رفتن به محتوای اصلی

توضیح جامع محمد امینی در مورد معنای اصطلاح ممالک محروسه در دوران قاجار
19.06.2018 - 23:26

Missing media item.

روز گذشته هجدهم ماه ژوئن 2018 آقای محمد امینی در برنامه "برگی از تاریخ" به موضوع اصطلاح ممالک محروسه پرداخته و نشان می دهند که این اصطلاح پیش از دوران سلسله قاجار نیز به کار رفته و ابداً به این معنی نبوده که حکومتهای قومی در ایران برقرار بوده، بلکه این مناطق حکامی داشته اند که مقامی نظیر استاندار یا فرماندار کل در عصر معاصر است (1). بحث آقای امینی اساساً درست و در همه موارد تاریخی بسیار شنیدنی است و اساساً بسیاری از این مقامات حتی بفروش می رفته و این در دوران فئودالیسم اروپا هم وجود داشته است. اما آقای امینی به حکومت اردلان ها در کردستان ایران نیز اشاره می کنند و می گویند حکومت خاندان اردلان در کردستان به معنی حکومتی قومی نبوده و بعنوان واحدی اداری نظیر حکام تعیین شده در نقاط دیگر ایران بوده و در زمان ناصرالدین شاه نیز جایگزین کردن حکومت اردلانها با حکومت فرمانفرما به خاطر کشمکشهای درون خاندان اردلان بوده که آنها را از حکمرانی مؤثر در آن خطه ایران، ناتوان کرده بود. برداشتم از حکومت اردلانها در ایران که حتی پیش از صفویه در دوران مغول هم در منطقه کردستان حاکمیت داشته اند، چنین نیست و 39 سال پیش در کتاب کردها و دولت مرکزی در ایران (2) به این بحث با استناد به منابعی نظیر شرفنامه پرداخته ام. شخصاً حکومت اردلانها را نوعی دولت خودمختار در منطقه کردستان ایران از پیش از صفویه تا دوران ناصرالدین شاه قاجار می بینم، گرچه در عصر معاصر با ایجاد حکومت خودمختار در کردستان یا هر بخش دیگر ایران مخالفم و از دیدگاه این قلم در زمان فرقه دموکرات کردستان در سال 1324 محمد قاضی و همراهان او اشتباه کردند که برنامه خود مختاری کردستان را دنبال کردند که طرح استالین برای جدا کردن آن بخش ایران بود و در زمان انقلاب 57 نیز دنبال کردن طرح خود مختاری کردستان توسط احزاب اصلی کردی، کاری غلط بود (3) و به همکاری کردها با دولت موقت بازرگان لطمه زد.

به رغم این اختلاف خود با تحلیل آقای محمد امینی درباره حکومت اردلانها در تاریخ ایران، دیدگاه ایشان را در مورد موضوع ممالک محروسه و ملت ایران درست می دانم. در ارتباط با موضوع آموزش زبان مادری (4) و نیز تأکید زیاد از حد بر زبان فارسی (5) در گذشته بحث کرده ام، اما با آقای امینی موافقم که زبان سراسری فارسی در ایران به دلیل قومی نبوده چرا که زبان فارسی زبان قومی نبوده و زبانی دیوانی بوده که حتی پیش از سلطه اعراب بر ایران هم مردم عادی در هیچ جا به آن سخن نمی گفتند و زبان دیوانی بوده و حتی پس از برچیده شدن دولتهای عرب بنی امیه و بنی عباس، در حکومت عثمانی نیز زبان فارسی بعنوان زبان دیوانی به کار می رفته در حالیکه مردم ساکن در نقاط مختلف امپراطوری عثمانی به زبانهای گوناگونی تکلم می کردند و در واقع این شانس ایران است که زبانی دیوانی در عصر مدرن بویژه با تلاش مشروطه خواهان بعنوان زبان ملی سراسری انتخاب شده و نه آنکه زبانی استعماری یا زبانی قومی بعنوان زبان سراسری کشور تعیین شده باشد؛ می دانیم که در بسیاری از کشورهای جهان سوم مورد اول واقعیت است و در کشورهای اروپا مورد دوم واقعیت زبانی آن کشورها است. اما آنچه امروز برای جنبش سیاسی ایران مهم است روشن بودن در مورد بحث فدرالیسم است. شخصاً به رغم آنکه همیشه با تجزیه طلبی (6) مخالف بودم، در گذشته از فدرالیسم استانی (7) حمایت می کردم، ولی پس از همه پرسی استقلال کردستان عراق در ماه سپتامبر سال گذشته به این نتیجه رسیدم که فدرالیسم برای ایران می تواند نسخه ای برای تجزیه کشور و جنگ داخلی شود (8) و همانطور که چند روز پیش به دقت نوشته شد، فدرالیسم به ضرر ایران است (9) و امیدوارم احزاب فعال در منطقه کردستان ایران کم کم خود را به احزابی سراسری تغییر دهند و همچنین برای حقوق بشرِ همه ایرانیان از جمله کردها، آذری ها، عربها و بلوچهای ایران تلاش کنند که بیشتر از حقوق فرهنگی و زبانی قومی است هر چند آن را در بر می گیرد و امیدوارم تحزٌب را بر مبنای پلاتفرم سیاسی تعریف کنند (10) و نه بر مبنای قومیت. در پایان لازم می دانم مراتب تسلیت خود را برای درگذشت آقای حسین مهری که برنامه برگی از تاریخ را با آقای محمد امینی در گذشته اجرا می کردند، به خانواده، دوستداران ایشان و آقای محمد امینی، اعلام کنم. هیچگاه شخصاً با آقای حسین مهری تماسی نداشتم اما از سؤالات بسیار متفکرانه تاریخی که در برنامه های برگی از تاریخ مطرح می کردند بسیار می آموختم. سالهاست که آقای محمد امینی را نیز ندیده ام اما مایه دلگرمی بینندگانی نظیر این قلم است که ایشان این برنامه مشترک برگی از تاریخ را که بسیار پرمحتوا است اکنون پس از درگذشت آقای حسین مهری، به تنهایی ارائه می دهند و امیدوارم این برنامه را همچنان ادامه دهند که بسیار از آن آموخته ام.


به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی

بیست و نهم خرداد ماه 1397
June 19, 2018


پانویس:
1. برنامه برگی از تاریخ محمد امینی در تاریخ هجدهم ماه ژوئن 2018
https://vimeo.com/275766253
2. کتاب کردها و شکل گیری دولت مرکزی در ایران-ویرایش دوم (کتاب الکترونیک)
http://www.ghandchi.com/700-KurdsIran.htm
Kurds and Formation of Central Government in Iran-Second Edition - Electronic Book
http://www.ghandchi.com/700-KurdsIranEng.htm
3. یادداشتی درباره طرح بحث انگیز خودمختاری کردستان
http://www.ghandchi.com/723-kurdistan-autonomy.htm
A Note about the Controversial Kurdistan Autonomy Plan
http://www.ghandchi.com/723-kurdistan-autonomy-en…
4. آموزش به زبان مادری: آری یا نه؟
http://www.ghandchi.com/761-mother-tongue.htm
5. زیاده روی در دفاع از زبان فارسی
http://www.ghandchi.com/767-persian-language.htm
6. چرا تجزیه طلبی را محکوم باید کرد -ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/696-Separatists.htm
7. فدرالیسم استانی و روند دموکراتیزه کردن ساختار قدرت
http://www.ghandchi.com/535-FederalismeOstani.htm
8. اعلام تغییر موضع به مخالفت با هرگونه فدرالیسم برای ایران
http://www.ghandchi.com/1641-etelaieh-federalism…
Announcing Change of Position to Opposing any form of Federalism for Iran
http://www.ghandchi.com/1641-etelaieh-federalism-…
9. دو کلمه درباره فدرالیسم، تجزیه طلبی و جنگ داخلی
http://www.ghandchi.com/2104-federalism.htm
10. پلاتفرم حزب آینده نگر
http://www.ghandchi.com/348-HezbeAyandehnegar.htm
Futurist Party Platform
http://www.ghandchi.com/348-HezbeAyandehnegarEng…
تدارک پلاتفرم برای حزبی آینده نگر
https://sites.google.com/site/futuristparty

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ناشناس
http://www.ghandchi.com/2116-mamaaleke-mahrooseh.htm

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.