مذاکره و تعامل با غرب یا نزدیکتر شدن به چین و روسیه؟ مساله این است

در پایان مناظره روز دوشنبه، تفاوت‌های نامزدها درباره سیاست خارجی مطلوبشان روشن‌تر شد و حالا می‌توان با دقت بهتری فهمید که آن‌ها در طیف نظریه‌های گوناگون موجود در این انتخابات، به کدام قطب نزدیک‌تر هستند.

در یک سوی این طیف – در واقع در قطب دست راست – نامزدها به طور کلی به ایده‌های ضدغربی رهبر و سپاه پاسداران نزدیک‌تر هستند که «نگاه به شرق» اولویت اصلی سیاست خارجی آنهاست.

اصلی‌ترین نامزد این قطب، سعید جلیلی است که از سال ۱۳۸۷ به عنوان نماینده رهبر در شورای عالی امنیت ملی عضو شد که از نگاه رهبر یک «نهاد بالادستی» است و در تعیین سیاست‌های کلی نظام نقشی اساسی دارد.

آقای جلیلی که از همفکران ابراهیم رئیسی محسوب می‌شد، در انتخابات پیشین به نفع او کنار رفت، اما ظاهرا اعتقاد دارد که حتی دولت او نیز به اندازه کافی ضدغربی نبوده و باید در این زمینه تندتر بود.

علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی که در این طیف نزدیک به قطب سمت راست و در کنار سعید جلیلی جای می‌گیرند، همانند او همفکر ابراهیم رئیسی هستند و در بخش عمده مناظره از سیاست خارجی سه سال گذشته و به ویژه استراتژی «نگاه به شرق» دفاع کردند.

با تفاوتی اندک، محمدباقر قالیباف نیز در گروه همفکران سه نفر نزدیک به قطب سمت راست قرار می‌گیرد. او در عین حال در تلاش است تا بگوید به اندازه این سه نفر رادیکال نیست تا چه بسا بتواند آرای بیشتری کسب کند.

مصطفی پورمحمدی عملا به یکی از معماهای این انتخابات تبدیل شده است. او اصولگراست، اما به یکی از جدی‌ترین منتقدهای سیاست‌های حکومت در سه سال گذشته، تندروی و محدود کردن آزادی‌های شهروندان تبدیل شده است. پورمحمدی در سیاست خارجی نیز همین روش را پی گرفت و ایده‌های کاملا مخالف با امثال جلیلی بیان کرد و بر لزوم حل مساله انزوای بین‌المللی و مذاکره با کشورهای غربی تاکید کرد.

مسعود پزشکیان که با انتقادهای تند چهار نامزد محافظه‌کار رو‌به‌رو بود، با ادبیاتی محتاطانه از سیاست خارجی ضدغربی و تهاجمی در منطقه و جهان انتقاد کرد و گفت که اگر به قدرت برسد، تلاش خواهد کرد مساله برجام، تحریم و فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف را حل کند.

در این مناظره هیچ کس درباره محدودیت‌هایی که نهاد ریاست‌جمهوری در تعیین و اجرای سیاست خارجی دارد، حرفی نزد.