«به یاد آر»
30.05.2016 - 20:16
--------------------
«به یاد آر»، ارمغانی به جوانه-نرگس های سرزمینم
کیمیاگر کتابی را که کسی از کاروانیان با خود آورده بود، برگرفت. برگ زنان، داستانی یافت پیرامون نرگس. کیمیاگر، افسانه ی نرگس، جوانی که هر روز به دریایی می خمید تا زیبایی خویش را بنگرد، می شناخت. او چنان خویش را می شیدایید، که در بامدادی به دریا درافتاد و دم فروبست. در جایی که او درافتاد، گلی شکفت که نرگس خوانندش.
این اما آنچه نبود که نویسنده، داستان را با آن پایانید.
او گفت، آنگاه که نرگس مُرد، فرشتگان جنگل برتافتند و دریای شیرین پیشین را بازیافتند، دگرگشته از اشک هایی شور.
«چرا می گریی؟» فرشتگان پرسیدند.
«من برای نرگس می گریم» دریا پاسخید.
«آری، جای شگفتی نیست که تو در سوگ نرگس می گریی»، آنان گفتند، «با آنکه ما در جنگل همیشه او را می پاییدیم، اما تنها تو زیبایی او را از نزدیک درمی نگریستی.»
«اما ... آیا زیبا بود نرگس؟» دریا پرسید.
«چه کس بهتر از تو آن را می داند؟» فرشتگان گفتند با شگفتی. «به هر روی، در کران تو بود که او هر روز می خمید تا زیبایی خویش را بنگرد!»
دریا خاموشید چندگاهی. در پایان گفت:
«من برای نرگس می گریم، اما هرگز درنیافتم که نرگس زیباست. من در ژرفای چشمانش، زیبایی خویش را بازمی یافتم.»
آنچه او هیچگاه ندانست آنکه، نرگسی که غرق تماشای دریا بود، هر روز گنج های زیبای ناپیدا و ژرف زندگانی را می کاوید، و نه زیبایی خویش را.
«چه داستان دل انگیزی»، کیمیاگر اندیشید.
زندگی زیباست ای زیباپسند
زنده اندیشان به زیبایی رسند
آنچنان زیباست این بی بازگشت
کز برایش می توان از جان گذشت
چه کسانی «دریای شیرین» را دگرگشته از «اشک های شور» می خواهند
پیرامون نقش بازدارنده ی اشرافیت روحانی و همتایان آن در دگردیسی های اقتصادی-اجتماعی چند سده ی گذشته، در میان «پژوهشگران» برون و درون مرز، بویژه پس از شکست جنبش ملی شدن نفت در ایران و روی آوری روزافزون زمامداران باختر آسیا به بنیادگرایان اسلامی برای جاسازی مناسبات مستعمراتی سرمایه داری، چرخشی دیده می شود که آن را می توان گونه ای «کودتای فرهنگی» نامید، آن هم پس از «کودتای نظامی» بیست و هشت مرداد سال سی و دو.
بدین معنا که شمار پنداربافانی که برای اشرافیت روحانی نه نقش بازدارنده، بلکه پیشرفته برکشیدند، فراشتافت. در این زمینه نوشته های راجر سیوری در کتاب «ایران عصر صفوی»، که تنها یک سال پس از انقلاب بهمن در کمبریج به چاپ رسید، نمونه وار است. وی در این زمینه، بر خلاف پژوهشگران خارجی تیزبینی چون ادوارد براون، و تاریخ نویسان ریزسنجی چون احمد کسروی، می نویسد؛ تنها در «کم و بیش بیست سال اخیر است (همانا پس از «کودتای ننگین» کنسرن های نفتی در سال سی و دو، و زمینه سازی برای «کودتای ایدئولوژیک-فرهنگی» در ستیز با چپ ها و ملی ها) که برخی مورخان ایرانی صفویان را در مقامی که شایسته ی آنان است یعنی پایه گذاران ایران نو، جای داده اند». به دیگر سخن، پس از سرکوب خونین جنبش ملی شدن نفت، زمینه ی ایدئولوژیک-فرهنگی نیز برای جاسازی زمامداری آلترناتیوی در صورت بروز بحران دوباره در دولت دست نشانده ی شاه، هم چون بنیادگراهای اسلامی عربستان یا اخوان المسلمین های مصر، آرام آرام فراهم گردیده بود. شورش آغاز دهه ی چهل خورشیدی روحانیان فئودال به سخنگویی خمینی در ستیز با اصلاحات ارضی نیم-بند شاه، از جمله پیامدهای این «تراوش های ایدئولوژیک» بودند.
شوربختانه کوشش دیوانیان و فرهیختگان و دادخواهان ایرانی برای چیرگی بر بخش های اقتصادی و دادگستری و آموزشیِ زیر کنترل واپسگرایان، پس از پنج سده نبرد دشوار و پر فراز و نشیب، هنوز نپایانیده است. در این زمینه، «ایدئولوگ های» کم دان و مزدوری از تبار لمتون، «استراتژیست های» سودجو و بلندپروازی از کلاله ی برژینسکی، و «انقلاب فرهنگی گستران» تنگ نگر و دگرستیزی از تیره ی سروش بی تاثیر نبوده اند.
نوشته ی بالا گزیده ایست از کتاب تازه ی نگارنده په نام «به یاد آر» که به گونه ی پی دی اف و از راه لینک زیر در دسترس خوانندگان، بویژه جوانان و دانشجویان درون مرز، است. در این کتاب نگاهی انداخته ایم به آفریده هایی از تنی چند نویسنده و هنرمند رزمنده ی جنوب نفت خیز در دهه های پارینه، «کودتای فرهنگی» در تاریخ کنونی ایران، و داده هایی خون آلود از «انقلاب فرهنگی» ولاییان.
دکتر بهروز آرمان
بهار نود و پنج
لینک پی دی اف کتاب:
دگرنگاری واژه-کارها:
برگرفت (به دست گرفت)، بنگرد (نگاه کند)، می خمید (خم می شد)، خویش را می شیدایید (شیدای خویش بود)، پایانید (به پایان رساند)، پیدا شدند (برتافتند)، می گریی (گریه می کنی)، پاسخید (پاسخ داد)، می پاییدیم (مراقبت می کردیم)، درمی نگریستی (زیر نظر داشتی)، بازیافتند (دوباره یافتند)، درنیافتم (درک نکردم)، می کاوید (جستجو می کرد). نوآوری مهدی اخوان ثالت درچکامه ی «قصه ی شهر سنگستان» نیز گونه ای است از دگرنگاری واژه-کارها، آن هم آهنگین و بسادلنشین: درخشان چشمه پیش چشم من «خوشید»، فروزان آتشم را باد «خاموشید»
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
کیانوش توکلی
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید