مقایسه جملات سومری و ترکی 6- من یک دخترم

29.01.2019 - 04:51

پژوهش ارتباط زبان ترکی و سومری را، در کل، میتوان چنین جمع بندی کرد:
1-کار روی آواهای دو زبان
2- کند و کاو کلمات موجود سومری در ترکی
3- تاریخ و فرهنگ هردو زبان

---
آنچه پیرامون خوانش متن های سومری،به یاری زبان ترکی، صورت گرفته تقریباً در حد صفر است.
تجربه نشان داده، از خارجی ها کسانی که به مسئله" ارتباط دو زبان" پرداخته اند، معمولا فاقد تسلط لازم به زبان ترکی بوده اند.
تز نوشته حاضر، این است که: «خوانش زبان سومری توسط زبان ترکی برای اهل تحقیق عملی ست». شاید بتوانیم آنرا نشان دهیم.
کار روی جملات را با دو متذ، ترجمه ی "تحت اللفظی و منظوری"، پیش می بریم.
ترجمه تحت اللفظی « زاویه ی دید حسی سومری را نسبت به محیط» نشان میدهد. مشاهده ی این« زاویه ی حسی» برای درک ارتباط دو زبان مورد بحث، و مردم سومر، ضروری ست.

شاید " مسایلی حل و مشکل گشایی" شدند.
زبان و متون و اشیاء قدیمی، " ماشین زمان اند"، این سفرمی تواند آگاهی دهنده باشد.
نوشته از منابع مقالات پیشین بهره برده. رنگ آبی، منهای چند مورد، برای کلمات سومری ست.

متن سومری ترانه ی من یک دخترم: ‬ga-ša-an-ĝen

1.‭ ‬ga-ša-an-ĝen ša-ga-ba-ta ud zal-la-ĝu10-ne‭ (‬iš-tu am-ša-li i-na šum-ṣu2-li-ya‭)

2.‭ ‬ga-ša-an-an-na-ĝen ša-ga-ba-ta ud zal-la-ĝu10-ne

3.‭ ‬ud zal-la-ĝu10-ne e-ne di-da-ĝu10-ne

4.‭ ‬ud zal ĝi6‭ ‬sa2-a-še3‭ ‬en3-du dug4-ga-ĝu10-ne‭ (‬i-na šum-ṣu2-lim u3‭ ‬šum-/ši-im‭\)

5.‭ ‬gaba mu-un-ri gaba mu-un-ri‭ (‬im-ḫur-an-ni‭)

6.‭ ‬u3-mu-un gu5-li an-na gaba mu-un-ri

7.‭ ‬u3-mu-un-e šu-ni-a šu im-ma-an-du3‭ (‬iḫ-ṣi2-in-an-ni‭)

8.‭ ‬dušumgal-an-na gu2-ĝa2-a gu2-da ba-an-la2‭ (‬ki-ša-di i-di-ir‭)

9.‭ ‬me-a-am šu ba-mu-u8‭ ‬e2-me-še3‭ ‬da-ĝen

10.‭ ‬gu5-li dmu-ul-lil2-la2‭ ‬šu ba-mu-u8‭ ‬/e2-me‭\‬-še3‭ ‬da-ĝen

11.‭ ‬ama-/ĝu10‭\ ‬lul-la-še3‭ ‬ta mu-na-ab-gub-be2-en‭ (‬mi-nam az-za-as‭?‬-si2‭)

12.‎‮ ‬ama-/ĝu10‭\ ‬dga-ša-an-gal-e lul-la-še3‭ ‬ta mu-na-ab-gub-be2-en

ترجمه ی منبع:

1.While I,‭ ‬the lady,‭ ‬was passing the day yesterday

2.while I,‭ ‬Inana,‭ ‬was passing the day yesterday

3.while I was passing the day,‭ ‬while I was dancing

4.while I was singing songs all day until evening

5.he met me,‭ ‬he met me

6.The lord,‭ ‬the friend of An,‭ ‬met me‭;

7.the lord took me in his hand

8.d ušumgal-ana‭ ‬embraced me about my neck

9.‭"‬......,‭ ‬let me go,‭ ‬so that I can go to our house‭!

10.Friend of Enlil,‭ ‬let me go,‭ ‬so that I can go to our house‭!

11.What lie can I offer to my mother‭?

12.‭ ‬What lie can I offer to my mother Ningal‭?"

منبع:(A tigi to Inana (Dumuzid-Inana H

http://etcsl.orinst.ox.ac.uk

:ترجمه ی فارسی و آذربایجانی

Mən, bir qızam

Mən bir qızam

Dünən elə

Bütün üzümü tovlandırdım.

Mən
İnanna!

Dünən elə

Bütün üzümü tovlandırdım.

Tovlandım, rəqs etdim.

Səhərdən axşama qədər

Günü bütün oxudum.

O, onda

Mənimlə üz-bə-üz oldu!

Ağa, Anın dostu

Mənimlə üz-bə-üz oldu!

Uşum-gal-ana

Qolunu saldı boynuma

Məni bağrına basdı.

-Sevgim, əlimi burax

Qoy mən evə dönüm.

Enlilin dostu!

Əlimi burax!

Qoy mən evə dönüm.

Mən evə dönməliyəm.

Anama

Nə yalan düzəldib söyləyə bilərəm mən?

Anam Ningala

Nə yalan düzəldib söyləyə bilərəm mən? ...»

----

:منبع

A tigi to Inana (Dumuzid-Inana H)
etcsl.orinst.ox.ac.uk

در متن ترانه، اینانای دختر، با عاشق خود دموزی (اوشوم گال آنا)، دیدار میکند.

او از رقص و پایکوبی اش سخن میگوید. در فرهنگ ترکی " رقص و آواز" فولکلوریکی داریم تحت عنوان
" nin`anay yarım " ؛ یارم nin ana

شاید رقص و آواز مذکور، به نوعی به این شعر سومری اشاره دارد.

https://youtu.be/TFxV28abHhg 

من یک دخترم

من یک دخترم
دیروز به تمامی وقت گذراندم
من ایناننا!
دیروز
به تمامی وقت گذراندم

وقت گذراندم
از بامداد تا شامگاه
رقصیدم
تمام روز آواز خواندم.

او بدانگاه با من روبرو شد
آقا، دوست « آن» با من روبرو شد.
اوشوم گال-آنا
دست بر گردنم نهاد و
مرا در آغوش گرفت.

-عزیزم، دستم را رها کن،
بگذار به خانه بروم.

دوست انلیل! دستم را رها کن
بگذار به خانه بروم.

چه دروغی میتوانم برای مادرم بگویم ؟
برای مادرم نینگال5 چه دروغی میتوانم بگویم؟

http://iranglobal.info/node/70330

***

از ترانه های سومری: نوشابه:

آنالیز جملات ترانه:

در‮ ‬مورد‮ ‬جمله‮ ‬ی‮ ‬1‮ ‬،‮ ‬به‮ ‬توضیحات‮ ‬قسمت‮ ‬5‮ ‬مقاله

زیر‮ ‬عنوان‮ « ‬اولین‮ ‬جمله‮ ‬ترانه...‮» ‬نیز‮ ‬میتوان‮ ‬رجوع‮ ‬کرد.‮ ‬برخی‮ ‬نکات‮ ‬آنجا‮ ‬آمده‮ ‬که‮ ‬اینجا‮ ‬نیست.

جمله‮ ‬1‮ ‬متن‮ ‬ترانه:

(‬ga-ša-an-ĝen‭* ‬ša-ga-ba-ta‭* ‬ud‭ *‬zal-la-ĝu10-ne‭ (‬iš-tu am-ša-li i-na šum-ṣu2-li-ya

While I,‭ ‬the lady,‭ ‬was passing the day yesterday

mən‭ [ ‬bir‭] ‬qızam,‭ ‬dünən‭ [‬bütün‭] ‬gündüzü sallandırdım

من‮ ‬یک‮ ‬دخترم-‮ ‬دیروز‮[‬به‮ ‬تمامی‮] ‬وقت‮ ‬گذراندم‮ ‬.

‮ ‬---

ga-ša-an

مانند:‮ ‬ga-ša-an-ḫur-saĝ-ĝa2‭= ‬nin-ḫur-saĝ-ĝa2

qəşəm‭ = ‬en,nin,in,‭(‬xa-nım‭)=‬nım‭= ‬Lady‭ ‬شخص‮ ‬والا،‮ ‬ارزشمند،‮ ‬برخوردار‮ ‬از‮ ‬آزادی،‮ ‬غیر‮ ‬برده،‮ ‬خانم‮ ‬یا‮ ‬آقا‬.‮ ‬استعمال‮ ‬کنونی‮ ‬برای‮ ‬آقا‮
qəşəm‭ ‬
و
‬روحانی‮ ‬مسیحی qəşə

qəşə-m‭ ‬همان‮ ‬کلمه‭ ‬ga-ša-an‭ ‬است‮ ‬که‭ ‬n‭ ‬به‭ ‬m‭ ‬تبدیل‮ ‬شده‮.‭

ga-ša-an-ĝen‭ ‬برابر‭ ‬qa-şan-nam‭ ‬تلفظ ga-ša-an-nen‭ ‬یعنی‮ ‬اینجا‭ ‬nam‭ =‬ĝen‭ ‬مانند:‭

>me-e d<ga-ša-an-an-na-ĝen

me-eمن.‭ ‬d ga-ša-anخانم یا الاهه یan-naاینانا-ĝenهستم.

اینجا‮ ‬ĝen-‮ ‬ام‮ ‬،‮ ‬هستم‮ ‬.‮ ‬ĝen‮ ‬تلفظ‮ ‬nen‮ ‬.‮ ‬در‮ ‬ترکی برابر‮ ‬am,‭ ‬əm‭ ‬,em,‭ ‬im‭ ‬.

ga-ša-an,-ĝen‭ ‬را‮ ‬اینجا‮ ‬میتوان‮ ‬با‮ ‬توجه‮ ‬به‭ ‬qəşə‭ ‬به‮ ‬صورت‭ ‬qəşə-nəm‭ ‬دختر-ام‮ ‬یا‮ ‬خانم‮ ‬جوان-‮ ‬ام‮ ‬نیز‮ ‬در‮ ‬نظر‮ ‬گرفت.‮ ‬یعنی‭ -‬nen‭ ‬سومری‮ ‬را‭ یکرت‬ -nəm‭ ‬به‮ ‬حساب‮ ‬آورد.‮ ‬به‮ ‬معنی‮ ‬هستم‮.

ga-ša-an=qəşəm

‭ ‬ša-ga-ba-ta‭ ‬روز‮ ‬گذشته

یا

šaduga‭ [‬YESTERDAY‭?] ‬wr.‭ ‬ša-dug4-ga‭ "‬yesterday‭?" ‬Akk.‭ ‬amšali

در‮ ‬ترکیşıdırğa, ‬şıdırqa‭ (‬keçən zaman,‭ ‬gün‮( ‬زمانِ‮ ‬سریع،‮ ‬تند‮ ‬گذرنده،‮ ‬گذشته‮ ‬.‮ ‬دیروز‮‬.

geçən gün‬روز‮ ‬گذشته.‮ ‬دیروزşıdırğı çağ ,dünən
şığa-maq, şığımaq رد شدن( فرهنگ بهزادی)

ša-ga-ba-ta‭

şığa ba-ta-n

ša-ga-ba-ta‭=şığa ba-ta

şıdırğa(ı) çağ, geçmiş zaman

şığamaq رد شدن ( فرهنگ بهزادی). اصطلاح şıdırğı , şıdırğa yağış باران زود رد شونده، گبار.

ud=öd

ud‭ ‬در‮ ‬ترکی قدیم‭ ‬öd‭ ‬بخشی‮ ‬از‮ ‬زمان.‭

zal-la-ĝu10-neتلفظ‭‭ ‬zal-la-nu-ne

zal‭ ‬سومری‮ ‬اینجا‭ ‬sal‭ ‬از‭ ‬sal-maq‭ ‬به‮ ‬معنی‭ . ‬keçirmək‭ ‬ ‬وقت‮ ‬گذراندن‭ ‬zamanı saldır-maq‭

یا sal-lan-dır-maq.

la‭ ‬سومری‮ ‬،‮ "‬اینجا‮" ‬همان‭ ‬la‭ ‬در‮ ‬ترکی‮ ‬ست: ‭la . ‬ağac as,vur;ağac-la, ‭‭( ‬bağ vur,‭ ‬bağ as‭ ) ‬bağ-la‭ ; (‬su vur‭,lu,li )‬su-la‬ سومری اینجا برابر‭یکرت li,lu‬,as‭ ‬,‭ ‬vur‭ ‬ است.‭

در‮ ‬ترکی‮ ‬sallandırmaq‭ (‬zamanı‮( ‬سپری‮ ‬کردن‮ ‬وقت.‮ .‬gündüzü sallanmaqتحت‮ ‬اللفظی،‮ آویزان شدن به روز و آن را ‬پایین‮ کشیدن. پایین ‬رفتن ‬آفتاب.‮ ‬سپری‮ ‬شدن و کردن‮ ‬روز.‮
‬دقیقاً‮ ‬به‮ ‬همان‮ ‬معنی‮ ‬استعمال‮ ‬میکنیم‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬سومری‮ ‬میکردند.

zal-la-ĝu10-ne یعنی( sal-lan-na-nı. sallanmaq(zamanda

در سومری "کسی که زمان را گذرانده". در ترکی آذربایجان، کسی که زمان را "منفی" گذارنده، تلف کرده. در سومری واژه، جنبه منفی نداشته . البته جنبه ی منفی دادن هم نسبی ست.

günü batırmaq‭‬آفتاب‮ ‬و‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬غروب‮ ‬رساندن‮( ‬غیر‮ ‬مأنوس:‮ ‬غروباندن)‬.‮ ‬هم‮ ‬از‮ ‬این‮ ‬عبارات‮ ‬است.در ترکی "مثبت و منفی گذراندن وقت" افعال خاص خود را دارند.

‭ zal-la-ĝu10-ne =sal-la-na-nı

ĝu10-ne‭

ĝu10‭ ‬من

در‮ ‬کل:

‭ ‬this‭ ‬-ne‭

ne-‬علامت‮ ‬جمع،‮ ‬سوم‮ ‬شخص‮ ‬مفرد

اما:

‭ ‬-ne‭ ‬یا‭ ‬-ni‭ ‬اینجا‮ ‬برابر‭ ‬nı‭ ‬درجمله‮ ‬‭ ‬gün-ü(nı‭) ‬sallan-dırdı-m‭ ‬است.‮ ‬کسی‮ ‬که‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬سپری‮ ‬کرده:‭ ‬gün-nı(ü‭) ‬salandıran
تحت اللفظی به « پایین سوق دادن»: سپری کردن.

(gün-ü‭ (‬sallandırdım ‬زبان‮ ‬شفاهی(‭gün-ı(i
ü, ni, را، در ترکی.

سومری:

ud zal-la -ĝu10 -‬ne روز را سپری کرد‮‬م‮. وند ne-, ni- "را". کسی که وقت " را" گذرانده.

zal‭ [‬PASS‭] ‬wr.‭ ‬zal‭ "‬to get up early‭; ‬to finish,‭ ‬come to an end‭; ‬to dissolve,‭ ‬melt,‭ ‬disintegrate,‭ ‬break down,‭ ‬collapse‭; ‬to quake‭; ‬to pass time‭" ‬Akk.‭ ‬naharmumu‭; ‬naharmuţu‭; ‬qatû‭; ‬râbu‭

la[HANG‭] ‬wr.‭ ‬la2‭; ‬la‭; ‬lal2‭ "‬to supervise,‭ ‬check‭; ‬to weigh,‭ ‬weigh‭ (‬out‭)‬,‭ ‬pay‭; ‬to hang,‭ ‬balance,‭ ‬suspend,‭ ‬be suspended‭; ‬to show,‭ ‬display‭; ‬to bind‭; ‬binding,‭ (‬yoke-‭)‬team‭; ‬to press,‭ ‬throttle‭; ‬to winnow‭ (‬grain‭); ‬to carry‭" ‬Akk.‭ ‬alālu‭; ‬hanāqu‭; ‬hiāţu‭; ‬kamû‭; ‬kasû‭; ‬şimittu‭; ‬kullumu‭; ‬šaqālu‭; ‬šuqalulu‭; ‬zarû‭

منبع لغت-معنی ها به انگلیسی عمدتاً فرهنگ ePSD

(qəşənəm‭ (‬qızam‭) ‬şıdırqa zaman‭ (‬dünən‭) ‬öd‭ (‬gün-ü‭) ‬sallandırdım‭ (‬geçirdim

mən‭ [ ‬bir‭] ‬qızam‭[ ‬gəc xanım‭] ‬,‭ ‬dünən‭ [‬bütün‭] ‬günü tovlandım

من،‮ ‬خانم‮ ( ‬یک‮ ‬دختر‮)‬،‮ ‬دی،‮ ‬روز‮ [‬را‮ ]‬سپری‮ ‬کردم
tovlanmaq : (zaman-da tovlanmaq) ,gəzmək، وقت گذراندن، girlənmək

من‮ ‬یک‮ ‬دخترم-‮ ‬دیروز‮[‬به‮ ‬تمامی‮] ‬وقت‮ ‬گذراندم‮ ‬.

در‮ ‬ترجمه‮ ‬انگلیسی‮ ‭ ‬به‮ ‬خاطر‮ ‬استنباطی‮ ‬که‮ ‬از‮ ‬کل‮ ‬متن‮ ‬کرده‮اندelihw ‬را در‮ ‬جملات‮ ‬افزوده‮ ‬اند.‮

ga-ša-an-an-na-ĝen‭* ‬ša-ga-ba-ta‭* ‬ud‭* ‬zal-la-ĝu10-ne

while I,‭ ‬Inana,‭ ‬was passing the day yesterday

(İnana,‭ ‬mən‭ [‬bir]qız xanım-mam,‭ ‬dünən‭ [‬bütün]gündüzü sallandırdım

‮ من ‬اینانا،‮
‮ ‬یک‮ ‬دخترم؛‮ ‬دیروز،‮ [‬به‮ ‬تمامی‮] ‬وقت‮ ‬گذراندم.

‮ ‬---

ga-ša-an‭ ‬:‭ ‬در‮ ‬ترکی‭ ‬qəşən(m‭)‬,‭ ‬qız xanım

lady‭ ‬خانم‮ ‬جوان،‮ ‬دختر

İnana:‭ ‬-an-na‭

ĝen-‭ ‬من‮. ‬-ام‭ ‬ ‬əm‭.

ša-ga-ba-ta

dünən,‭ ‬şıdırğa gün‭ ‬,‭ ‬tezgeçən gün ‬دی،‮ ‬دیروز

‭ ‬ud‭ ‬روز‭ ‬öd‭ ‬,‭ ‬gün‭

(keçirdim‭ (‬tovlandım,sallandırdım

ud zal-la-ĝu10-ne‭

‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬سپری‮ ‬کردم‮ ‬keçirtdim‭ (‬tovlandım‭) ‬,‭ ‬gün-ü sallandırdım mən

İnana,‭ ‬mən‭ [‬bir]qız xanım-mam,‭ ‬dünən‭ [‬bütün]güdüzü sallandırdım‭

‮ ‬من اینانا،‮

‬‮ ‬یک‮ ‬دخترم؛‮ ‬دیروز،‮ [‬به‮ ‬تمامی‮] ‬وقت‮ ‬گذراندم.

‮

ud‭* ‬zal-la-ĝu10-ne‭* ‬e-ne‭* ‬di-da-ĝu10-ne

while I was passing the day,‭ ‬while I was dancing‭

mən gündüzü sovdum,oynadım‭

من،‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬سپری‮ ‬کردم،‮ ‬رقصیدم،

---

‭ ‬zal-la-ĝu10-ne‭ ‬من‮ ‬سپری‮ ‬کردم

‭ ‬e-ne‭ ‬رقص‮ ‬و‮ ‬شادی‮ ‬.‮ ‬ترکیoyun‭ ‬رقص‮ ‬،‮ ‬بازی,‮ ‬زبان‮ ‬شفاهیoyunı‭
‬کتبی ‬oyunu, گویشی میتواند oynı گفته شود.

با‮ ‬افتادن‮ ‬ene‭= ‬yni‭ ‬,‭ ‬o‮ ‬سومری‮ ‬حاصل‮ ‬میشود.‮ ‬y‮ ‬به‮ ‬e‮ ‬قابل‮ ‬تبدیل‮ ‬شدن‮ ‬است.

ene‭ [‬PLEASURE‭?] ‬wr.‭ ‬a-ne‭; ‬e-ne‭ "‬pleasure‭"

خوش بودن و لذت بردن
اکنون واژه های en-lən-mək, ən-nən-mək
en-nən-mək به معنی خوش بودن و لذت بردن و انبساط خاطر داشتن استعمال میشوند.

سومری en= en-e بن ترکی en-nən-mək یعنی خوشی و انبساط خاطر داشتن

ene=en
ene= eni

وقتی این حالت خوشی ، « به عمل در میاید » فعل di رفتن، را استعمال میکند . ene-di رقص . در ترکی تبدیل شده به oyna-di رقصید. در گویشها eynedi و مانند اینها.
میتوان تصور کرد ene در ترکی تبدیل به oyun رقص، بازی ، oynamaq رقصیدن، بازی کردن، شده است.

ene=yni-oyun=oyni

ene‭ ‬di-da-ĝu10-ne
ene‭ [‬PLEASURE‭?] ‬wr.‭ ‬a-ne‭; ‬e-ne‭ "‬pleasure‭"
di [GO] wr. di "go"

ene‭ ‬di-da-ĝu10-ne

تحت اللفظی « خوشحال حرکت کردم». خوش و خرم (ene )و لذت بخش حرکت (di )کردم ، خوشحال و با انبساط حرکت کردم. اصطلاح امروزی:
enlənə-enlənə getdim‭
در سومری منظور « رقصیدم».
ولی در ترکی یعنی « خوش و منبسط» رفتم.

enedi [GAME] wr. e-ne-di "game, play" Akk. mēlultu

رقص‮ ‬و‮ ‬بازی

enedi=oynadı=oynedi

en-lən-mək ترکی

1-‭ ‬‭ ‬en tərəfdən geniş olmaq‭

2-‭ ‬ruhi cəhətdən geniş və şad olmaq‭

جمله:

‭ ‬enlənə-enlənə gedir‭

!vah-vah nə enlənir

!çox enlənmə

ən-nən-mə,‭ ‬en-lən-mə‭ ‬,‭ ‬en-nən-mə‭ ‬حالتی‮ ‬که‮ ‬شخص‮ ‬خوشحال‮ ‬است‮ ‬و‮ ‬تن‮ ‬اش‮ ‬را‮ ‬شل‮ ‬و‮ ‬ول،‮ ‬رها،‮ ‬نگاه‮ ‬میدارد.‭

di‭ ‬سومری، de-mək ترکی، بن برابر
di=de=da, yeri
انگلیسیdi=yeri=go

di‭ [‬GO‭] ‬wr.‭ ‬di‭ "‬go‭"

di=di

di [GO] wr. di "go"

di‭ [‬SPEAK‭] ‬wr.‭ ‬di‭ "‬non-finite imperfect stem of dug[to speak‭]" ‬Akk.‭ ‬atwû‭; ‬dabābu‭; ‬qabû

‭ di=de

da-
نزد، همراه، در، از

برابر da , də, de,dən در ترکی

enedi‭‬سومری،‮ ‬در‮ ‬ترکی‭ ‬en-ni(enli‭) ‬getmək‭ ‬خوشحال‮ ‬و‮ ‬رها‮ ‬راه‮ ‬رفتن.‮ با انبساط. ‬میتوان‮ ‬گفت‮ ‬یعنی‮ « ‬رقص‭»( ‬oyun‭) ‬که‮ ‬شکلی‮ ‬از‭ ‬eneسومری‮(‬خوشحال‮) توام با رفتن(حرکت) ‬است.

e-ne‭ ‬di-da-ĝu10-ne‭ ‬سومری‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬یک‮ ‬مفهوم‮ ‬در‮ ‬ترکی،‮ ‬می‮ ‬توان‮ ‬چنین‮ ‬نوشت: oynə-di-m-də‭ ‬ با منظور آنجا،آنموقع، ‬رقصیدم‮ ‬. ‭

ĝu‭ ‬-‭ ‬ام‭ ‬،‭ ‬əm،‭ ‬من

‭ ‬zal-la-ĝu10-ne‭ ‬تلفظ‭ (‬zal-la-nu-ne‭)
ĝ =ngتلفظ اغلبn نون عُنه
من:
ĝu10=mu=mən=ben=bin

e-ne‭ ‬di-da-ĝu10-ne=oyna-dı-m-da‭

ud‭ *‬zal-la-ĝu10-ne‭* ‬e-ne‭* ‬di-da-ĝu10-ne

while I was passing the day,‭ ‬while I was dancing

mən gündüzü sovdum,oynadım‭

من،‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬سپری‮ ‬کردم،‮ ‬رقصیدم ( من تمام روز رقصیدم)

‮

4.‭ ‬ud‭ *‬zal‭* ‬ĝi6‭* ‬sa2-a-še3‭* ‬en3-du‭* ‬dug4-ga-ĝu10-ne‭ (‬i-na šum-ṣu2-lim u3‭ ‬šum-/ši-im‭\)

I was singing songs all day until evening

günü saldım gecəyə,‭ ‬elə,‭ ‬mahını oxumağım ilə
günü bütün mahını oxuyarkən axşam elədim

ترانه‮ ‬خوانان‮ ‬روز‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬عصر‮ ‬رساندم(تمام روز آواز خواندم)

---

‭ ‬ud‭ ‬روزöd ترکی قدیم

‭*‬zal‭* ‬سپری‮ ‬کردن sal-maq , sa-lanmaq در زمان. وقت سپری کردن، تلف کردن وقت.

با بن sal- و gün حالت های بسیار زیادی را در رابطه با خورشید، روز، گذر زمان، و عمل و شئ بیان میکنیم. مانند:

günü sal-a-maq, sal-an-dır-maq
gün sal-lan-maq
و بدون gün:
sal-maq, sal-la-maq ,sal-lan-dır-maq

sal-la-nı, sal-la-na-nı

و غیره

ĝi6‭*‬شب‭ ‬ge-cə ( بن برابر)

sa2-a-še3‭ ‬یکسان‮ ‬تمام‮ ‬وقت‮ ‬،‭

sa2-a-še3‭=ba-şa-ba-şı

( sa2: için,üçün,sarı/səri(bağ,ilgi), sürə(çəkə

sa2 شکلی ازsar,sür به معنی جهت گذر ، جهت یا برای
a وقت، زمان. تمام وقت

še3‭
به طرف
a- še₃
سوی تمام وقت
sa2 -a- še₃
برای جهت همه وقت
در ترکی برابر sa-ra-şe / sü-rə-şe
به معنی: تماماً طول بکشد و طی شود، so-v - a-şı

birəti,‭ ‬elə(cə‭) ‬durmadan‭ ‬,‭ ‬başa-başı‭ (‬zaman‭)

en3-du‭ ‬ترانه،‭ ‬mahını,‭ ‬oxumaq‭

dug4-ga-ĝu10-ne‭ ‬من‮ ‬خواندم‮ [ ‬یکسان‮ ‬تمامی‮ ‬روز‮] ‬را‮ ‭)‬en-‭(‬.

doq-ga doq-ı-na-n
doq-ga inan

یا dük-kə-dük eləmək « سخن گفتن» باحالت جدلی و ناراحت کننده.
(daq-qa daq-qa (danışmaq یا doq-qa doq-qa« سخن گفتن» با حالت « درشت گویی».

سخن گفتن:
dug=doq

doq=daq=dok=dug

dug‭ [‬SPEAK‭] ‬wr.‭ ‬dug4‭ "‬to speak,‭ ‬talk,‭ ‬say‭; ‬to order‭; ‬to do,‭ ‬perform‭; ‬to negotiate‭" ‬Akk.‭ ‬atwû‭; ‬dabābu‭; ‬epēšu‭; ‬qabû

döh-bə-döh ( امروزه" بدون فرصت دادن به دیگری، سخن گفتن" )

سخن گفتن:
döh=dök=doq=dug

هسته و ریشه ی کلمات « بن واژه ها» هستند و ثبات نسبی دارند.

بن های زیر به مفهوم کردنeləmək و شدن olmaq ، در موارد عمل و شئی :

انجام دادن و شدن:

do:di=de=də=du

سخن گفتن:
döh=dök=doq=dug

dug‭

(doq-qul-da-ma( danış-ma، صحبت نکن(مفهوم منفی) ، doq بن واژه.

günü saldım gecəyə,‭ ‬elə,‭ ‬mahını oxumağım ilə

تمام روز را به ترانه‮ ‬خوانی‮ گذراندم. از بامداد تا شامگاه آواز خواندم. تمام روز، ترانه خواندم.

gaba mu-un-ri* gaba mu-un-ri ‭(‬im-ḫur-an-ni‭)

he met me,‭ ‬he met me

‭

o on-da, qaba-ğı-ma çıxdı

‬o or-da, qaba-ğı-ma çıxdı

‮ ‬او‮ ‬بدانگاه‮ ‬با‮ ‬من‮ ‬روبرو‮ ‬شد‮ (‬دیدار‮ ‬کرد‮)‬،‮ ‬او‮ ‬بدانگاه با من‮ ‬روبرو‮ ‬شد.

u4-/ĝi6-/mu-ri‭(‬-a‭) “‬in those days/nights/years‭”

gab‭ [‬LEFT‭] ‬wr.‭ ‬gab2-bu‭; ‬gab2‭ "‬left‭ (‬hand‭)" ‬Akk.‭ ‬šumēlu

gaba‭ [‬CHEST‭] ‬wr.‭ ‬gaba‭ "‬breast,‭ ‬chest‭; ‬frontier‭" ‬Akk.‭ ‬irtu‭

(o‭ ‬o-ri-də ‬تلفظ‮ ‬گویشی‮ )‬,‭ ‬o ora-da,‭ ‬o on-da‭ ‬:mu-un-ri

‮ ‬سمت‮ ‬چپ[‮ ‬gab‭ [‬LEF

gaba‭ ‬سینه‮ ‬،‮ ‬در‮ ‬ترکی‭ ‬döş‭

برای‮ ‬روبرو‮ ‬شدن،‮ ‬در‮ ‬ترکی‮ ‬داریم:‮ ‬bir ilə tok-kuş-maq‭ ‬,‭ ‬üz-üzə gəlmək‭ ‬,‭ ‬bir ilə qabaq çıxmaq,‮ ‬qabaq-qabağa gəlmək

‬سومری‮ ‬دقیقاً‮ ‮ ‬همین‮ « ‬زاویه‮ ‬ی‮ ‬نگاه‮ ‬حسی»‮ را دارد :
döş-döşə-gəlmə، ‬سینه‮ ‬به‮ ‬سینه‮ ‬آمدن‮ ‬را‮، سومری ‬با‮ ‬لغت‮ abag‮» ‬سینه،‮ ‬بیان‮ ‬کرده‮ است‬.‮ ‬این‮ ‬کلمه‮ ‬را در ترکی ‮ ‬به‮ ‬صورتqab‮aq‮ ( ‬سمت‮ ‬جلو‮) ‬برای‮ ‬بیان‮ ‬روبرو‮ ‬شدن‮ ‬با‮ ‬دیگری،‮ ‬به‮ ‬کار‮ ‬می‮ ‬بریم.

کلمه‮ ‬همان‮ ‬است،‮ ‬محل‮ ‬استعمال‮ ‬همان‮ ‬و‮ ‬منظور‮ ‬نیز.‮ ‬سومری‮ ‬سینه‮ ‬را‮ ‬معنی‮ ‬میکند،‮ ‬در‮ ‬ترکی‮ « ‬جلوی‮ ‬و‮ ‬مقابل‮ ‬شخص‮» ‬منظور‮ ‬است.‮ ‬واژه‮ ‬qabaq‮ ‬همریشه‮ ‬با‮ ‬واژه‮ ‬سومری‮ ‬gaba‮ ‬است.

qabaq=gaba

‭ ‬mu-un-ri‭ ‬=‭ ‬o, on-da‭

‭ ‬mu-un-ri‭ ‬سومری‮ ‬شکل‮ ‬تغییر‮ ‬یافته‮ ‬اش‭ ‬o, on-da‭ ‬است.‮ ‬و‮ ‬هم‮ ‬معنی‮ ‬هستند.

6‭

u3-mu-un‭* ‬gu5-li‭ * ‬an-na‭ *‬gaba‭* ‬mu-un-ri

The lord,‭ ‬the friend of An,‭ ‬met me

o ağa,‭ ‬Anın dostu(qul‭u) ,‭ ‬qabalaşdı mənim-lə‭

آقا،‮ ‬دوست‮ "‬آن‮" ‬با‮ ‬من‮ ‬روبرو‮ ‬شد‮( ‬تحت‮ ‬اللفظی‮ ‬سینه‮ ‬به‮ ‬سینه‮ ‬شد‮)

u3-mu-un
اصطلاحی ست محبت آمیز مثل عزیزم، مهربانم، عشق من.

gu5-li‭
دوست. در ترکی با حالت محبت آمیز qulu-nam بر خلاف تصور رایج به مفهوم " دوست توام"، و نه « برده ی تو».
an=An خدای آسمان
an-na به An
gaba‭ ‬mu-un-ri
qabalaşdı mənim-lə‭

با من رو برو شد
qaba-ğı-ma çıxdı

u3-mu-un-e‭ * ‬šu-ni-a‭ * ‬šu‭* ‬im-ma-an-du3‭ (‬iḫ-ṣi2-in-an-ni‭)

the lord took me in his hands

ağa‭ ‬əlini‭ ‬əlimə verdi‭

‮ ‬آقا‮ ‬دست‮ ‬اش‮ ‬را‮ ‬در‮ ‬دستم‮ ‬نهاد‮ ( ترجمه انگلیسی چیز دیگری نوشته)

آقاu3-mu-un-e‮

əli-ni‭ ‬دست‮ ‬اش‮ ‬را‭ ‬šu-ni-a‭

šu‭* ‬im-ma-an-du3

(əli-mə verdi( ilmələdi

‭ : ‬əl‭ ‬دستšu‭

‬im-ma-an-du3

میتواند ‬تغییر‮ ‬یافته

‮‭il-mə-lən-di
باشد.

بند‮ کرد ‬،‮ ‬گره‮ ‬زد.‮

‬مصدر‮ ‬گره‮ ‬زدن‮: ‬بستن‮ ‬:

il-mə-lən-mək,‭ ‬ilmə salmaq ‬

‬ l افتاده‮ .‮ ‬که‮ ‬قانومند‮ ‬است.‮

‬و‮ ‬از‮ ‬بخش‮ ‬سوم‮ ‬کلمه‮ ‬l‬اول‮ ‬به‮ تبدیل شده‬m‭

im(l‭)‬-ma-‭(‬l)an-du3‭

زبان‮ ‬سومری‮ «‬دست‮ ‬در‮ ‬دست‮ ‬نهادن‮» ‬را‮ ‬با‮ ‬چشم‮ ‬دیگری‮ ‬نگاه‮ ‬میکند‮. همچنان که به " روبرو شدن، جدا و رها کردن و..."
‬برای‬im-ma-an-du3
‬در‮ ‬ترکی‮ ‬کلماتی‮ ‬داریم‮ ‬مانند‭

ilmələdi,‭ ‬tikdi‭ ‬,‭ ‬ya-man-dı‭

‮ ‬گره‮ ‬شدن‮ ‬ilmələnmək‮ ‬. ‮ ‬yama-maqبه معنای " وصل کردن".

‬

‬شکل‮ ‬تغییر‮ ‬یافته‮ ‬ی‮ احتمالی ‬‭im-ma-an-du3

: ‬ilmələnmək‮

‬دست‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬دست‮ ‬دیگر‮ی « ‬بند‮ ‬کردن،‮ ‬گره‮ ‬زدن‮ ، وصل کردن» ‬را میرساند.‮
‬‮اکنون ‬در‮ ‬مورد‮ ‬دست‮
(‮ ‬əl-ələ‭ (‬salmaq,‭ ‬yapışmaq,‭ ‬vermək

رایج است. yamadı ‬را‮ ‬برای‮ ‬وصله‮ ‬کرد‮ ‬استعمال‮ ‬میکنیم.

ağa‭ ‬əlini‭ ‬əlimə ilmələdi

ağa‭ ‬əlini‭ ‬əlimə verdi

d ušumgal-an-na gu2-ĝa2-a gu2-da ba-an-la2‭ (‬ki-ša-di i-di-ir‭)

dušumgal-ana‭ ‬embraced me about my neck.‭

‬d ušumgal-ana‭ ‬boynumu qu-caq-la-dı
‬ ušumgal-ana دست‮ ‬بر‮ ‬گردنم‮ ‬نهاد‮ و مرا‮ ‬در‮ ‬آغوش‮ ‬گرفت.

---
d ušumgal-an-na اسم

‬gu2-ĝa2-

برابراست

در‎‮ ‬آغوش.

‭ ‬qu-ca-ğa

لازم‮ ‬است‮ ‬ĝ‮ ‬به‮ ‬c‮ ‬تبدیل‮ ‬شود.

‭gu2-ĝa2-a‮
‎‮برابراست با:
‭qu-ca-ğa
‎
gu2-da در ترکی:ğu-n-da-

:برای دو کلمه سومری در ترکی یک کلمه داریم gu2-ĝa2-a* gu2-da

‭gu2-ĝa2-a* gu2-da=

‬ qu-ca-ğu-n-daدر آغوش

در‎‮ ‬داخل‮ ‬همین‮ ‬کلمه‮ ‬واژه‮ ‬و‮ ‬مفهوم‮ ‬گردن‮ ‬وجود‮ ‬دارد‮ ‬ولی‮ ‬تشخیص‮ ‬آن‮ ‬سخت‮ ‬است.‮ ‬از‮ ‬این‮ ‬رو‮ ‬کلمه‮ ‬گردن‮ ‬را‮ ‬نیز‮ ‬به‮ ‬جمله‭ ‬:اضافه‮ ‬میکنیم

d ušumgal-ana‭ ‬boynumu qu-ca-ğu-n-da tutdu‭

به‮ ‬عبارت‮ ‬دیگر‮:

d ušumgal-ana‭ ‬boynumu qu-caq-la-dı

اما‎‮ ‬برابر‮ ‬گذاری‮ ‬اول،‮ ‬برای‮ ‬جمله‮ ‬سومری‮ ‬چنین‮ ‬است:

d ušumgal-ana‭ ‬qu-ca-ğu-n-da banla-dı

‏banla‭ ‬همان‮ ‬کلمه‮ ‬سومری‮ ‬ست‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬متن‮ ‬آمده‮ ‬و‮ ‬در‮ ‬سومری‮ ‬و‮ ‬ترکی‮ ‬مشترک‮ ‬است.

معنی‮ ‬آن‮ ‬با‮ ‬توجه‮ ‬به‮ ‬استعمال‮ ‬اش‮ ‬در‮ ‬متن‮ ‬سومری‮ ‬به‮ ‬ترکی‭ ‬:

‎‮ ‬daş boğaza,‭ ‬uşaq‭ ‬ataya,‭ ‬oğlan qıza-‭ ‬asılmaq

ağız-‭ ‬yummaq

bulud havanı‭ ‬,‭ ‬qol buyunu‭

‏səs çevrəni tumaq-‭ ‬birisini tutub bağıra basmaq

گرفتن،‏‭ ‬فرا‮ ‬گرفتن،‮ ‬احاطه‮ ‬کردن،‮ ‬آویزان‮ ‬شدن.‮ ‬بند‮ ‬کردن‮ ‬و‮ ‬شدن‮ ‬به‮ ‬چیزی‮ ‬یا‮ ‬کسی.

مثال‮ ‬برای‮ ‬معانی‮ ‬واژه‮ ‬مذکور‮ ‬در‮ ‬سومری‭

‬بستن‮ ‬دهان‮ ( ‬گرفتن‮ ‬،‮ ‬قطع‮ ‬کردن‮ ‬صحبت‮)‬

nig2-zu-a-ni pa nu-um-e3‭ ‬ka-ga14-ni ba-an-la2

‏He should not boast‭ (‬of‭) ‬his knowledge‭ (‬lit.‭ “‬knowing things‭”)‬,‭ ‬but should quiet

‏his mouth‭

هوا‮ ابری: آسمان ‬را‮ ‬ابر فرا گرفته( پوشانده): گرفتن.

‏an ba-suh3-suh3‭ ‬gissu ba-an-la2‭ ‬kur-re mur mi-ni-ib-sza4

‏Heaven was darkened,‭ ‬it was covered by a shadow‭; ‬the mountains roared

چیزی‮ ‬در‮ ‬گلو‮ ‬ماندن‮ ‬،‮ ‬راه‮ ‬گلو‮ ‬را‮ ‬بستن‮ ‬یا‮ ‬به‮ ‬گلو‮ ‬آویزان‮ ‬شدن‮ ‬،‮ ‬گیرکردن

na4za-gin3‭ ‬di4-di4-la2‭ ‬gu2-na ba-an-la2

Una gargantilla de piedras de lapislázuli muy pequeñas se colgó en el cuello11

در‎‮ ‬آغوش‮ ‬گرفتن،‮ ‬یا‮ ‬به‮ ‬کسی‮ ‬آویزان‮ ‬شدن‮ ‬،‮ ‬دست‮ ‬در‮ ‬گردن‮ ‬کسی‮ ‬کردن‮ ‬

dušumgal-an-na gu2-ĝa2-a gu2-da ba-an-la2‭ (‬ki-ša-di i-di-ir‭)

dušumgal-ana‭ ‬embraced me about my neck.‭

‮ ‬----

‏ba-an-laسومری،‮ ‬در‮ ‬ترکی‮ ‬ظاهراً‮ ‬کلمه‮ ‬

b‮alna

‬است‮ ‬که‮ ‬اکنون‭ ‬به‮ ‬معنی‮ ‬فریاد‮ ‬کردن،‮ ‬بانگ‮ ‬زدن‮ ‬خروش‮ ‬،‮ ‬فضولی‮ ‬کردن،‮ ‬با‮ ‬صدای‮ ‬نا‮ ‬خوشایند‮ ‬آواز‮ ‬خواندن،‮ ‬از‮ ‬مصدر‮ ‬ban-la-maq‮ ‬به‮ ‬کار‮ ‬می‮ ‬بریم.‮ ‬ban-na-maq

در‮ ‬این‮ ‬معانی‮ « ‬صدا‮ ‬به‮ ‬محیط‮ ‬احاطه‮ ‬و‮ ‬تسلط‮ ‬دارد‮ ‬و‮ ‬به‮ ‬نوعی‮ ‬خودش‮ ‬را‮ ‬به‮ ‬محیط‮ ‬تحمیل‮ ‬کرده‮ ‬یا‮ ‬به‮ ‬مفهوم‮ ‬سومری‮ ‬آویزان‮ ‬به‮ ‬دیگری‮ ‬شده‮ ‬است.‮» ‬این‮ ‬همان‮ ‬مفهومی‮ ‬ست‮ ‬که‮ ‬در‮ ‬زبان‮ ‬سومری‮ ‬نیز‮ ‬وجود‮ ‬دارد.‮

در‮ ‬جمله‮ ‬ترانه،‮ ‬فردی‮ ‬دختر‮ ‬را‮ ‬میگیرد‮ ‬و‮ ‬سخن‮ ‬از‮ ‬«گردن‮ ‬و‮ ‬آغوش‮»‬ در‮ ‬میان‮ ‬است.‮ ‬این‮ « ‬گرفتن‮ ‬و‮ ‬آویزان‮ ‬شدن‮ ‬به‮ ‬دیگری‮» ‬با‮ ‬واژه‮ ‬ba-an-la2‭ ‬بیان‮ ‬شده.‮ ‬که‮ ‬شامل‮ « ‬تحمیل‮ ‬خود‮ ‬به‮ ‬دیگری‮ ‬و‮ ‬تسلط‮ ‬یافتن‮ ‬بر‮ ‬اوست.‮بند کردن» ‬

در‮ ‬مفهوم‮ ‬امروزی‮ ‬نیز‮ ‬همین‮« ‬رگه‮ » ‬باقی‮ ‬ست.

bənd olmaq:‭ ‬ba-an-la

---

gu‭ [‬NECK‭] ‬wr.‭ ‬gu2‭ "‬bank,‭ ‬side‭; ‬neck‭" ‬Akk.‭ ‬ahu‭; ‬kišādu‭; ‬tikku‭

ĝa‭ [‬HOUSE‭] ‬wr.‭ ‬ĝa2‭; ‬ma‭ "‬house‭" ‬Akk.‭ ‬bītu

gu la‭ [‬EMBRACE‭] ‬wr.‭ ‬gu2‭ ‬la2‭ "‬to embrace‭" ‬Akk.‭ ‬edēru‭

la‭ [‬HANG‭] ‬wr.‭ ‬la2‭; ‬la‭; ‬lal2‭ "‬to supervise,‭ ‬check‭; ‬to weigh,‭ ‬weigh‭ (‬out‭)‬,‭ ‬pay‭; ‬to hang,‭ ‬balance,‭ ‬suspend,‭ ‬be suspended‭; ‬to show,‭ ‬display‭; ‬to bind‭; ‬binding,‭ (‬yoke-‭)‬team‭; ‬to press,‭ ‬throttle‭; ‬to winnow‭ (‬grain‭); ‬to carry‭" ‬Akk.‭ ‬alālu‭; ‬hanāqu‭; ‬hiāţu‭; ‬kamû‭; ‬kasû‭; ‬şimittu‭; ‬kullumu‭; ‬šaqālu‭; ‬šuqalulu‭; ‬zarû

---

d ušumgal-ana‭ ‬qu-ca-ğu-n-da banla-dı

ušumgal-ana‭ [‬məni‭]‬qu-ca-ğu-n-da tutdu

ušumgal-ana boynumu qu-ca-ğu-n-da tutdu

ušumgal-ana‭ ‬boynumu qu-caq-la-dı

---‎‮

an-na gu2-ĝa2-a gu2-da ba-an-la2‭ (‬ki-ša-di i-di-ir‭)

dušumgal-ana‭ ‬embraced me about my neck.‭

‬ ušumgal-ana‭ ‬boynumu qu-caq-la-dı

ušumgal-ana

‬دست‮ ‬برگردنم‮ ‬نهاد ‬و‮ ‬مرا‮ ‬در‮ ‬آغوش‮ ‬گرفت‮ ‬( دست‮ بر‮ ‬گردنم‮ ‬انداخته‮ ‬مرا‮ ‬در‮ ‬آغوش‮ ‬گرفت‮)‬

دموزی و اینانا

‏me-a-am‭*‬ šu‭*‬ ba-mu-u8‭*‬ e2-me-še3‭*‬ da-ĝen

‭"‬......,‭ ‬let me go,‭ ‬so that I can go to our house‭!

əzizim‭* ‬əlimi‭* ‬ötür‭ (‬ayır‭)‬ * evimizə‭* ‬gedim

عزیزم‎‮ ،‮ ‬دستم‮ ‬را‮ رها‮ ‬کن،‮ ‬بگذار‮ ‬به‮ ‬خانه‮ ‬یمان‮ ‬بروم.

----‭

‬عزیزم‮ ‬،‮ ‬مهربانم،‮ (عشق من)، ‬اصطلاح‮ ‬محبت‮ ‬آمیزme-a-am

šu‭
‭ ‬دست،‮ ‬در‮ ‬این‮ ‬رابطه‮ ‬در‮ ‬ترکی‮ ‬داریم:‮

şu qədə‭r ‬,‭ ‬bu qədər,‭ ‬əlcə qədər‭

در‮ ‬این‮ ‬اصطلاح‮ ‬کلمه‮ ‬şu‭ ‬به‮ ‬معنی‮ ‬دست‮ ‬وجود‮ ‬دارد.‮ ‬به‮ ‬مفهوم‮ « ‬این،‮ ‬مقدارکم،‮ ‬اندازه‮ ‬کف‮ ‬دست ‮» ‬فهمیده‮ ‬میشود.‮

şu,şura,ovuş‭ ‬,ovuc

ازچپ‎‮ ‬به‮ ‬راست:‮

‬این،‮ ‬اینجا،‮ ‬کف‮ ‬دست،‮ ‬کف‮ ‬دست

ترکی‭ ‬ba

Ba-rı‭ ‬qoy,‭ ‬qoy ba

اجازه‎‮ ‬بده،‮ ‬بگذار‮ ‭

‏ba-mu-u8‭

‬Ayır-məni

جدایم کن( از خودت)

‭‬ya-rıl,‭ ‬ay-rıl‭

شکافته شو، جدا شو
نگاه سومری: سینه به سینه آمدن( رو برو شدن)، مرا رها کن( از من شکافته شو)، دست در دست دادن( دست به دست گره زدن)و...

حرف‮ ‬b‭ ‬سومری‮ ‬در‮ ‬گروهی‮ ‬از‮ ‬کلمات‮ ‬به‮ ‬y‭ ‬تبدیل‮ ‬شده‮ ‬.‭ ‬و‭
mu-uبه ‮‬məni‮

مثال:مالکیت:

‬ama-muمادر‮ ‬من،‮ ‬حالت‮ ‬مالکیت.‮ ‬ضمیر‮ ‬ملکی

‏šu ba-mu-u8‮ ‬دست‮ ‬من‮ ‬را‮ ‬رها‮ ‬(تحت‮ ‬اللفظی‮ ‬جدا‮)‬کن‮( در اصل شکافته شو!)

‬u ‭[‬UNMNG‭]‬ wr. u18‭;‬ u5‭;‬ u10‭;‬ u8 ‭"‮

‬u ‭[‬DEFEAT‭]‬ wr. u8‭;‬ u2 ‭"‬defeat‭" ‬Akk. tuqumtu

ba ‭[‬ALLOT‭]‬ wr. ba ‭"‬to divide into shares,‭ ‬share,‭ ‬halve‭; ‬to allot‭" ‬Akk. qiāšu‭;‬ zâzu

‮ترکی
varmaq رفتن

e2-me-še3‭

‎‮ ‬به‮ ‬خانه‮ ‬یمان‮ ‬برومev-mi-zə

تغییرات‎‮ ‬کلمات‮ ‬روشن‮ ‬است. تغییر یافته ی همدیگراند.

da-ĝen

‏da-‭ ‬ge-dim

تغییرات‮ ‬واضح‮ ‬است.

gu5-li dmu-ul-lil2-la2‭ ‬šu ba-mu-u8‭ ‬/e2-me‭\‬-še3‭ ‬da-ĝen

Friend of Enlil,‭ ‬let me go,‭ ‬so that I can go to our house‭!

Enlilin dostu,‭ ‬əlimi ötür,‭ ‬evimizə gedim

دوست‎‮ ‬انلیل،‮ ‬دستم‮ ‬را‮ ‬رهاکن،‮ ‬به‮ ‬خانه‮ ‬یمان‮ ‬بروم

‮ ‬دوست‮ ‬gu5-li‮

‭ ‬dmu-ul-lil2-la2

‭ ‬Enlil‮‬اسم‮ ‬خدای‮ ‬باد

‬ دستم‮ ‬را‮ ‬رها‮ ‬کن‮ ( ‬تحت‮ ‬اللفظی‮ ‬جدا‮ ‬کن،‮ ‬منظور‮ ‬از‮ ‬خودت‮)‬šu ba-mu-u8‭ ‮

‬ تا‮(‬به‮) ‬خانه‮ ‬یمان‮ ‬/e2-me‭\‬-še3‮

‬روم‭ ‬da-ĝen

da ‭[‬CVVE‭]‬ wr. da ‭"(‬compound verb verbal element‭)"‬

ama-/ĝu10‭\ ‬lul-la-še3‭ ‬ta mu-na-ab-gub-be2-en‭ (‬mi-nam az-za-as‭?‬-si2‭)

What lie can I offer to my mother‭?

‎‮ ‬anama‭ ‬‬hansı‭ ‬yalanı‭n ‬təməlini qoyub qura bilərəm‭?

برای‎‮ ‬مادرم‮‮ ‬چه‮ ‬دروغی‮ ‬میتوانم‮ ‬بگویم؟‮ (‬تحت‮ ‬اللفظی‮ ‬پی‮ ‬ریزی‮ ‬کرده‮ ‬و‮ ‬بنا‮ ‬کنم؟)

---

‭ ‬به‮ ‬مادرمama-/ĝu10‭\

‎‮ ‬دروغ‭ ‬lul-la-še3
کپی lolası :دروغ lola یا lolası
lolam lolası- bir gün olası
lolam-lolası تقریباً کپی واژه ی سومری ست. و هم معنی.
در ترکی: اگر روزی و روزگاری «این دروغ ها » راست از آب دربیایند( تبدیل به راستی شوند و تحقق یابند). ظاهراً جمله قدیمی ست. و این معنی درست به نظر میرسد. معنی احتمالی دیگر را نیز در یکی از نوشته های قبلی اشاره کرده ام. متاسفانه خیلی از کلمات محلی، زبان شفاهی، را جمع آوری نکرده اند.

la- ترکی:

bağ بند

bağ-la-maq بستن
bağ-la ببند( بند بزن) . وند la- «حالت به dative » ، امر.
bağ-la-ma خود«عمل» بستن.
bağ-la-ma نبند(فعل امر) ، نفی.

در ترکی قدیم:
ra- و re

مانند زبان سومری استعمال می شد.

iç'-re به داخل ، بسوی داخل
taş'ra به طرف خارج
منبع: ب.کری- سومریان...ص. 135

در سومری:

‎‮ - و ar- ‬la

ra- وند dative
حالت « به» ، برای

وقتی به کلمه اضافه میشود گاهاً « تغییر» می پذیرد. یا ثابت میماند.

شکل تغییر یافته اش la

این تغییر به a یا la صورت میگیرد. علت تغییر آهنگ آوا هاست. گاهاً r میافتد و a میماند. گاهاً هم r به l تبدیل میشود.

مانند :
En-lil-la به یا به طرف انلیل. در ترکی Enlil-lə که r به l تبدیل شده است. یا lul دروغ , سومری lul-la .

An+ra=An-ra به و به طرف An .

a-
وقتی r میافتد:

In Ur III legal texts locative -a can occasionally take the place of dative -ra. Steinkeller (Sale Documents, p. 15) calls this use "locative-dative -a." Like the terminative or locative-terminative, -a can mark the second member of a comparison, e.g. me-bi me-gal-gal me-me-a diri-ga Its divine power is a very great divine power, greater than all divine powers (Gudea, Cyl A ix 12) èš-nibruki èš abzu-a ab-diri Shrine Nippur, the shrine surpassed the Abzu (Išme-Dagan C 1)

---

lugal+ra

"for the king"
در ترکی:
lugal-a

dumu lugal+ak+ra
"for the son of the king

lugal oğlu-n-a
lugal-lın oğlu-n-a

lugal-ra

lugal-a

dumu lugal-la-ra

lugal oğlun-a

lugal-ın-oğlu-n-a

lugal+ani+ra

for his king"

lugal-ı-n-a

lugal-la-ni

his king

lugal-i

lugal-lani-ir

or lugal-la-ni-ra

for his king"
lugal-ı-n-a

Chain Elements Written Realization Case and Optional Affixes dumu+Ø > dumu absolutive case (-Ø} "the son" (subject) dumu+(a)ni+Ø > dumu-ni possessive + absolutive "his/her son"

dumu+(a)ni+e > dumu-né possessive + ergative (-e} "by his/her son" dumu+bi+e > dumu-bé demonstrative + ergative "by that son" dumu+(e)ne+Ø > dumu-ne plural + absolutive "the sons" dumu+dumu+Ø > dumu dumu reduplication + absolutive "all the sons" dumu+tur+ra > dumu-tur-ra adjective + dative (-ra} "for the small son" dumu+tur+(a)ni+Ø > dumu-tur-ra-ni adjective + possessive + absolutive "his/her small son" dumu+tur+bi+ra > dumu-tur-bi-ra adjective + demonstrative + dative "for that small son" dumu+tur+(e)ne+ra > dumu-tur-re-ne-ra adjective + plural + dative "for the small sons" dumu+(a)ni+(e)ne+ra > dumu-né-ne-ra possessive + plural + dative "for his/her sons" dumu+tur+bi+(e)ne+da > dumu-tur-bé-ne-da adjective + demonstrative + plural + "with those small sons" comitative (-da)

{dumu + tur} small son {{dumu + tur} + bi} that small son {{{dumu + tur} + bi} + (e)ne} those small sons {{{{dumu + tur} + bi} + (e)ne} + da} with those small sons

dub-sar-tur-re-ne the junior scribes en en-bi all those lords

an ki-a in (-a) heaven and earth ama ad-da-ni his mother and father iri Lagaški-a in the city Lagaš

p. 28-30 -56

منبع:

DANIEL A FOXVOG

la ‭[‬HANG‭]‬ wr. la2‭;‬ la‭;‬ lal2 ‭"‬to supervise,‭ ‬check‭; ‬to weigh,‭ ‬weigh‭ (‬out‭)‬,‭ ‬pay‭; ‬to hang,‭ ‬balance,‭ ‬suspend,‭ ‬be suspended‭; ‬to show,‭ ‬display‭; ‬to bind‭; ‬binding,‭ (‬yoke-‭)‬team‭; ‬to press,‭ ‬throttle‭; ‬to winnow‭ (‬grain‭); ‬to carry‭" ‬Akk. alālu‭;‬ hanāqu‭;‬ hiāţu‭;‬ kamû‭;‬ kasû‭; ‬şimittu‭;‬ kullumu‭;‬ šaqālu‭;‬ šuqalulu‭;‬ zarû

la ‭[‬STRETCH‭]‬ wr. la2 ‭"‬to stretch out‭; ‬to be in order‭" ‬Akk. Tarāşu

‎‮- : ‬še

تا،‎‮ ‬برای
---

‏-ta‭‬

hansı‭ ‬,‭ ‬nə

کدام‮ ‭ ‬چه
-----

mu-na-ab-gub-be2-en

‭ ‬təməl‭ ‬,kök‭( ‬mula‭)‬,‭ ‬qoyub qura‭ ‬bilərəm

---

mu-na همان bi-na از bi-no-v-rə

mən,bən, ben, bin
bin ترکی قدیم=mən
تبدیل m به b
ə,e, به İ
واضح است.

در سومری mu و me به معنی من وجود دارند. یعنی u به e قابل تبدیل است. همینطور در مثال mən نیز، e به İ تغییر یافته.
تغییرات آوا ها نشان میدهند mu-na راحت به bi-na و bi-nov تغییر پذیر است.
یعنی mu-na , bi-na , bi-no-v-rə
در سه مرحله با هم پیوند دارند.

---

gub در qub-ba (چیزی که « برآمده و استاست) وجود دارد. و در qurp یا با تلفظ شفاهی qub ( مثلاً دسته قوری و فنجان و غیره)، باز همین معنی را دارد.

qur بساز، بناکن. که سرپا بیایستد. gub و mu-na در سومری به معنی « پی ریزی و بنا کردن» است. در ترکی bina و qurma .

mu-na=bina=təməl=kök

gub=qurma, durma
میتوان duran نیز در نظر گرفت. ایستا.
gub, qub-ba

mu-na-ab-gub-be2-en

gub ‭[‬STAND‭]‬ wr. gub ‭"‬to stand‭; (‬to be‭) ‬assigned‭ (‬to a task‭)" ‬Akk. izuzzu

lul ‭[‬FALSE‭]‬ wr. lul ‭"(‬to be‭) ‬false‭; (‬to be‭) ‬criminal‭" ‬Akk. Sarru

ama-/ĝu10‭\ ‬dga-ša-an-gal-e lul-la-še3‭ ‬ta mu-na-ab-gub-be2-en

What lie can I offer to my mother Ningal‭?"

anam‭ ‬Ningal-a,‭ ‬hansı‭ ‬yalanı‭n ‬təməlini qoyub qura bilərəm‭?

برای‎‮ ‬مادرم‮ ‬نینگال‮ ‬چه‮ ‬دروغی‮ ‬میتوانم‮ ‬بگویم؟‮ ‭