رادیو فردا - امضای «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) و چشم‌انداز پایان تحریم‌ها علیه ایران چه پیآمدهایی برای روابط اقتصادی ایران با همسایگانشخواهد داشت؟ میرعلی حسینی در گفت‌وگو با فریدون خاوند از پیامدهای این توافق بر روابط اقتصادی ایران با همسایگانش پرسیده است:

فریدون خاوند : یکی از پیآمدهای اصلی «برنامه جامع اقدام مشترک»، که چهاردهم جولای در وین به امضا رسید، ورود پی‌درپی هیات‌های سیاسی و اقتصادی غربی به ایران است و آمادگی شرکت‌های بزرگ اروپایی و احتمالا آمریکایی برای ورود فعالانه به بازاری که ظرفیت‌های بالقوه آن در کانون توجه محافل مالی بین‌المللی است.

در عوض موضوعی که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، تاثیر این وضعیت تازه است بر روابط ایران با همسایگان دور و نزدیکش.

می‌دانیم که بعضی از کشورهای پیرامون ایران از تحریم‌هایی که طی چند سال گذشته علیه کشور به اجرا گذاشته شد، سود فراوان بردند که مهم‌ترین آنها امارات متحده عربی بود و ترکیه. بر پایه ارزیابی‌هایی که هم در محافل مالی و بازرگانی منطقه انجام گرفته، و هم در محافل غربی، حالا که قرار است تحریم‌ها لغو بشوند، امارات متحده عربی و ترکیه دوباره در گروه کشور‌هایی قرار میگیرند که از گشایش اقتصادی ایران بیشترین استفاده را خواهند کرد.

چطور امکان دارد که کشور هایی مثل امارات و ترکیه هم از تحریم ایران سود برده باشند و هم از رفع تحریم؟

این تناقض نمونه‌ای است از پیچیدگی روابط بین‌المللی، و در همان حال نشان می‌دهد که بعضی از کشورها آمادگی آن را دارند که خودشان را به سرعت با تغییرات هماهنگ کنند.

در دوران تحریم، هم امارات و هم ترکیه با استفاده از انزوای ایران توانستند از راه پاسخ دادن به بعضی از نیازهای ایران، منافعشان را تامین کنند.

امروز هم، در آستانه رفع قریب‌الوقوع تحریم‌ها، این دو کشور با توجه به شناخت عمیق خودشان از بازار ایران، و امکانات خدماتی‌شان از جمله در زمینه‌های بازرگانی و بانکی و حمل ونقل، یکبار دیگر می‌توانند نقش مهمی داشته باشند در مبادلات ایران با دنیا.

به علاوه ترکیه با توجه به گشایش اقتصادی و چشم‌انداز افزایش ظرفیت‌های رو به افزایش ایران در زمینه‌های مالی و بازرگانی، تلاش می‌کند صادراتش به ایران را بیشتر کند.

به جز امارات و ترکیه، فرآیند رفع تحریم چه تاثیرهایی بر روابط اقتصادی ایران با دیگر همسایگانش می‌تواند داشته باشد؟

اگر ایران از زیر فشار تحریم بیرون بیاید، بدون تردید خواهد توانست نقش فعال‌تری داشته باشد در کشور هایی مثل عراق و افغانستان.

در مجموع روند عادی شدن موقعیت ایران، اگر بدون مانع پیش برود، می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی داشته باشد بر همگرایی اقتصادی منطقه‌ای و کاهش تنش در خاورمیانه که متاسفانه امروز در آتش بحران‌های قومی و مذهبی می‌سوزد.