*******

پيشگفتار: بسیاری از ایرانیان از بیانیهء جناب آقای ادیب برومند، رئیس شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران، متعجب و برخی نیز مایوس شده اند. در بیانیهء ایشان تاکید شده بود که “تشیع از ارکان مهم ملیت ایرانی است زیرا تمامیت ارضی ایران وامدار تشیع است و شاه اسماعیل صفوی با رسمیت دادن این مذهب ایران را یکپارچه کرد و از تسلط امپراتوری عثمانی رهائی داد”. ایشان در اعلامیه فرمودند که هر فرد ملی گرایی باید به این مذهب عقیده مند باشد و هر جنبشی را در عزای شهیدان بزرگ شیعه، که تایید کنندهء وحدت ملی نیز هست، مغتنم و محترم شناسد. با این تذکر هر عضوی از اعضای جبهه ملی باید نسبت به مطالب یاد شده پایبند و وفادار باشد تا عضو جبهه ملی شناخته شود وگرنه در تاریخ این جبهه جایگاهی نخواهد داشت”.

در اين مورد سوالات بدیهی فراوانی در ذهن بسیاری از ایرانیان شکل گرفته است که بنده با اختصار آنها را در ده سوال حضور جناب آقای مهندس کورش زعیم گرامی و بقیهء بزرگان محترم جبههء ملی ایران طرح می کنم. بهر حال مهندس عزیز مجاز و مختار هستند که، بنا به قضاوت خویش، به هر کدام از سوالات آنگونه که خود بهتر می دانند جواب بدهند، و یا سوال بخصوصی را نادیده بگیرند. برای من این موضوع قابل درک است و اعتراضی نخواهد بود. عبدالستار دوشوکی

***

پرسش: آیا این بیانیه بیانگر موضع جبهه ملی ایران در درون کشور است و یا موضع شخصی جناب ادیب برومند می باشد؟
پاسخ: جناب دوشوکی گرامی، این بیانیه بهیچوجه موضع جبهه ملی نیست و بشدت با آن مغایر است. امیدواریم که موضع شخصی ایشان هم نباشد، که با زیر پا گذاشتن یکی از مهمترین دیدگاه های راهبردی جبههء ملی ایران، پایبندی خود را به مواضع بنیادین و زیربنای اعتقادی جبههء ملی ایران زیر پرسش می برند. من هیچ هموند جبهه ملی ایران را نمی شناسم که در این مورد با ایشان هم عقیده باشد.

پرسش: آیا بقیهء اعضای شورای مرکزی و هیئت رهبری جبههء ملی ایران از محتوای این بیانیه مطلع بودند؛ و با آن موافقت کردند؟ و اگر نبودند، مکانیسم عملکرد درونی شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران چگونه است که رئیس شورا میتواند بدون مشورت با بقیه بیانیه صادر کند؟
 پاسخ: هیچ کس از محتوای این بیانیهء نابخردانه آگاه نبوده و برای همه تکان دهنده بوده است. شاید کسی یا کسانی در پیرامون ایشان، وی را مانند همیشه به بیراهه کشانده باشد. تلاش برای بی اعتبار کردن جبههء ملی ایران از درون و بیرون جبههءملی همیشه جریان داشته است. ایشان به علت بزرگی سنی رییس شورا و هیئت رهبری هستند و این دو عنوان اجازهء بیانیه دادن به ایشان نمی دهد. بیانیه های سیاسی جبههء ملی ایران با رأی اکثریت شورای رهبری تدوین و توسط سخنگوی جبهه اعلام یا پخش می شود.

پرسش: موضع و یا مواضع بقیهء اعضای شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران در قبال مطالب مطرح شده در این بیانیه چیست؟
پاسخ: این یک بیانیهء رسمی جبههء ملی ایران نبود. آقای ادیب از عنوان های موقعیت خود در جبههء ملی ایران، برای پاسخ دادن به یک عضو برونمرزی پرخاشگر استفاده نابخردانه کردند، در صورتی که می توانستند آن را با یک نامهء خصوصی انجام دهند. هیچ عضو جبههء ملی ایران، چه هموند شورای مرکزی و چه هموند عادی، حق ندارد موضعی بجز آنچه در منشور جبههء ملی نوشته شده و به تصویب رسیده داشته باشد. ما همه بر این باور هستیم و این باور را در کشور نهادینه خواهیم کرد که هیچ مذهب یا ایدئولوژی حق ورود به حکومت و تاثیرگذاری در خط مشی ملی کشور را ندارد. همه دین ها و مذهب های مردم ایرانمحترم هستند و توهین به هر کدام از آنها نکوهیده و توهین به ملت ایران است. هیچ تفاوتی میان شهروندان ایران در همهءشئون زندگی، از حق نیایش گرفته تا حق رای دادن و انتخاب شدن به هر مقامی که شایسته آن باشند، و هیچ مانعی برای انتصاب به هر مقام کشوری و لشگری، وجود ندارد. کسانی که جز این بیاندیشند عضو جبههء ملی نیستند، زیرا منشور جبهه ملی را نفی کرده اند.

پرسش: آیا در اساسنامه و مرامنامه و یا دیگر متون ساختاری و حقوقی جبههء ملی ایران شیعه بودن بعنوان یک پیش شرط برای عضو شدن مکتوب شده است؟ و اینکه آیا این متن با روح ملی گرایی و یا ساختار حقوقی جبهه ملی همخوانی دارد؟
 پاسخ: شما می توانید منشور جبهه ملی ایران را، که عمدتاً توسط دکتر هرمیداس باوند، دکتر علی رشیدی، شادروان دکتر پرویز ورجاوند و خود من نوشته شده، بخوانید. هیچ جای آن هیچ مذهبی را در سیاست کشور مداخله نداده، همه دین ها و مذهب ها و باورهای مردم ایران را محترم شمرده، ولی دخالت دین را در حکومت، یا محدود کردن پیروان هر دین یا مذهب یا آیینی را در بهره مندی از حقوق مدنی و شهروندی مردود دانسته است.

پرسش: جایگاه حقیقی و حقوقی دین اسلام بطور اعم و مذهب تشیع بطور اخص در ساختار حقوقی و حقیقی جبهه ملی ایران چیست؟
 پاسخ: دین اسلام دین اکثریت مردم ایران است و جزوی از هویت ملت ایران شده، تشیع مذهب اکثریت مردم ایران است که از دوران صفویه کم کم جزوی از هویت اکثریت مردم ایران شده و با تاریخ کهن ایران پیوند خورده است. ولی سوای تفاوت آماری پیروان مذهبهای شیعه و سنی که هر کدام زیرشاخه های خود را دارند، از دیدگاه جبهه ملی ایران هیچ تفاوتی در حق بهره مندی از “همه” حقوق مدنی و شهروندی ندارد. ما در میهنمان غنی از تنوع دینها و باورها هستیم، و پیروان زرتشتی، مسیحی، یهودی، بهایی، ایزدی، بودایی، سیک و غیره داریم، و این یک مزیت است که کشور ما از دیدگاه فلسفی غنی و مانند یک گلستان زیبا کرده است. جبهه ملی ایران هیچ محدودیتی برای عضویت باورمندان هیچ مذهب یا ایدئولوژی ندارد و هرگز از یک درخواست کننده عضویت نمی پرسد دین یا مذهبش چیست، که این تفتیش عقاید است. ملاک عضویت فقط پذیرش منشور جبهه است و بس. در ایرانی که جبهه ملی در بینش و کنش خود دارد، هرگز تفتیش عقاید یا برتری جویی بر پایه ایدئولوژی وجود نخواهد داشت.

پرسش: آیا ایرانیان غیر شیعه و غیر مسلمان و حتی لائیک حق عضویت در جبهه ملی را دارند؟
 پاسخ: همانگونه که گفتم جبهه ملی تفتیش عقاید نمی کند، کما اینکه دولت هم نباید تفتیش عقاید کند. به باور ما پرسیدن یک مسئول دولتی، چه در ادارات و چه در مدرسه و دانشگاه، از یک متقاضی درباره مذهب یا آیین او یک جرم است و مسئول باید بیدرنگ سرزنش و منفصل شود. در ایران آینده، حتا اگر وزارت کشور از متقاضیان نامزدی مقام های انتخابی تفتیش عقیده کنند، خود وزیر از کار برکنار خواهد شد.

پرسش: آیا در حال حاضر اعضای غیر شیعه و یا غیر مسلمان در جبهه ملی وجود دارند؟
 پاسخ: من نمی دانم و نمی خواهم بدانم، ولی در گذشته هم آیت الله داشته ایم و هم پیروان سنت را. هم اکنون هم هوادارانی از دین های دیگر داریم که به علت قشریگری دولتی رسمی نشده اند. آغوش جبهه ملی ایران برای پیروان همه باورها و مذهب ها باز است.

پرسش: آیا جبهه ملی به اصل سکولاریسم (جدایی دین از حکومت) در قانون اساسی و ساختار سیاسی آینده ایران اعتقاد و یا حداقل التزام عملی و سیاسی دارند؟
 پاسخ: برای جبهه ملی ایران جدایی دین از حکومت یک اصل است که هم در منشور تاکید شده و هم در اساسنامه. آینده ایران جز این نخواهد بود. به تاریخ توجه کنید که در دو سده نخست اسلام در ایران، به علت قشریگری ما هیچ دانشمندی تولید نکردیم و آنان که نخبه بودند از کشور فرار کردند. در دوران صفویه به علت قشریگری برای چهار سده هیچ دانشمندی تولید نکردیم و آنان که نخبه بودند از کشور مهاجرت کردند. در سه دهه گذشته هم که حکومت مذهبی شد، اکثریت نخبگان ما از کشور مهاجرت یا فرار کردند. آیا شما هم بودید، در آینده کشور دین را از حکومت جدا نمی کردید؟

پرسش: موضع جبهه ملی ایران در مقابل تصمیم دولت اسرائیل مبنی بر اینکه مذهب یهود و یا یهودیت رکن مهم و اصلی ملیت اسرائیلی است. این در حالی است که قریب به یک چهارم شهروندان اسرائیل از جمله سکولارها، مسلمانان، مسیحی ها وغیره عقیده مند به دین یهودیت نیستند؟
پاسخ: این یک رویداد بسیار واپسگرا در اسراییل بود که آرامش ملی را در اسراییل برهم خواهد زد. البته هنوز در مجلس اسراییل تصویب نشده است، ولی اگر تصویب شود آغاز سیر قهقرایی همبستگی ملی و خطر برای استقلال اسراییل خواهد بود. من باور دارم که حتا اگر تصویب شود، پس از پایان دوران دولت لیکود نتانیاهو به دموکراسی ملی بازگشت خواهد کرد، یا دچار جنگ داخلی خواهد شد و بسیار از شهروندان آن به خارج مهاجرت خواهند نمود.

پرسش: آیا جبهه ملی برای تنویر افکار عمومی و شفاف ساختن مواضع خود اعلامیه رسمی صادر خواهد کرد؟
 پاسخ: ما بی تردید تلاش خواهیم کرد که این آسیب حیثیتی را که آقای ادیب ندانسته و شاید با ترغیب برخی که همیشه ایشان را به سوی انجام کارهای غیر دموکراتیک و آسیب زا هدایت می کنند، خنثی کنیم. ولی ایشان اکنون در شرایط سنی و جسمانی هستند که آسان مورد نفوذ قرار می گیرند. من پیشنهاد خواهم کرد که ایشان از این سمت های خود کناره گیری کنند، زیرا حرمت جبهه ملی ایران از احترام اشخاص بسیار بالاتر و خطیرتر است.