رفتن به محتوای اصلی

معمای پیچیده کشته شدن اسامه بن لادن و تاثیرات آن در ایران
02.05.2011 - 17:14

به همراه جشن و سرور آمریکایی ها برای کشتن شدن "دشمن شماره یک" امریکا، بحث و گمانه زنی ها در مورد نقش سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان آی اِس آی (ISI) و جزئیات حمله کماندوهای دریایی امریکا به پناهگاه اسامه بن لادن در شهر نظامی آبـُت آباد در ۵۰ کیلومتری پایتخت پاکستان، و تاثیر حذف فیزیکی رهبر القاعده بر ذهن و روان وعملکرد آتی گروه های ستیزه جوی تکفیری ـ جهادی، و استراتژی آتی آمریکا در رابطه با ایران و مقوله شیعه و سـُنی در منطقه آغاز شده است. آبـُت آباد شهری است که حدود ۱۶۰ سال پیش توسط ژنرال جیمز آبـُت که اصالتا ً از جنوب شرق لندن می باشد بنا شد. بزرگترین آکادمی آموزشی ارتش پاکستان در این شهر، و اتفاقا ً در نزدیکی پناهگاه اسامه بن لادن قرار دارد. سوالات متعددی مبنی بر اینکه آیا سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان از حضور اسامه بن لادن در یک منزل نسبتا ً بزرگ و غیر متعارف از نظر استحکام ساختمانی و هویت صاحبان و ساکنان آن، مطلع نبوده است؟ آیا واقعا ً ارتش پاکستان از پرواز حداقل دو هلیکوپتر کماندوهای ویژه امریکایی در یک مسیر ۲۰۰ کیلومتری در خاک پاکستان آن هم در ناحیه ای که ارتش پاکستان حضور پر رنگی دارد، مطلع نبوده؟ براستی چه کسی اطلاعات مربوط به حضور اسامه بن لادن در آن خانه سرنوشت ساز را به مامورین اطلاعاتی آمریکا داده است؟ آیا کشته شدن بن لادن دلالت بر تغییر اساسی سیاست سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان آی اِس آی (ISI) نسبت به گروه های ستیزه جوی تکفیری ـ جهادی دارد؟ آیا حقیقتا ً مسئولین پاکستانی از حضور بن لادن و عملیات کماندوهای دریایی آمریکا بی خبر بوده اند یا مصلحت سیاسی امنیتی پاکستان ایجاب می کند اینگونه وانمود کنند، و بگویند آمریکا بود؛ ما نبودیم!

ادعای بی اطلاعی آی اِس آی (ISI) که نفوذ شدید امنیتی اطلاعاتی در همه جوانب سیاسی نظامی پاکستان دارد، برای مفسرین امور پاکستان قابل باور نیست. منزل مستحکم و مسکونی بن لادن قریب به شش سال پیش ساخته شده بود و تصور اینکه همسایه ها و یا مامورین اطلاعاتی ارتش پاکستان از هویت سکنه و صاحبان آن بی خبر بوده اند، ناممکن می باشد. آیا افشای راز محل سکونت بن لادن تصمیم رسمی سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان آی اِس آی (ISI) بوده، یا اینکه عناصر فرصت طلب از این سازمان بدون تائید رسمی، با آمریکا همکاری می کرده اند. گزارشات فراوانی موجود است مبنی بر اینکه آمریکا نسبت به همکاری جدی و صمیمانه آی اِس آی در راستای مبارزه با تروریسم تا حدی مایوس و بی اعتماد شده بود، و چند سال پیش تصمیم گرفت تا خارج از دایره همکاری های رسمی خود با ارتش پاکستان و بخصوص با آی اِس آی، کانال های اطلاعاتی متعددی را به دور از نگاه آن سازمان در پاکستان بوجود بیاورد. نقش این عوامل و کانال های غیر رسمی در ردیابی بن لادن مشخص نیست. اما حتی اگر آی اِس آی در این ردیابی و عملیات کماندویی نقش اساسی هم داشته باشد، حاضر به اعتراف در مورد نقش خود در این ماجرا هرگز نخواهد شد. بسیاری از گروه های تروریستی و ستیزه جوی بنیادگرا نظیر لشکر جنگهوی، سپاه صحابه و لشکر طیّبه و حتی بخش هایی از جیش محمد با آی اِس آی رابطه بسیار نزدیک و خوبی دارند و آی اِس آی را بعنوان سپر حمایتی خود می پندارند. در نتیجه همکاری آی اِس آی با آمریکا در کشتن اسامه بن لادن بزرگترین خیانت و گناهی غیر قابل اغماض، از دیدگاه آنها، تلقی خواهد شد، و بسیاری از معادلات امنیتی و حتی آرایش قوای مبارزاتی موجود در منطقه را به هم خواهد زد. بدیهی است که آی اِس آی هرگز به نقش خود در این ماجرا اعتراف و یا حتی اشاره ای نخواهد کرد. عکس العمل گروه های مسلح بنیادگرا و وابستگان عقیدتی القاعده در داخل پاکستان برای دولت و ارتش آن کشور بسیار پرهزینه خواهد بود؟ گروه هایی نظیر لشکر طیّبه که برای آزادی کشمیر مبارزه می کنند، همواره مورد حمایت آی اِس آی بوده و هستند. لشکر جنگهوی، سپاه صحابه، طالبان افغانستان و گروه حقانی و غیره نیز مورد حمایت آی اِس آی و ارتش پاکستان می باشند. در نتیجه آی اِس آی که همراه نقش مزورانه و دوپهلویی را بازی می کند، هرگز در ظاهر با آمریکا بر علیه معروفترین و بزرگترین سمبل ایدئولوژیکی و نماد جهادی بنیادگرایان یعنی اسامه بن لادن، همکاری خود را عریان نخواهد کرد. البته این اولین بار نیست که آی اِس آی رهبران و عناصر مهم گروهای ستیزه جو را قربانی می کند. حدود یک سال پیش نیز تعدادی از رهبران طالبان در شهرهای کراچی و کوئته پاکستان توسط این سازمان دستگیر شدند. بنا به گفته سخنگوی جندالله، آی اِس آی در دستگیری و تحویل عبدالمالک ریگی رهبر جندالله نیز دست داشته است. نگارنده در مقاله ای بنام "حقایق زندگی عبدالمالک ریگی از صعود تا سقوط" بتاریخ یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۹ تغییر سیاست جدی آی اِس آی تحت فرمانده جدید آن یعنی ژنرال احمد شجاع پاشا مورد تجزیه و تحلیل قرار داده بود. در آن مقاله نوشته بودم که "عامل اصلی در مقوله حضور و فعالیت گروه های ستیزه جو، نقش آی اِس آی (Inter-Services Intelligence) ارتش پاکستان. برای درک بیشتر این مطلب باید به تابستان سال ۲۰۰۸ بازگشت. مقامات دولت افغانستان بطور هوشمندانه و مصرانه ای به دولت آمریکا گوشزد مکرر می کردند که شاه کلید شکست طالبان ِ افغان و القائده در دست آی اِس آی ارتش پاکستان می باشد. دولت آمریکا نیز فشار فراوانی را بر روی ارتش پاکستان نهاد. جلسه ای بین دریاسالار مایک مولن رئیس ستاد مشترک آمریکا (Adm. Mike Mullen, chairman of the Joint Chiefs of Staff)، ودریاسالار اسکات وان بوشکرک (Rear Adm. Scott Van Buskirk) فرمانده ناوگان ضربتی نـُهم آمریکا و ژنرال کیانی رئیس ارتش پاکستان و ژنرال احمد شجاع پاشا فرمانده عملیاتی ارتش پاکستان و دیگر مسئولین آمریکایی در ماه آگـسـت ۲۰۰۸ بر روی ناو جنگی ابرهام لینکولن (USS Abraham Lincoln) در دریای عمان صورت گرفت (۱۸). در این جلسه تصمیم گرفته شد ژنرال احمد شجاع پاشا مسئولیت آی اِس آی را بعهده بگیرد که در ماه سپتامبر اینگونه شد".

از سوی دیگر اظهارعدم اطلاع مطلق در مورد فعالیت های اطلاعاتی و عملیات نظامی آمریکا در قلب خاک پاکستان و خدشه دار نمودن حاکمیت ارضی آن کشور، نیز نه تنها باعث شرمندگی مسئولین پاکستانی، بلکه موردانتقاد شدید مردم پاکستان قرار خواهد گرفت. بنابراین دولت و ارتش پاکستان خود را در موقعیت بسیار نامناسب اما در حین حال حساسی در این ماجرا می یابند. وانگهی مسئولین پاکستانی همواره اصرار داشته اند که رهبران القاعده و بخصوص اسامه بن لادن در خاک پاکستان حضور ندارند بلکه در نوار مرزی و در داخل خاک افغانستان هستند. حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان نیز امروز با اشاره به این مطلب که دولت وی همواره تاکید کرده بود که سر چشمه تروریسم در خاک پاکستان می باشد و حضور اسامه بن لادن در خاک پاکستان موضع اعلام شده دولت افغانستان را ثابت می کند. وزیر کشور هندوستان نیز حضور بن لادن در داخل خاک پاکستان و در نزدیکی بزرگترین آکادمی نظامی پاکستان را دلیلی محکم بر اثبات ادعا هندوستان مبنی بر ماواء بودن خاک پاکستان برای رهبران و گروه های تروریستی قلمداد کرده است. لازم بیادآوری است که هر سه همسایه پاکستان یعنی ایران، افغانستان و هندوستان پاکستان را متهم کرده اند که به گروه های تروریستی مختلف که در خاک این سه کشور عملیات تروریستی و انتحاری انجام داده اند، توسط پاکستان حمایت و پشتیبانی می شوند. پاکستان بطور مکرر این ادعاها را رد کرده است. اما حضور و کشته شدن متعاقب اسامه بن لادن در مرکز شهر نظامی پاکستان و در ۲۰۰ کیلومتری خاک آن کشور و آنهم در یک ساختمان بزرگ یک میلیون دلاری، نظریه مخالفان پاکستان و بخصوص همسایگان آن را تقویت می کند.

مواضع افغانستان و هندوستان در تبریک و تائید عملیات نظامی آمریکا در خاک پاکستان روشن و شفاف می باشد. اما ایران ظاهرا دچار یک شوک ناگهانی شده است و عکس العمل مقامات ایرانی ملغمه ای از واکنش های همیشگی مبنی بر تئوری توطئه استکبار و عربستان سعودی در منطقه، سردرگمی، شک و تردید و تا حدی نگرانی می باشد. سایت تابناک انتشار خبر ناگهانی کشته شدن اسامه بن لادن را یک شوکه بین المللی خوانده و مدعی است که این خبر از جهات بسیاری قابل نقد و ارزیابی است. خبرگزاری پارس از یک دیدگاه توهم توطئه سوال کرده است که بعد از مرگ بن لادن بعنوان دشمن شماره یک آمریکا نامزدهاي جايگزيني القاعده و اسلام هراسي افراطي چه گروه ها و یا کشورهایی خواهند بود؟. پرداختن به موضوع ايران محاسن فراواني براي آمريكا دارد. ايران كشوري شيعي است و از لحاظ راهبردي رقيب مصر و عربستان محسوب مي شود. این خبرگزاری می افزاید: "ايران مي تواند دشمني مذهبي براي ساير كشورهاي اسلامي باشد و در همين بين ايالات متحده توانايي استفاده از توان اين كشورها را براي مقابله با ايران دارد. براي اينكه انتخاب نهايي آمريكا را ديد، بايد چشم به انتظار آينده بود. انتخاب هاي فراواني در مقابل اوباما وجود ندارد و بايد هرچه زودتر دشمن خود را انتخاب كند. آمريكا بدون دشمن نمي‎تواند چندان دوام بياورد." خبرگزاری فارس تلویحا ً ادعا می کند که بعد از حذف اسامه بن لادن و گروه سنی مذهب القاعده، آمریکا احتمالا ً ایران و "تشیع انقلابی" را جایگزین القاعده و اسلام هراسی (بخوان شیعه هراسی) بعنوان دشمن شماره یک خواهد کرد. البته هیچ مفسر و تحلیگر سیاسی تا کنون نه تنها به این نتیجه نرسیده است، بلکه حتی کوچکترین اشاره ای نیز به این دکترین ارائه شده نکرده است. وانگهی چنین فرضیه های ممکن است تبعات و عواقب ناگواری برای اهل سنت ایران که علیرغم تبعیضات شدید قانونی و فراقانونی، در کمال اخوت، آمیزش و حس مسالمت آمیز برادری با هموطنان شیعه مذهب خود زندگی می کنند، داشته باشد. افتراء، اتهامات و فشارهای گروه های افراطی بر رهبران مذهبی اهل سنت در استان سیستان و بلوچستان، خراسان، هرمزگان و کردستان آغاز شده است. سایت سـُنی اُن لاین که پایگاه رسمی اطلاع رسانی اهل سنت ایران است سه روز پیش رسما ً ادعاها، اکاذیب و افترائات تفرقه افکنانه و واهی سایت های افراطی حکومتی که اقدام به جوسازی کاذب علیه علمای اهل سنت ایران نموده بودند ، رد کرده است. این سایت های افراطی اخباری مبنی بر ارتباط تعدادی از علمای اهل سنت با سرویسهای جاسوسی کشورهای همسایه منتشر نموده اند. اگرچه سایت های وابسته به ستیزه جویان جندالله و سپاه صحابه بلوچستان که خود را بخشی از "جهادیست ها" می دانند، بجز نشر خبر تکذیب کشته شدن اسامه بن لادن به نقل از طالبان، عکس العملی از خود نشان نداه اند، اما آنها نیز احتمالا ً همانند افراطیون شیعه در استان از هر گونه بحث و یا امکان تقابل بین شیعه و سنی در منطقه استقبال خواهند کرد.

عبدالستار دوشوکی

مرکز مطالعات بلوچستان ـ لندن

دوشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۰

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ایران گلوبال

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.