کوشاد 1

 نمیخواهم با دید و تجارب امروزی به نقد کسروی بپردازم.
جایش  نیست. اینجا میکوشم "سایه- روشنی" های یک نوجوان را در برخورد با کوششهای کسروی اندکی تصویر کنم. تا شاید خواننده خود تشخیص
دهد مشکل کسروی با جامعه ی دیروز و امروز چه بود و چیست.

در نوجوانی با معلمین و شاگردانی که طرفدار مکتب کسروی بوده و " کوشاد"- جمع کوشنده-ای، را تشکیل داده بودند آشنا و دوست شدم.
کتابهای کسروی را مطالعه میکردند و از او به عنوان « راهنما» نام میبردند.به تدریج تعداد زیادی از آثار راهنما را خواندم .
 او برای بکارگیری زبان فارسی "پاک" خیلی تأکید میکرد. نثر مخصوص اش را تقلید میکردیم ، میکوشیدیم به سبک او و حتی بهتر از او بنویسیم.
مبارزه اش با خرافات، و زحماتش برای نگارش جانفشانی های مردم در انقلاب مشروطیت خیلی به دلم می نشست. ولی با برخی از نظریاتش 
در مورد ادبیات، کتابسوزی، و غیره موافق نبودم. بیش از هرچیز کشته شدن او به دست ارتجاع سیاه، داغ به دلم میگذاشت . در هرحال او راهگشای
مبارزه و آشتی ناپذیر با تاریکیهای زندگی و جامعه  ی ما بود. همه او را دوست داشیم و ازش میاموختیم. روی «تئوری زبان آذریش» تحقیق میگردیم .
و از آلودگیهای خرافی دین که روشن کرده بود رها بودیم . با جملات آغازین" تاریخ مشروطه ایران" احساس میکردیم او زبان گویای انسانها درد مند و بیشکوه است:
« در جنبش مشروطه...کارها را این دسته ی بیشکوه و گمنام پیش بردند و تاریخ باید به نام اینان نوشته شود... مردم ایران گرفتار پراکندگی اندیشه اند، و شما ده تن را
دارای یک راه و یک اندیشه نتوانید یافت...»
مگر ما خود کودکان همین مردمان گمنام و بیشکوه نبودیم؟ مگر مردمان ما دچار پستی خویها و سستی آگاهیها نبودند؟

دوستانم گاهاً  به زبانی صحبت میکردند که برایم ناشناخته و و در عین حال جالب بود . در آن خصوص کتابی خواستم، گفتند «  صبر کن پیدا میکنیم ...» 
کنجکاو و علاقمند شده بودم ببینم چیست. کسروی اینجا و آنجا چیزهایی پیرامونش نوشته بود
و در صحبت ها  عنوان « حقايق عن اسپرانتو» نیز به میان میامد. ولی چیزی نبود که به درد من بخورد.
بالاخره « خود آموز زبان اسپرانتو» به دستم رسید. با دکتر زامنهوف و کار و ایده اش آشنا شدم. و به یاری دوستانم کم کم شروع کردم به آموختن آن.* 

از طرف شما اسلان ( درنا) میاد Sizdən bizə ...Əslan..(.Durna...) gələr -گروه دوم( زنجیر)
کسی که به سوی گروه دیگر میدود زنجیر گروه را پاره میکند. در صورت عدم موفقیت نوبت گروه دوم میرسد که سئوال کند.