دکتر قاسملو رهبری است که در دوران معاصر میزیسته و بسیاری از همزمانش هنوز زندهاند اما برای نسل امروز و کسانی که کنشگران سیاسی حال و آیندهی جامعه و ملتشان هستند، رهبری که نامش در تاریخ مبارزات انسانی جاودان شده است چگونه شناخته و فهمیده میشود؟
در این مقاله سعی شده است مختصر اما به صورت کلیدی و با منطق جامعهگرا و حقمحور، مهمترین پایهها و اساس مبارزاتی این رهبر بزرگ تحلیل شوند. برای ارتباط بهتر و افق فکری روشنتر خواننده ابتدا 10 اصل مهم که امروز نیز کارآیی و ارزش حیاتی برای مبارزه در آنها به روشنی قابل رویت است آورده میشود و پس از آن هر کدام بصورت مختصر شرح داده خواهند شد.
1. تداوم مبارزه ملی و هویت محور کرد بر اساس آرمانهای جمهوری کردستان و قیام سالهای 1346 و 1347 اما به شکل تازه
2. تخصصی سازی و تعمیم جنبش با اسلوب سیاست کاربردی
3. برقراری اتوریته خاص بر اساس شرایط واقعی مبارزه
4. گستردگی و افزایش دامنهی مبارزه در کردستان ایران بصورت بیسابقه
5. بهره گیری از روانشناسی سیاسی و اجتماعی و همچنین فرهنگ سیاسی منطبق با ساختار جامعه
6. پراگماتیزم ( عملگرایی ) نتیجهگرا
7. حضور زن بصورت گسترده و جدی در بطن مبارزه
8. گذار از سوسیالیزم کلاسیک و ارائهی سوسیالیزم دمکراتیک به صورت علمی
9. برقراری ارتباط گسترده با احزاب ایرانی و کردستانی
10. مطرح سازی و نهادینه کردن مسالهی ملت کرد در سطح بینالمللی
شرح مختصر مواردی که ذکر شد:
1. دکتر قاسملو زمانی دبیر کل حزب دمکرات شد که احزاب سراسری ایرانی از نفوذ و قدرت بالایی برخوردار بودند، انقلاب 57 نیز از عواملی است که مبارزه ملی کرد را میتوانست تحت شعاع خود قرار دهد، سومین عامل جنگ 8 ساله بین ایران و عراق است که آن نیز در افکار عمومی تاثیرات خاص خود را داشت، فرمان حمله به کردستان و سرکوب ملت کرد هم میتوانست در صورت ناکارآمدی احزاب کردی عواقب بسیار وخیمی را به همراه داشته باشد. از طرفی جمهوری کردستان و قیام سالهای 1346 و 1347 که مستقیما جزء افتخارات حزب دمکرات هستند و علاوه بر آنها، تاریخ طولانی مبارزه حق طلبانه ملت کرد در تمام بخشهای کردستان، حساسیت تداوم مبارزه ملی را برجستهتر میکردند. با وجود این همه فاکتور بسیار حساس، انتخاب دکتر قاسملو تداوم مبارزه ملی و هویت محور کرد بر اساس آرمانهای جمهوری کردستان بود و امروز پس از 25 سال میبینیم که درستترین راه مبارزه همچنان تلاش برای حق تعیین سرنوشت و دفاع از هویت و منافع ملی کرد است.
2. از زمان کومله ژ.ک ( جمعیت و یا ائتلاف تجدید حیات کرد ) تا زمان رهبری دکتر قاسملو در حزب دمکرات همواره مبارزه بصورت مقطعی و غیر تخصصی انجام میشد و منطق جنبش بیشتر بر اساس اصولی بود که بصورت علمی تعمیم یافته نبودند اما به واسطه تجربیات و شناخت بسیار عالی دکتر قاسملو از ظرفیتهای جنبش در صورتی که به صورت حرفهی تخصصی درمیآمد و همچنین درک صحیح دکتر قاسملو از جریانات سیاسی ایرانی، کردستانی و پروسه مبارزاتی و منطق سیاسی بینالمللی، جنبش ملی کرد در کردستان ایران با رهبری دکتر قاسملو طی مدت بسیار کوتاهی تخصصی گشته و با اسلوب سیاست کاربردی تعمیم داده شد.
3. یکی از بزرگترین مشکلات گذار از مبارزه مقطعی به مبارزه پیوسته همواره برقراری اتوریته به معنای توانایی اعمال قدرت بصورت هرمی در مجموعهی سیاسی است. اتوریته خاصی که دکتر قاسملو برای پیشبرد جنبش درون حزب به کار بست همانا اتوریتهای با محتوای سانترالیزم دمکراتیک بود که روابط را درون حزب دوسویه میکرد و بر اساس شرایط واقعی مبارزه تدوین و طرح ریزی شده بود. همین اتوریته باعث شد که در طول دو دهه مبارزه مسلحانه آمار کشته شدهها و مجروحین و خرابیها برای حزب دمکرات در حداقل خود قرار گیرد.
4. طبیعی است زمانی که سه فاکتور بالا بصورت اجرایی درآمد حوزهی نفوذ و دامنهی جنبش در کردستان ایران برای اولین بار و در شکل بیسابقهی خود اکثر قریب به اتفاق کردستان ایران را در بر میگرفت. این نفوذ نیز طبیعتا نیروهای انسانی، مادی و معنوی بسیار زیادی را برای جنبش کرد و خصوصا حزب دمکرات به عرصهی مبارزه وارد کرد.
5. شناخت روانشناسی سیاسی و اجتماعی یک جامعه مهمترین عوامل در بالا بردن مشارکت سیاسی و یا راهاندازی نافرمانیهای سیاسی و مدنی هستند. اصطلاحا روانشناسی سیاسی و اجتماعی پایههای مستحکم شکلگیری فرهنگ سیاسی منطبق با ساختار جامعه را تشکیل میدهند و این فرهنگ سیاسی میتواند نیرویی به نفع جنبش و یا در خلاف جهت جنبش باشد. دکتر قاسملو توانست روانشناسی سیاسی و اجتماعی ملت کرد و ملتهای ایران را بشناسد و در کردستان فرهنگ سیاسی متناسب با هویت و منافع ملی کرد نهادینه کند. بهترین دلیل فضای فعال و حرفهای سیاسی و مدنی کردستان نسبت به سایر نقاط ایران است که همیشه کردستان را در صدر محاسبات رژیم جمهوری اسلامی قرار داده و میدهد. و دلیل دیگری که قابل توجه است، میزان علاقه و حساسیت ملت کرد در کردستان ایران نسبت به دکتر قاسملو و حزب دمکرات و عملکرد آن میباشد.
6. پراگماتیزم ( عملگرایی ) که با معیار نتیجهدهی مثبت قابل ارزیابی است نیز یکی از دستاوردهای زمان دکتر قاسملو است که از آن زمان تا امروز بصرت ممتد درون جامعه کردستان و حزب دمکرات بخوبی قابل مشاهده است. پراگماتیزم نیز حزب و جنبش را از حالت آرمانی و شعاری درآورده و به صورت نیرویی کاربردی در جهت اهداف و منافع جامعه قرار میدهد. پراگماتیزم زمان دکتر قاسملو حتی تا امروز بارها معیار نقد و بررسی جنبش و فعالیتهای حزبی قرار گرفته است.
7. یکی از مهمترین معیارهای جنبش سیاسی و یا مدنی معاصر، حضور زن بصورت گسترده و جدی در بطن مبارزه است. از زمان دکتر قاسملو زنان بصورت سیستماتیک و حرفهای وارد مبارزه شده بطوری که امروز میبینیم زنان حتی در جایگاه تصمیمگیری و مدیریت ارگانی و ساختار رهبری حزب دمکرات ارزش خاص خود را داشته و این امر باعث دلگرمی و جذب نیمهی موثر و حساس اجتماع در مشارکت سیاسی و مدنی شده است و دائما در حال رشد و بالندگی میباشد.
8. گذار از سوسیالیزم کلاسیک و ارائهی سوسیالیزم دمکراتیک به صورت علمی که در حزب دمکرات به وسیلهی دکتر قاسملو انجام شد زمانی بود که تقابل اندیشهی چپ کلاسیک و راسط میانه تا افراطی فضای فعالیت و محوریت جامعه را با بحثهای انتزاعی ذهنی رفته رفته جایگزین میکرد و طبیعتا گرفتار شدن در دام تنها اندیشهی تئوریک آن هم در زمانی که جامعه نیازمند اقدامات و تصمیمات جدی و نتیجههای عملی بود مبارزه ملی کرد را میتوانست خدشه دار کرده و یا به بیراهه سوق دهد اما دکتر قاسملو توانست با ارائهی طرح سوسیالیزم دمکراتیک که آزادیها و حقوق اجتماعی و فردی را در تعادل نگه میداشت، سلامت جنبش و حرکت رو به جلوی حزب دمکرات را حفظ کند.
9. به جرات میتوان گفت ارتباط، تفهیم و تفاهم نیروهای مبارز کرد و ایرانی در زمان دکتر قاسملو شکل و محتوای تازهای به خود گرفت بطوری که نه ملت کرد از آرمانهای خود عقب نشست و نه جریانات سیاسی ایرانی از جانب مبارزان کرد احساس خطر میکردند حتی زمانی که جمهوری اسلامی شروع به تسویه نیروهای سیاسی در تهران و سایر شهرهای ایران میکرد، کردستان پناهگاهی شد برای کسانی که در برابر حکومت حاضر به سازش کورکورانه نبودند. علاوه بر آن حزب دمکرات به رهبری دکتر قاسملو با کردهای سایر بخشهای کردستان خصوصا کردهای مبارز کردستان عراق ارتباط دوستانه بسیار نزدیکی داشت و بارها در زمینههای مختلف به آن احزاب و نیروها کمک میکرد.
10. حضور دیپلماتها و خبرنگاران غربی و حتی کاردهای درمانی کشورهای خارجی در مقرهای حزب دمکرات، همچنین عضویت در انترناسیونال سوسیالیست برای اولین بار بوسیلهی دکتر قاسملو، اقدام درخشانی بود که چهرهی واقعی کرد را به افکار عمومی جهان نشان داد و پرده از جنایات جمهوری اسلامی ایران برداشت.
امید است که این مقالهی کوتاه توانسته باشد گوشهای از ارزش دکتر قاسملو را به خواننده محترم خصوصا نسل امروز نشان دهد، رهبری که تا زنده بود برای انسانیت و حقوق انسانی مبارزه کرد و حتی شهادتش موجب رسوایی دائمی دشمنان آزادی و عدالت شد.
آرش لرستانی
این مقاله در شماره 635 روزنامه کردستان چاپ و منتشر شده است.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنتهایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید