از تخریب تا تفکر: تحلیلی بر پیام مسعود رجوی در واکنش به بیانیه میرحسین موسوی

از تخریب تا تفکر: تحلیلی بر پیام مسعود رجوی در واکنش به بیانیه میرحسین موسوی

در فضای پرآشوب و پرفراز و نشیب سیاست ایران، که هر سخن و هر موضع‌گیری می‌تواند موجی از امید یا هجمه‌ای از تردید به‌همراه آورد، پیام اخیر آقای مسعود رجوی، رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران، در واکنش به بیانیه میرحسین موسوی برای برگزاری رفراندوم، واکنشی غیرمنتظره، انسانی و در عین حال راهبردی بود؛ واکنشی که فراتر از خطوط سیاسی رایج، حامل پیامی اخلاقی و سیاسی عمیق است.
در شرایطی که فضای مجازی و رسانه‌ای، آکنده از تخریب، انگ‌زنی و دو قطبی‌سازی است، رجوی به‌جای افتادن در تله تفرقه‌ای که جمهوری اسلامی ماهرانه پهن کرده است، بر یک اصل بنیادین تأکید می‌کند: در شرایطی که حتی یک شکاف در درون رژیم پدید می‌آید، اپوزیسیون نباید با تنگ‌نظری و لجاجت سیاسی، فرصت را به نفع حاکمیت مصادره کند.
تفاوت رویکرد: از انتقام‌جویی تا بزرگ‌منشی سیاسی
رجوی، برخلاف تبلیغات دیرین جمهوری اسلامی که همواره تلاش کرده از او و سازمان متبوعش چهره‌ای انتقام‌جو و خشن ترسیم کند، در این پیام خود نشان می‌دهد که رویکرد سازمان به‌ویژه در بزنگاه‌های تاریخی، نه از جنس انتقام، بلکه برخاسته از درک راهبردی و درایت اخلاقی است. او به‌صراحت می‌نویسد که با وجود زخم‌های عمیق و فراموش‌ناشدنی دهه ۶۰، همچنان از حقوق انسانی موسوی دفاع می‌کند و خواهان آزادی او و همسرش از حصر خانگی است.
این پیام، حامل نوعی بخشندگی سیاسی است که در سیاست ایران، به‌ویژه در فضای اپوزیسیون، بسیار نایاب است. این رفتار نه‌تنها نشانگر بلوغ سیاسی بلکه بیانگر آن است که مجاهدین به‌رغم تمام رنج‌ها و سرکوب‌هایی که متحمل شده‌اند، به منافع ملی و اتحاد راهبردی اولویت می‌دهند.
پاسخی به دوگانه‌ی دروغین انقلاب/رفرم
مسعود رجوی در پیام خود ضمن تأکید بر تفاوت بنیادی میان مسیر انقلابی برای سرنگونی نظام و طرح رفراندوم موسوی، در عین حال هشدار می‌دهد که تخریب موسوی در این بزنگاه خاص، خواسته یا ناخواسته به سود ولی‌فقیه تمام می‌شود. به بیان روشن‌تر، او نمی‌گوید که بیانیه موسوی راه‌حل نهایی است، بلکه می‌گوید نباید اجازه داد که این شکاف درونی در ساختار حکومت، به فرصتی برای تسویه‌حساب‌های عقیدتی میان نیروهای برانداز و اصلاح‌طلب پیشین بدل شود.
این موضع، گرچه ممکن است برای برخی حامیان سنتی مجاهدین پرسش‌برانگیز یا حتی تلخ باشد، اما از منظر راهبردی بسیار هوشمندانه است. زیرا:
1.    راه را برای بخش‌هایی از جامعه که هنوز از واژه‌هایی چون «انقلاب» و «براندازی قهرآمیز» واهمه دارند، باز می‌گذارد؛
2.    بخش خاکستری و کسانی که از اصلاح‌طلبی عبور کرده‌اند اما هنوز به اپوزیسیون نپیوسته‌اند، احساس امنیت و دعوت به مشارکت می‌کنند؛
3.    و مهم‌تر از همه، پروژه‌ی تفرقه‌افکنانه‌ی جمهوری اسلامی را بی‌اثر می‌سازد.
تخریب سازمان‌یافته و کارزار رسانه‌ای رژیم
واکنش گسترده و برنامه‌ریزی‌شده‌ی جریان‌های رسانه‌ای نزدیک به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی به پیام رجوی، خود به‌خوبی نشان‌دهنده اهمیت این موضع‌گیری است. دستگاه تبلیغاتی رژیم، که در برابر اسرائیل و حملات خارجی اغلب رفتاری منفعل دارد، در برابر اپوزیسیون و به‌ویژه سازمان مجاهدین خلق، با تمام قوا به میدان آمده است. از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا رسانه‌های ظاهراً مستقل اما خط‌گیر از اتاق‌های فکر امنیتی، همه برای تخریب پیام رجوی بسیج شدند.
این واکنش هیستریک نشانه‌ای است که پیام به هدف زده است؛ آن‌هم در قلب ساختار قدرت. نظام ولایت فقیه از هر گونه نزدیکی یا همگرایی میان نیروهای سیاسی خارج از چارچوب خود به‌شدت وحشت دارد، و پیام رجوی دقیقاً چنین امکانی را ایجاد کرده است: ایجاد پل میان اپوزیسیون با آن بخش از جامعه که هنوز با گذشته خود درگیر است.
از پیش‌داوری تا پل‌سازی برای آینده
امروز، جامعه سیاسی ایران نیازمند عبور از کینه‌های تاریخی، داوری‌های هیجانی، و تفکیک‌های دوقطبی‌ساز است. موضع رجوی اگر درست فهمیده شود، الگویی است برای آن‌که چگونه می‌توان بدون فراموشی جنایات گذشته، اما با درک واقعیت‌های امروز، راهی برای همگرایی و حرکت به سوی یک آلترناتیو متکثر، مردمی و کارآمد گشود.
هیچ آلترناتیوی نمی‌تواند موفق شود مگر آن‌که بتواند میان نیروهای متنوع، گفتمان‌های گوناگون و بخش‌های مختلف جامعه پل بزند. پیام اخیر رجوی، فراتر از همه نقدها و مخالفت‌ها، تلاشی‌ است برای ساختن چنین پلی. این پیام نه دعوت به سازش، بلکه دعوت به عقلانیت راهبردی است.

نتیجه‌گیری:
در دنیای سیاست، گاه یک موضع‌گیری کوتاه می‌تواند مسیرهای بلند را هموار کند. پیام اخیر آقای رجوی، اگر از حاشیه‌های تخریب‌گرایانه دور شود و در متن واقعیت سیاسی ایران دیده شود، یک دعوت است: دعوت به اتحاد در عین تفاوت، دعوت به تمرکز بر دشمن اصلی، و دعوت به گذر از درجا زدن در گورستان کینه و تفرقه.
امروز بیش از همیشه، اپوزیسیون ایران نیازمند چنین رویکردی است.
اسماعیل مرادی