزارشگر ويژه قرار گرفته اند (اوگاندا، چین، جمهوری اسلامی ایران، نیجریه)، و در مواردی عوامل ناشناس (هندوراس، گواتمالا، فدراسیون روسیه) یا عوامل غیر دولتی (ال سالوادور، مکزیک) مورد خطاب قرار گرفته اند.

مروری بر منطقه

بیشتر از نیمی از مکاتبات (31) خطاب به دولت های آسیایی بوده است که از این تعداد 14 مورد آن به جمهوری اسلامی ایران فرستاده شده، 5 مورد به چین و 3 مورد به فیلیپین، در  19 مورد موضوع مکاتبه، فرد اذیت و آزارشده مرد می باشد، 5 مورد زن و 5 مربوط به زن و مرد. جنسیت فرد مورد اذیت و آزار واقع شده در 2 مورد گزارش داده نشده است. موارد نقض حقوق جوان و دانشجویان در آسیا  به تمامیت فیزیکی آن ها مربوط بود که در 26 مورد از 31 مورد قید گردیده است. این موارد شامل کشتن، سربه نیست کردن، حبس غیرقانونی، حملات فیزیکی و کار اجباری بوده است. در 8 مورد مدافع حقوق بشر پرونده قضائی داشته است. از جمله، جنایی قلمداد کردن فعالیت های مدافعان حقوق بشر، دستگیری، حبس و نگرانی مراجع به رعایت قوانین بین المللی در زمینه  مدافعان حقوق بشر، دستگیری، حبس و نگرانی مراجع به رعایت قوانین بین المللی در زمینه حقوق زندانیان، از جمله مصوبات ضد تروریستی.

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/19session/A.HRC.19.55_English.pdf

ترجمه و گزینش از  الهه امانی