پاکستان با بحران امنیتی، سیاسی و اقتصادی مواجه است ; بایدن در کنار پاکستان می‌ایستیم

مختار وفایی 

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در نامه‌ای به شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، نوشت: «ایالات متحده برای مقابله با مهم‌ترین چالش‌های جهانی و منطقه‌ای این دوران در کنار پاکستان خواهد ایستاد.»

این نامه، که سفارت آمریکا در اسلام‌آباد آن را جمعه ۲۹ فروردین منتشر کرد، نخستین نامه بایدن به شهباز شریف پس از انتخابات اخیر پاکستان است. انتخاباتی که در آن، با ائتلاف حزب «مسلم لیگ نواز» و حزب «مردم پاکستان»، شهباز شریف برای بار دوم به نخست‌وزیری رسید.

بایدن مشارکت پایدار پاکستان و ایالات متحده را «برای تضمین امنیت مردمان دو کشور و سراسر جهان، حیاتی» برشمرد و افزود که این همکاری «عبارت است از پیشبرد دیدگاه مشترک دو کشور برای آینده‌ای با امنیت، سلامت و رشد اقتصادی بیشتر، و نیز دسترسی همگانی به آموزش.»

رئیس جمهوری ایالات متحده همچنین بر ادامه حمایت کشورش از پاکستان در بحران سیل ویرانگر ۲۰۲۲ تاکید کرد و افزود که همکاری در زمینه‌های مختلف ازجمله حقوق بشر نیز ادامه خواهد یافت. با این حال در نامه بایدن هیچ اشاره‌ای به بحران امنیتی پاکستان و تقویت روزافزون تهدید تروریسم در این کشور نشده است. پاکستان از ۳ سال پیش با بحران سه‌گانه امنیتی و اقتصادی و سیاسی دست‌‌به‌گریبان است و بحران امنیتی اخیرا در بخش‌های مختلف این کشور فراگیر شده است.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت پس از خروج آمریکا از این کشور، گروه‌های تروریستی هر هفته چند حمله در نقاط مختلف پاکستان انجام می‌دهند. در تازه‌ترین این حمله‌ها سه‌شنبه گذشته،  ۵ مهندس چینی، که در تاسیسات سد داسو مشغول به کار بودند، در حمله یک مهاجم انتحاری کشته شدند. 

گسترش تروریسم؛ تهدیدی جدی برای اقتصاد پاکستان 

جان باختن مهندسان چینی در حمله انتحاری خیبرپختون‌خوا، کار  سه پروژه بزرگ پاکستان را متوقف کرد. آفتاب‌خان شیرپاو، رهبر حزب قومی وطن و وزیر کشور پیشین، در شبکه اکس نوشت که  کار مهندسان چینی در پروژه‌های «داسو، باشا و تاربلا» متوقف شده است. سد عظیم داسو روی رود سند در استان خیبرپختون‌خوا ساخته می‌شود و در چشم‌انداز طرح آب‌رسانی ۲۰۲۵ این شرکت عنصری کلیدی به شمار می‌رود. مهندسان چینی و پاکستانی ساخت این سد را برعهده دارند.

سد باشا که میان کوه‌های خیبرپختون‌خوا و دیامر در ایالت گیلگیت بالتستان قرار دارد در سال ۱۹۹۸ ساخته شده است. کار توسعه این سد در سال‌های اخیر، با هدف کنترل منابع آبی و تولید برق، به کمک یک شرکت چینی انجام می‌شود.

تاربلا نیز یکی از سدهای بزرگ پاکستان است که روی رود سند و در ۵۰ کیلومتری اسلام‌آباد بنا شده است. این سد با ارتفاع ۱۴۸ متر از سطح دریا، دریاچه‌ای به وسعت ۲۵۰ کیلومتر مربع دارد و از بزرگ‌ترین سدهای جهان به شمار می‌رود.

سدهای تاربلا، باشا و داسو نیروگاه دارند و بناست ظرفیت تولید برقشان افزایش یابد. آفتاب خان شیرپاو همچنین افزود که هیات عالی‌رتبه‌ای از چین به پاکستان سفر کرده‌ است تا وضعیت امنیتی پاکستان را بررسی کند.

چین در سال‌های اخیر، با سرمایه‌گذاری روی بندر گوادر و سدهای آب پاکستان، به یکی از بزرگ‌ترین شرکای اقتصادی این کشور بدل شده‌ است، اما چالش‌های امنیتی از موانع اصلی گسترش همکاری‌های دو کشور به شمار می‌آید.

پس از حمله به مهندسان چینی، که در سد داسو کار می‌کردند، سفارت و وزارت خارجه چین در بیانیه‌هایی از حکومت پاکستان خواستند که با تدابیر بیشتر در حفاظت از شهروندان چین بکوشد و امنیت آنان را تضمین کند.

حکومت پاکستان و چین هنوز درمورد توقف فعالیت مهندسان چینی در پاکستان اظهار نظر نکرده‌اند، اما آفتاب خان شیرپاو گفت که توقف کار پروژه‌ها برای مدت طولانی تاثیر مخربی روی اقتصاد بحران‌زده پاکستان خواهد داشت. وزیر کشور پیشین ایالت خیبرپختون‌خوا افزود: «این وظیفه دولت پاکستان است که نگرانی‌های دولت چین را برطرف کند و دستگاه امنیتی خود را بازبینی و تنظیم مجدد کند، زیرا دیگر جایی برای سهل‌انگاری باقی نمانده است.»

«چین و پاکستان برادران آهنین‌اند»

وزارت خارجه چین در واکنش به حمله به مهندسان چینی در خیبرپختون‌خوا، با اشاره به اهمیت همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور، گفت پاکستان و چین «برادران آهنین»‌اند و به همکاری خود ادامه می‌دهند. این وزارتخانه با سپاس‌گزاری از پیام‌های همدردی رهبران پاکستان، به‌ویژه حضور شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان در سفارت چین، بر ادامه همکاری این دو کشور تاکید کرد.

در بیانیه وزارت خارجه چین آمده‌است: «دالان اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) تا حد زیادی به توسعه اجتماعی و اقتصادی پاکستان کمک می‌کند. هیچ تلاشی برای تضعیف همکاری چین و پاکستان موفق نخواهد شد.»

وزارت خارجه و ارتش پاکستان نیز در بیانیه‌هایی حمله به مهندسان چینی را تلاش برای اخلال همکاری‌های اقتصادی چین و پاکستان دانستند و گفتند این همکاری‌ها ادامه خواهد داشت.

پاکستان در چند سال اخیر به‌دلیل بحران اقتصادی، که با بحران امنیتی و سیاسی نیز همراه شده‌ است، به همکاری‌های اقتصادی کشورهای قدرتمند به‌ویژه چین نیازمند است. افزایش فعالیت ارتش آزادی‌بخش بلوچستان، گسترش نفوذ تحریک طالبان پاکستان و قدرتمند شدن داعش خراسان از تهدیدهای بالقوه امنیت و ثبات پاکستان به شمار می‌روند.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت، شمار حمله‌های این گروه‌ها به پروژه‌های توسعه، قرارگاه‌های نیروهای امنیتی و دیگر مکان‌های مهم در پاکستان افزایش یافته‌ است. اخیرا خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان، گفت که خاستگاه تروریسم پاکستان در افغانستان است. شماری دیگر از مقام‌های پاکستانی نیز طالبان افغان را به حمایت از طالبان پاکستان متهم کردند و خواستار آن شدند که پناهگاه‌های تروریسم در افغانستان کنترل شوند.