رفتن به محتوای اصلی

صمد در ادبیات یک مارکسیست نیست بلکه یک ملی گرای ترک است !
31.08.2015 - 18:57

این روزها همه از خشونت موجود در ادبیات صمد بهرنگی حرف می زنند و ائله و بئله می کنند. صمد در ادبیات یک مارکسیست نیست بلکه یک ملی گرای ترک است. ماهی سیاه کوچولوی او قصۀ هویت است و بازگشت و رجعت و بازیابی دریای هویت و معرفت خویشتن. رمزها و نشانه ها و قهرمانان موجود در داستانهای صمد هیچ اثر و نشانی از تفکرات مارکسیستی ندارند و همه شان از زبان و بطن اندیشه و فلسفۀ ترکی ما ریشه گرفته اند. از ماهی سیاه گرفته  تا اولدوز و کلاغها همه چیز روایت نوعی خویشتن یابی و هویت پردازی است. مجموعه کتابهای  افسانه‌های آذربایجان 1و 2 ،تاپما جالار ، قوشما جالار ، پاره پاره (مجموعه شعر از چند شاعر ترک) ، کوراوغلو و کچل حمزه و ...علامت های هویتی صمد هستند. نمی خواهم بگویم که صمد یک ناسیونالیست رادیکال دو آتشه بود بلکه می خواهم بگویم او در قالب افسانه های آزربایجانی خویش جهان وطنی و عدالت پروری و دموکراسی و آزادی را جستجو می کرد. حالا اگر خنجری بر دستان ماهی نهاده است که رواج خشونت در ادبیات کودکانه نیست و دقیقا متناسب با حال و روز ادبیات و اندیشۀ موجود در ذهن جوامع اسلامی است. آیا حدیت جبهه و جنگ و روایت و چاپ مداوم قصه های امامانی که شمشیر می کشند و مبارزه می کنند نشانۀ خشونت نیست؟ سری بزنید به قصه های جنگ برای بچه های جنگ. با نارنجک به زیر تانک رفتن بچه ها و این داستانها. آنهایی که صمد را به خاطر خنجر ماهیش متهم می کنند خودشان سالهاست کلاشینکف بر دستان کودکان قصه ها نهاده اند و خبر ندارند که همین ادبیات را امثال داعش و کردها نیز دارند کپی برداری می کنند و از متن ادبی به سطح جامعه و خشونت و جنگ واقعی کشانده اند. چرا وقتی یک کودک فلسطینی سنگ بر دست گرفته و به سوی اشغالگر می اندازد مقدس می شود اما وقتی ماهی صمد خنجر می کشد می شود خشن و ضد ادبیات؟ من مخالف مبارزۀ به حق ملت ها نیستم اما مخالف تئوریزه کردن خشونت در ذهن کودکان هستم. کودکانی که هنوز به مرحلۀ عقل نرسیده از کشتن دشمن و پیروزی و شهادت حرف می زنند. شهادت در راه آرمان و وطن خوب است اما به شرط تعقل و درایت نه احساس و ناپختگی. در ذهنتان تجسم کنید کودکانی را که داعش کلاشینکف به دستشان داده و مجبورشان کرده است که صف مقابل را به رگبار ببندند و از ثواب کشتن کافرین لذت ببرند، و یا تجسم کنید کردهای پ ک ک را که کودکان را با همین شیوه تعلیم می دهند. این تصاویر در منطقۀ ما واقعی اند. و همین تصاویر در لابلای کتابهای درسی به اشکال گوناگون بارها و بارها آموزش داده می شوند. دنیای کودک اقالیم ما پر از آموزه های خشونت بار است. همین داستان رستم و اسفندیار و ...را در نظر بگیرید که دارند کارتونش می کنند تا بچه ها بهتر درک کنند! در ایام عاشورا شبیه سازان دینی مدام شهادت علی اکبر و پسران مسلم و غیره را به نمایش می گذارند. خود من که بچه بودم با دیدن نحوۀ بریده شدن سر طفلان مسلم ماهها نتوانستم بخوابم و مدام خواب آن صحنه را می دیدم. شیوۀ آموزش و تربیت در مناطق ما به طرز شگفت آوری  سطحش پایین است و ادبیاتش نیز از همین سطوح پایین آب می خورد.  بچۀ امروزی چه چیزی از شمشیر رستم و کشت وکشتارهای او اخذ خواهد کرد؟ بچه هایی که اکثر ساعات عمرشان را پای بازیهای خشونت بار کامپیوتری و کشت وکشتارهای مجازی صرف می کنند لزوما چه چیزی برای گهربار شدن مغز و درایتشان دارند؟ چاقوی صمد حداقلش برای رسیدن ماهی به دریای خویشتنش بود اما در ادبیات امروزین سر یک لیوان آب و یک روستای هیچ و پوچ بچه ها دارند با بمب و موشک و نارنجک به جان یکدیگر می افتند و سر آخر بازی که تمام شد ذهن بچه ها نیز تمام می شود. در سرزمین هایی که پای بچه ها را از زمین کنده اند و مدام دارند از قصه های آسمانی برای بچه های آسمانی می نویسند خوبی امثال صمد در این است که بچه ها را به خاک و زمین و آب و دریا پیوند می زنند.     

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

محمدرضا لوایی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.