رفتن به محتوای اصلی

پاسخ چند سؤال درباره چرایی حزبی آینده نگر
11.12.2017 - 09:35

1. آیا حزب آینده نگر حزبی لیبرالی یا سوسیالیستی یا چیزی آن وسط هاست؟

پاسخ: خیر هیچکدام از این سه گزینه نیست. ایده آل احزاب لیبرال یا محافظه کار اساساً ایجاد و توسعه جامعه سرمایه داری است و فقط اختلافشان در عرصه سیاسی بر سر جزئیات پیاده کردن این هدف است. احزاب سوسیالیست هم هدفشان رسیدن به جامعه سوسیالیستی است که در یک کلمه معنایش پرداختن عادلانه اجرت کار است یا به قول مارکس حذف ارزش اضافی. ایده آل اجتماعی نهایی احزاب سوسیالیست جامعه بی طبقه است اما کار مشخصی در این مورد انجام نمی دهند و امید دارند با همه جا گیر شدن سوسیالیسم، دولت محو شود و جامعه بی طبقه شکل گیرد. احزاب میانه نیز ترکیبی از این دو طرح عمومی هستند. و البته بحثهای نئولیبرالیسم و چپ نو هم در نیم قرن گذشته به انشعابات بیشتر در همین جریانات جامعه صنتعی منجر شده است (1). اما حزب آینده نگر حزبی فراصنعتی است یعنی خود را به امکانات جوامع صنعتی محدود نمی کند و هدفش ایجاد جامعه ای است که در آن فراوانی در عرصه های مختلف حاکم می شود از غذا، پوشاک تا مسکن، بهداشت، آموزش و پرورش، و بسیاری چیزهایی که امروز لوکس تلقی می شوند نظیر نرم افزار یعنی همه چیز مانند اکسیژنی که تنفس می کنیم آنقدر فراوان باشد که بهایش به صفر برسد. جالب است که ابتکار نرم افزار منبع آزاد از سوی کسانی مانند ری کرزوایل راه اندازی شد. در یک کلمه باید گفت که "حزب آینده نگر در پی هدفی است که مارکس به آینده دور موکول می کرد" (2).

2. جوامع پیشرفته زودتر از جامعه ای نظیر ایران وارد مرحله توسعه فراصنعتی شده اند پس چرا ما احزاب آینده نگری در اروپا و آمریکا نمی بینیم؟

پاسخ: به رغم آنکه آینده نگری مدرن پس از جنگ جهانی دوم در اروپا و آمریکا مطرح می شود (3) و حتی اولین تشکیلات بزرگ آینده نگری یعنی انجمن جهان آینده 50 سال پیش تأسیس می شود که مروری هم 14 سال پیش بر کتاب ایران آینده نگر نوشتند (4)، اما به خاطر تمرکز بر روشن کردن ابعاد جامعه فراصنعتی در همه عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آینده نگرهای اروپا و آمریکا اساساً از ورود به عرصه سیاسی پرهیز کردند که تصمیم غلطی بود (5). البته به دلیل آنکه در دوران جامعه صنعتی در همه کشورهای اروپا و آمریکا احزاب مدرن محافظه کار، لیبرال و سوسیالیست رشد چشمگیری کرده بودند، عملاً آینده نگرها تا آنجا که به عرصه سیاست مربوط می شد، در این احزاب فعالیت کردند. کسانی هم بودند که عرصه سیاست را به حمایت از افرادی در احزاب موجود محول کردند و حتی از ورود به مباحث سیاسی اجتناب می کردند. الوین تافلر نمونه آینده نگر معروفی بود که چنین برخوردی داشت و از نئوکان معروف نوت گینگریچ (6) در حزب جمهوریخواه آمریکا در عرصه سیاسی حمایت می کرد که اشتباه بزرگ او بود (7). از سوی دیگر آینده نگر برجسته تاریخ آینده نگری، دانیل بل به رغم آنکه با اروین کریستول از بنیانگذاران نئوکانیسم دوست نزدیک بود تا پایان عمر از نظر سیاسی با اروین کریستول و نئوکان های آمریکا مرزبندی شفاف خود را به روشنی حتی زمان حمله آمریکا به عراق، حفظ کرد (8)، با اینحال دانیل بل نیز با وجود آنکه در دوران جوانی فعال سیاسی در جریانی تروتسکیستی در آمریکا بود، هنگامیکه بعنوان صاحب نظر اصلی آینده نگری مدرن شناخته شده و اندیشه جامعه فراصنعتی را مطرح کرد، در دانشگاه هاروارد تدریس می کرد و شاهکار برآمدن جامعه فراصنعتی را منتشر کرد، اما اساساً از فعالیت سیاسی به دور ماند به رغم آنکه از کمک و تبادل نظر با فعالان سیاسی دریغ نمی کرد و از جمله این قلم نیز به آن استاد بزرگ فقید بسیار مدیونم (9).

3. چرا به رغم همه تجربه آینده نگرها در اروپا و آمریکا در عدم موفقیت برای ساختن حزبی آینده نگر، امکان رشد حزب آینده نگر برای ایرانیان ممکن است؟

پاسخ: اساساً اروپا و آمریکا به خاطر داشتن احزاب قدرتمند دوران جامعه صنعتی، این امکان را به وجود آوردند که آینده نگرها در آن احزاب فعالیت کنند و البته اکراه آینده نگرها از عرصه سیاست همانگونه که در بالا توضیح داده شد، تلاش برای ایجاد احزاب فراصنعتی را از بین برد و متأسفانه فقط جریاناتی که به نوعی با توسعه صنعتی مخالفند در غرب احزاب جدید ساخته اند، نظیر احزاب سبز در اروپا و آمریکا، وگرنه نیروهای مدرن و طرفدار پیشرفت فراصنعتی از نظر سیاسی در احزابی عضو هستند که قدمت برخی از آنها نظیر حزب دموکرات آمریکا به اول جامعه صنعتی یعنی بیش از 200 سال پیش میرسد. اما در ایران اساساً احزاب مدرن رشد بسیار کمی داشته اند. لیبرالها امروز به معنی واقعی کلمه حزبی در ایران ندارند و در جبهه ملی متشکل هستند. محافظه کاران نیز در احزابی نظیر حزب مشروطه و شورای ملی ایران در خارج متشکل هستند. و بزرگترین جریان حزبی سوسیالیستی و شاید بزرگترین جریان حزبی در تاریخ ایران، حزب توده بود که هم بخاطر سرکوب شدید بعد از 28 مرداد و هم به دلیل وابستگی به شوروی، نابود شد و حتی قبل از انقلاب دیگر از تشکیلاتهای اصلی سوسیالیستی و کمونیستی به حساب نمی آمد و تشکیلات اصلی کمونیستی ایران در آخرین سالهای قبل از انقلاب سازمان چریکهای فدایی خلق بود. بعد از انقلاب و پس از کشتارهای سالهای 1360 و 1367 و نیز به دلیل همراهی اکثریت چپ ایران با آیت الله خمینی در دوران انقلاب و گروگانگیری و بعد هم همسویی با اصلاح طلبان اسلامی، جنبش کمونیستی ایران نابود شد و امروز بقایای آن از خاکستر دوباره برخاسته اند و بسیار ضعیف هستند و در داخل کشور اساساً جوانان رادیکال در 20 سال اخیر، بجای سوسیالیسم جلب آنارشیسم شده اند که به ایجاد حزب باور ندارند. در نتیجه احزاب دوران جامعه صنعتی در ایران و میان ایرانیان وجود خارجی ندارند و منطقی است که وقتی فعالیت سیاسی برای آینده نگر ها مطرح باشد، حزبی فراصنعتی بسازند بجای آنکه فراکسیونی در درون احزاب دوران جامعه صنعتی نظیر احزاب چپ یا جبهه ملی ایجاد کنند، هرچند با هم جبهه ملی، هم چپ و هم نیروهای محافظه کار نظیر حزب مشروطه یا شورای ملی ایران در ائتلاف های بزرگ و جبهه های وسیع تر سیاسی، مدنی و حقوق بشری همکاری می کنند و خواهند کرد (10).

4. آیا در شرایط حاضر شانسی برای احزاب آینده نگر در داخل ایران هست؟

پاسخ: متأسفانه در داخل کشور به جز احزاب اصلاح طلب و اصولگرای اسلامی، جریانات سیاسی سکولار دموکرات اجازه ایجاد حزب ندارند. گرچه برخی آینده نگرها در داخل ایران به احزاب اصلاح طلب پیوسته اند و کار علمی و اجتماعی و پژوهشهای اقتصادی می کنند اما اساساً فعالیت حزبی به معنی شرکت در قدرت یا تلاش برای گرفتن قدرت در چنان ساختاری برای آینده نگرها بی معنی است، و تابع اهداف سیاسی اصلاح طلبان هستند. به همین علت تنها تلاشهایی که برای ایجاد حزبی آینده نگر در میان ایرانیان می بینیم در خارج از کشور است و حزب سکولار دموکرات ایرانیان (11) نمونه برجسته آن است که در عرض کمی بیش از یکسال که از عمر آن می گذرد سه شماره نشریه تئوریک منتشر کرده، کنگره ای بسیار موفق در کلن برگزار کرده و امروز نیز در ائتلافی با نیروهای دیگر در تلاش برای به ثمر رساندن طرح مهستان کار می کند (12). رهبران این حزب نظیر دکتر اسماعیل نوری علا (13)، حسن اعتمادی (14)، منوچهر یزدیان (15)، نسترن نیکی علیی، میلاد آقایی، محسن ذاکری و مهدی رضایی تازیک با تلاشی شبانه روزی توانسته اند در بسیاری عرصه های سیاسی و اجتماعی در همین زمان کوتاه فعالیت های چشمگیری کنند که در گزارش سال گذشته حزب در اختیار عموم قرار داده اند (16). همچنین حزب برنامه آینده نگر خود را برای سال 2018 در نخستین کنگره اش دو ماه پیش، ارائه کرد (17). اما اصل اهمیت این حزب در این واقعیت نهفته است که حزب سکولار دموکرات ایرانیان، آینده نگر و دیسراپتیو است (18).

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبیر ایرانسکوپ
نوزدهم آذر ماه 1396
December 10, 2017

پانویس:
1. بحثهای بیفایده درباره نئولیبرالیسم و چپ نو
http://www.ghandchi.com/1294-neoliberalism-chapen…
2. حزب آینده نگر در پی هدفی که مارکس به آینده دور موکول می کرد
http://www.ghandchi.com/1677-marx-omission-futuri…
Futurist Party Aims for What Marx Deferred to Distant Future
http://www.ghandchi.com/1677-marx-omission-futuri…
3. آینده نگری مدرن
http://www.ghandchi.com/347-Futurism.htm
Modern Futurism
http://www.ghandchi.com/347-FuturismEng.htm
4. مرور اولین ویراش کتاب ایران آینده نگر از طرف انجمن جهان آینده درماه سپتامبر 2003
http://www.ghandchi.com/ReviewByWFS.htm
5. Futurists and Politics
http://www.ghandchi.com/258-FuturistPolitics.htm
6. نوت گینگریچ
https://goo.gl/BP2mLX
7. بحثی در مورد حمایت الوین تافلر از نوت گینگریچ
http://www.ghandchi.com/1102-toffler-gingrich.htm
About Tofflers, newt Gingrich, Republican party, etc
http://www.ghandchi.com/113-newtgingrich.htm
8. نئوکانها، دانيل بل و ايران
http://www.ghandchi.com/785-neocons-daniel-bell.h…
Neocons, Daniel Bell and Iran
http://www.ghandchi.com/785-neocons-daniel-bell-e…
9. آینده نگری: آنچه از دانیل بل و ری کرزوایل آموختم
http://www.ghandchi.com/1656-daniel-bell.htm
Futurism:What I have Learned from Daniel Bell and Ray Kurzweil
http://www.ghandchi.com/1656-daniel-bell-english…
10. حزب آینده نگر و ائتلاف های سیاسی
http://www.ghandchi.com/309-FuturistCoalitions.htm
Futurist Party and Political Coalitions
http://www.ghandchi.com/309-FuturistCoalitionsEng…
11. درباره حزب سکولار دموکرات ایرانیان
https://sites.google.com/site/futuristparty
12. درباره طرح مهستان در تبعید کنگره سکولار دموکراتها
http://www.ghandchi.com/1679-mehestaan.htm
13. دکتر اسماعیل نوری علا
https://sites.google.com/site/futuristparty
14. حسن اعتمادی
https://goo.gl/pUoYY3
15. منوچهر یزدیان
https://goo.gl/U7L1QN
16. گزارش به نخستین کنگرهء سالانه حزب سکولار دموکرات ایرانیان *
http://isdmovement.com/2017/1117/110617/110617-IS…
17. برنامه های آينده نگر حزب سکولار دموکرات ایرانیات برای سال 2018
http://isdmovement.com/2017/1117/110617/110617-IS…
18. حزب سکولار دموکرات ایرانیان دیسراپتیو است
http://www.ghandchi.com/1714-isdparty-disruptive…

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ناشناس
http://www.ghandchi.com/1803-charaaei-e-hezb.htm

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.