رفتن به محتوای اصلی

سخنان دور از انتظارفیروزآبادی و چالش های جدید!
24.05.2014 - 12:30

سخنان فیروزآبادی سرلشگربسیجیورئیس ستادکل نیروهای مسلح در حمایت از دولتروحانی و انتقادتندوی از تبلیغات ضددولتی از جمله توسط رسانه های وابسته بهنیروهای نظامی (سپاه) و تهدید به برخوردبا آنهادر صورت ادامه این رویه، نشان می دهد که چرا باید آن را چیزی فراتر از یک اظهارنظرعادی و پراهمیت تراز مواردمشابه ارزیابی کرد. چنین رویکردی نه فقط  بازتاب دهنده مناقشه های موجودپیرامون رویکردتازه و معطوف به گشایش در مناسبات خارجی رژیمدر بالاترین هرم دستگاه های نظامی– امنیتی است،بلکه رله کننده پیامی مشخص به قدرت های جهانی درگیرودارشروع مذاکرات سرنوشت سازینیزهست. الان روزی نیست که بالاترین فرماندهان سپاه و رسانه های وابسته به آن  به طورآشکار مهمترین رویکردهای دولت درحوزه هایسیاست خارجی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی دولت  و از جمله به مذاکرات ژنو نتازند و آن را بزیرسؤال نبرند.

از اینرو ارزیابی از موضعگیری اینچنین بی سابقه فیروزآبادی در حمایت قاطع از دولت و پیام نهفته در آن،در این لحظه و شرایط مشخص را  باید قبل از هرچیز تحت تأثیردو واقعه و عاملمهم جستجوکرد:

نخست شروع فازجدیدگفتگوهایهسته ای برای دست یابی به توافق نهائی است. گفتگوئی که بنا به طبیعت آن هرکدام از رقباپیشاپیش به رجزخوانی و خط نشان کشیدن و حتی دست به انجام مانورهای نظامی و برخ کشیدندستاوردهای خود (ازسوی ایران) و حتیطرح خطوط قرمزمطالبات خود و خلاصه تعیین نرخ در ُروند اول می پردازند تا بنابه به ضرب المثل معروفگربه را دم حجله کشتن، هرکدام بتوانند از موضع باصطلاح قوی تر به نتایجموردنظر و حداکثری خودبرسند. بنا به چنین ملاحظاتی  دور از ذهن نبود که دوراول مذاکرت  باتوجه به شکاف های موجودبین دوطرفو فضای جنگ روانی حاکم بر ُرونداول  حتی با فرض این که گامهای بعدی پیشروی ممکن هم باشد، نتواند در گام اول با نتایج محسوسی در راستایتوافق عمومی همراه باشد. با این وجود بویژه رسانه های مخالف دولت  از بن بست و شکست مذاکرات سخن به میان آوردند. از سوی دیگر دست یابی به توافقی پایدار و کلیدی برای عبورازتحریم های فلج کننده،نیازمند جلب اعتمادقدرت های مذاکره کننده به موقعیتمستحکم دولت ایران و تیم مذاکره کننده و این که تاچه حد بازتابدهنده مواضع کل حاکمیت و صاحبان اصلی  قدرتو مشخصا شخص خامنه ای  است، بود. بدیهی است که بدون وجودچنین حمایت و اطمینانی هیچ قدرتی آنهم در شرایطی که دست بالا را دارد،حاضر به ریسک عقدموافقت های بلندمدت و پایدار و باصطلاح  شرط بندی حول اسب لنگ نخواهد شد. تخطئه و حمله مداوم  به سیاست های دولت و تیم مذاکره کننده از سوی سایرجناح ها و باندهای قدرت از یکسوومشروط کردن دامنه توافق عمومیبه آن، همچون عبور از روی ریسمان باریکی است که  بهمهارت زیادی برای حفظ تعادلنیازمند است وچه بسا خم کردن بیش ازحد چوب موازنه به یکسو موجب سقوط از ریسمان- وشکست مذاکره- گردد. بیهوده نیست که هئیت پارلمانی انگلیس به رهبری جک استرا بانگرانی از تکرار تجربه شکست خورده سال های گذشته، در زمان بوش پسر و دولت خاتمی با سرپرستی روحانی، نسبت به  طرح خواست های صددرصدی وغیرقابل انعطاف از سوی غرب و آمریکا هشدارمیدهد که می تواند منجر به تضعیف و حتی سقوط موقعیت روحانی و شکست مذاکرات بشود.

  عامل دوم را باید در تشدید بیسابقه شکاف بین دوقطب حاکمیت، حامیان مصالحه و مخالفان آن و در اصل جدالی دانست که برسراتخاذسیاست های کلی نظام درحوزههای داخلی و خارجی و پیرامون تقسیم قدرت جریان دارد. در اشاره ای مجمل باید گفت که دراین زمینه نیز رژیم به شدت دچاربحران و تنگناهای ساختاری است: از یکسو دیگر ادارهکشور به شیوه  گذشته ممکن نیست. چرا که آنشیوه ها  با بن بست کامل مواجه شده و حاصلیجزبجاماندن یک سرزمین سوخته و رشدمنفی 5درصدی و تورمی 40 درصدی  و فقر و فسادبیکران نبوده  و رژیم ناگزیر از تغییرآنها شدهاست (و اساسا روی کارآمدن روحانی و سیاستی دگر محصول چنان روندی بوده است) و ازسوی دیگرنهادها و باندهای نیرومند فربهیدر ساختارقدرت وجوددارند که حفظوبازتولیدموقعیت ممتازآنهادر عرصه  سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در گروتداوم آن سیاستهای بحران آفرین و نیمه جنگی گذشته است. بطورمشخص سپاه تحت هیچ شرایط غیرجنگی وخالی از بحران قادر به حفظ موقعیت ممتاز و ویژه تا کنونی خود نیست و بی جهت همنیست که تقریبا با همه سیاست های ریزو درشت دولت روحانی اعم از خارجی و  داخلی و فی المثل توقف توزیع بنزین های مسموم وسرطان زای پالایشگاهی  و یا دورکردن انتشارپارازیت هااز اماکن مشرف به زندگی شهروندانو یا کاهش دامنه فیلترینگ و سانسورو یا هرگونهسستی در مورد سخت گیری نسبت به حجاب و غیره به مخالفت خوانی برخاسته است. (در جنگایران و عراق هم سپاه علیرغم وخامت عمومی صحنه های جنگ عموما خواهان ادامه جنگ وبحران بودند و تصمیم خمینی برآتش بس را شوکه کنننده و حاصل خوراندن زهرتوسطنزدیکان به او می دانند). بهرحال در همه حوزه ها  این  تقابل و دوگانگی محسوس و قابل رؤیت است.در چنین شرایطی خواست فاصله گرفتن از سیاست ورزی توسطسپاه و بازگشت آن از دانشگاه ها و اداراتومؤسسات  و پروژه هایاقتصادی وورزش و فرهنگ و .... به پادگان ها، در شرایطی  که سپاه درجهتی وارونه در تلاشبرای گسترش جبهه های جنگ نرم به حوزه های  سیاسی و فرهنگی و اجتماعی علیه استکبارو استحالهطلبان است، و به عبارتی در تلاش برایتبدیل جامعه به  پادگانی بزرگ و دربرگیرنده همه عرصه های نبردکفرو اسلام است و باهزاران نشانه و قرائن نارضایتی خود رااز سیررویدادها و سهم اقتصادی و رویکردهای سیاسیپنهان نمی کند،بیشتربه یک  آرزوی غیرقابل تحقق شباهت پیدامی کند. آرزوئی که  بهعنوان یک پیش شرط اساسیتغییر، بدون تحقق آن  گذربه سیاست های تازه  اگر نه ناممکن که بسیاردشوار می شود. چرا کهسپاه زدائی از صحنه سیاست، همانطورکه فی المثل درمورد تغییروزیرنفت از یک سپاهی بهغیرسیاهی اتفاق افتاد، یکی از شروط  گفته وناگفته عبور از گرداب تحریم هاست که البته نمی تواند صرفا صوری باشد. در واکنش به اینروندهاست که اکنون مدتی است که نیروها و باندهای وابسته به این جریان برای مقابلهدست به تحرکات و هم آهنگی بیشتری زده اند و اقدامات و رویکردهای خود را در مجلس ودر میان روحانیت و نمازجمعه ها و رسانه های وابسته به سپاه  چون فارس نیوز و تسنیم ونسیم و جوان و... یکدست تر و هماهنگ تر ساختهو حتی به فعالیت های خود ُبعدمیدانی هم داده اند.  برگزاری پرسروصدای همایش دلواپسیم و یاتولید و تکثیرسی دی  من روحانی هستم  و جلوگیری از سخنرانی مخالفان و برخا وتوکردنمصوبات دولت و یا بهم زدن تجمات و همایشها و سخنرانی های رقبای خود (ازجمله ممانعت از سخنرانی حسن خمینی که بازتاب زیادیداشت) از آنجمله است.

درچنین شرایطی استکه عدم پیشرفت در دوراول گفتگوهای وین از سویمخالفان مصالحه فرصتی برای برداشتن خیزتازه ای محسوب می شود. چنانکه کیهان بهعنوان یکی از ارگانهای بانفوذ این جناح در کناردیگر رسانه های وابسته به آن  مذاکرات وین را شکست خورده اعلام کرد و خواهاناتخاذسیاست های دیگری شد. از آنجا که تعرض به سیاستی که لااقل هنوز سیاست کلانرژیم  بشمارمی رود و در آستانه مذاکرات مهمو سرنوشت ساز موجب تضعیف مذاکره کنندگان می گردد، بنظرمی رسد که  سران نطام و در رأس آن شخص خامنه ای لااقل موافق اعلامزودرس شکست این مذاکرات نیستند. چرا که این به معنایمنجمدکردن سیاست های کنونی و اتخاذرویکردهای دیگری است که رژیم برای آن آمادگی ندارد.توافق های اخیررژیم باآژانس که شامل تحقیق و پاسخ گوئی نسبت به جنبه های نظامی فعالیت های هستهای تاکنونی رژیم از جمله پارچین هم می شود، فاکت دیگری است که دلالت برعزم رژیمدرپی گیری سیاست معطوف به گشایش دارد.

علاوه براین  دورخیزجناحنظامی- امنیتی علیه دولت موجبنگرانی هائینسبت به  شتاب گرفتن بیش از حد تضادهایدرونی و غیرقابل کنترل شدن آن ها در شرایطی می گردد که نظام دستخوش یک بحرانفراگیربوده و زیر فشارسنگین قدرت های بزرگ و نارضایتی عمومی قراردارد که عدم کنترل آن می تواند تعادل رژیم را بهم بزند.

گرچه هنوز نمی توان مطئمن بودکه که  سخنان این فرمانده نظامی  و نصایح و تهدیدهای وی  برای آرام کردن مخالفاندولت اولا تا چه حد بازتاب دهنده واقعی شکاف هادر میان صفوف نیروهای نظامی و بطوراخص سپاه است و ثانیا تاچه اندازه می تواند در کنترل اوضاع و توقف حملاتمؤثرباشد، اما می توان پذیرفت  که بیان  آن با توجه به میزان سرسپردگی و مداهنه گری  فیروزآبادی نسبت به مراد و فرمانده خود "امامخامنه ای" قاعدتا نمی توانسته است بدون اشاره و موافقت ضمنی وی صورت گرفتهباشد. حتی اگرچنین هم نباشد عدم تکذیب و تأویل آن درطی این مدت،تأکیدی براهمیت  سخنان او به عنوان رئیس ستادکل نیروهای مسلح وپیام نهفته درآن است:

با توجه به این که: 

پزعمومی و اعلام شده خامنه ای بدبینی به نیات آمریکا و نتایج مذاکره است و با در نظرگرفتن الزامات چنین رویکردی، و این که برای مدیریت بحران و عبور از تاروپودهای تحریم های نفتی و بانکی نیاز به گشایش روابط با قدرت های بزرگ است، و این که خامنه ای حفظ اقتدارمطلقه خویش را در غیاب پایگاه توده ای، بطوراخص مدیون سپاه (گاردویژه ولایت) هست و سپاه هم باین نقش خود واقف بوده و بخوبی  از چنین رانتی بهره می گیرد، و نیز با در نظرگرفتن نیاز به تقویت موقعیت تیم مذاکره کننده در گفتگوهای خطیرخود برای توافق پایدارهسته ای که خود نیازمندحمایت شخص رهبری است، باین دلایل خامنه ای برای پاسخ به این نیاز در لحظه کنونی بدون آن که خود بطورمستقیم واردعمل شود، فی الواقع از طریق بازوی های نظامی و سیاسی خود به ابرازنظرپرداخته است: در وجه بازوی سیاسی سخنان ولایتی به عنوان مشاورامورخارجی وی را داشته ایم که نه فقط به مخالفت با ادعای شکست مذاکرات برخاست بلکه مذاکره را از سیاست های استراتژی درازمدت نظام با قدرت های جهانی دانسته، و از سوی دیگر با تأکید بر هدایت و نظارت آن توسط رهبری گفته است تا مادامی که رهبری آنرا اداره و نظارت می کند دلواپس نیستم. در وجه بازوی نظامی نیز این  رویکرد را فیروز آبادی بازتاب داده است که تا از این طریق بتوان تعادلی در مخالفت خوانی های فعال سپاه بوجود آورد. بطوری که سخنان وی به عنوان رئیس ستادکل در برابرفی المثل سخنانی که اخیرا سردارجزایری معاون ستادکل ارتش و از مخالفان جدی مذاکرات اعلام داشته دوگانگی مهمی را  به نمایش گذاشته است. سخنان تندجزایری به عنوان یکی از عناصرمهم سپاه در انتقادبه اوضاع، بخوبی خیزی را که  سپاه و جناح نظامی- امنیتی و شبکه های تبلیغاتی و رسانه ای انها علیه دولت و روندهای جاری برداشته اند بخوبی بازتاب می دهد: چنان که  او اخیرا در سخنان بقدرکافی تند نسبت به ورودمجدد اهالی فتنه به صحنه سیاسی و مشابه سال 88  بدلیل غفلت برخی دستگاه ها و عناصرتأثیرگذارهشدار داده و از سربرآوردن سکولاریسم و لائیسم، و استراتژی براندازانه و اقدامات و برنامه ریزی های علنی و مخفی آنها و  لزوم تشدیدنظارت و رصدکردن و بیرون آمدن از بی تفاوتی نسبت به خطرات استحاله ای که نظام اسلامی را تهدید می کند سخن گفته است. اگر این سخنان را در برابرسخنان روحانی  مبنی براین که  در کشور عده‌ای به نام این‌که باید در برابر قدرت‌ها و ابرقدرت‌ها بایستیم، جیب مردم را زدند و اموال مردم را غارت کردند قراردهیم، یا دربرابرسخنان جنتی که از شکل گیری یک شبکه رسانه ای- تبلیغاتی سازمان یافته برای تخریب دولت،  آنگاه به  شدت و عمق درگیری ها و منافع اقتصادی نهفته درپشت آن  واقف خواهیم شد.

اگر در زمان جنگ  اتوریتهبلامنازع خمینی و توازن نیرو به شکلیبود که سپاه ناچار از  پذیرش آن شد، و حتی دولت رفسنجانی برای راضی کردنشانآنها رابه مشارکت در پروژه های اقتصادی پس از جنگ دعوت کرد، اکنون با توجه به فربهترشدنسپاه و در غیاب اتوریته ای چون خمینی  متقاعدکردن سپاه و طیف های نزدیک بهآن به تمکین در برابر سیاست های جدید البته با چالش ها و دشواری های بیشتریمواجه است.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

تقی روزبه
سایت تقی روزبه

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.