در آستانه پنجمين همايش اتحاد جمهوری خواهان ايران خانم مريم سطوت مطلبی درباره فعاليت ها و تحولات تشکيلاتی اين اتحاد نوشته اند که در برخی موارد بجای روشنگری بر ابهامات نيز افزوده است. قبل از نقد اظهارات خانم سطوت لازم به توضيح است که شکی در اين نيست که انگيزه و هدف بنيانگذاران اتحاد جمهوری خواهان در يک دهه حيات اين تشکيلات خير و صلاح مردم کشور و کمک کردن به استقرار دمکراسی و انتخابات آزاد در ايران بوده است. بسياری از فعالان اجا هرچند از افق های فکری گوناگون می آيند قلب شان چه در خانه های تيمی و چه در سازمان های سياسی همواره به عشق مردم ايران طپيده،
رويای شان خوشبختی و سعادت مردم کشورشان بوده و در اين راه هزينه های بزرگ و قابل تقدير نيز پرداخته اند.

در سياست اما نه انگيزه ها که نتايج بدست آماده است که معيار داوری درباره سياست ها و سياستمداران است. از همين زاويه است که اين گزاره خانم سطوت درباره اتحاد جمهوری خواهان آنجاکه می گويد: "آيا اين تشکل موفق بوده است و اگر نبوده چرا و در کدام عرصه‌ها؟ پاسخ آری يا نه به اين سوال خطاست. معيار موفقيت و عدم موفقيت را چه چيز می‌دانيم؟ موفقيت يعنی دست‌يابی حداقلی به کدام اهداف، برای عدم موفقيت با چه امکان و يا نيروی ديگری بايد به قياس نشست و اگر اتحاد چه می‌کرد موفق بود سوال‌هايی است که بايد در اين رابطه پاسخ داد." بی اشکال نيست.

مردم به احزاب سياسی و سياستمداران بخاطر برنامه ها و وعده های معين رای می دهند و در انتظار نتايج مشخص در زندگی خود در محدوده زمانی معينی هستند. البته طبيعی است که برخی برنامه های سياسی در ميان مدت يا دراز مدت نتيجه می دهند، اما بحث درباره مواردی است که سياستمداران و احزاب سياسی برای توجيه عدم موفقيت خود وعده دست آوردی در آينده دور می دهند. تلاشگران سياسی نمی توانند شکست برنامه های سياسی امروز خود را به موفقيتی موهوم در آينده های دور حواله دهند، اگر چنين باشد هر سياست مدار شکست خورده خود را دانشمند، فيلسوف و مصلحی بحساب خواهد آورد که زمانه از درک او عاجز بوده و مادر روزگار در آينده ای که مرز و حدش مشخص نيست به قدر، منزلت و درستی گفته های او پی خواهند برد.

از سوی ديگر هنگامی که خانم سطوت می پرسد "معيار موفقيت و عدم موفقيت را چه چيز می‌دانيم؟" بطور ضمنی می پذيرد که دادن پاسخ آری يا نه خطا نيست. تنها بسته به اينکه موفقيت را چه بدانيم پاسخ آری يا نه به يک سوال مشخص متفاوت خواهد بود.

خانم سطوت می گويد: " نه سال پيش زمانی که ضرورت اتحادی از “همه جمهوريخواهان” طرح شد، بسياری از نيروها به اين امر بدبين بودند: مگر می‌شود کسانی که سابقه پيکاری داشته‏اند در کنار کسانی که زمانی توده‏ای بودند بنشينند؟ مگر می‌شود کسانی که سال‌ها عليه نظرات هم تبليغ کرده‏اند، در يک سازمان گردهم آيند؟ مگر اقليتی و اکثريتی می‌توانند در يک تشکل با هم کار کنند؟ " *

نحوه ورود ايشان به موضوع چنان است که گويا پيکاری و توده ای توانسته اند زير چتر اتحاد جمهوری خواهان در کنار هم به فعاليت سياسی بپردازند! نه تنها پيکاری و توده ای نتوانستند کنار هم بنشيند که همه رفقای سازمانی مانند سازمان فدائيان اکثريت نيز بخاطر ديدگاههای و استراتژی های سياسی مختلف نتوانستند کنار هم دوام بياورند.

سرانجام خانم سطوت عليرغم آنکه در مقدمه مطلب خويش دادن پاسخ آری يا به موفق بودن يا نبودن تشکل اتحاد جمهوری خواهان در عملکرد و برنامه های اعلام شده خود را نادرست ارزيابی می کند، می پذيرد که اجا در دسترسی به اهدافی که در بدو تاسيس در برابر خود قرار داده بود ناموفق بوده است:
"و اما از نظر من علت را بايد در جای ديگری جستجو کرد.
۱. ايده اتحاد “همه” جمهوری‌خواهان در يک تشکيلات غير واقعی و غير عملی بود. نيروها متحد می‌شوند تا سياست‌ورزی کنند. در طيف جمهوری‌خواهی ما همواره با نظرات متفاوتی در برخورد با استراتژی سياسی و مهمترين تحولات جامعه مواجه بوده‌ايم. هم جمهوريخواه اصلاح طلب داريم، هم سرنگونی طلب ، هم نيروی توجيه کننده حمله نظامی به ايران داريم هم مخالفين بی اما و اگر هر گونه حمله نظامی... چنين طيف گسترده‏ای نمی‌توانست و نبايد در يک تشکيلات سياسی متحد شود. کسانی که کوشيدند تنها بر اساس مخالفت با رژيم حاکم اتحاد شکل دهند ناموفق مانده و نيروی ناچيزی را بخود جذب کردند.
ده بند بيانيه تاسيس اتحاد جمهوری خواهان تا حدودی معين می‌کند که کدام جمهوريخواهان را می‌خواهد متحد کند. اما تجربه نشان داده که اين ده بند کافی نيست. اساس اين ده بند را نيروهای ديگری هم که سياستی مغاير اجا دارند مورد تصويب قرار داده‌اند. مشکل نيروهای سياسی ايران بندهای برنامه‌ای راجع به فردای جامعه ايران نيست، مشکل بيان اعتقاد به دمکراسی، انتخابات آزاد مخالفت با تبعيض و برقراری رابطه دوستانه با غرب و کشورهای همسايه نيست. مشکل در چگونگی دستيابی به اين خواست‌های نيک است. تجربه اين ده سال نشان داد که برای روشن کردن هويت اجا به چيزی بيش از بيانيه ده ماده‌ای نياز است."*

لب مطلب و نتيجه گيری درست خانم سطوت اين است که: "مشکل در چگونگی دستيابی به اين خواست‌های نيک است."

خانم سطوت در بخشی از مطلب خود می گويد: " قبل از تشکيل همايش اول بسياری از بنيان‌گذاران اين حرکت می‌دانستند که وجود استراتژی‌های سياسی متفاوت، متشکل کردن همه جمهوری خواهان را در يک تشکل ناممکن می‌سازد." *

حال بايد از خانم سطوت و "بسياری از بنيانگذاران اين حرکت" پرسيد شما که از اين امر ممتنع آگاه بوديد چگونه نتوانستيد راه حل سهلی که امروز توصيه می کنيد را در همان آغاز راه برگزينيد تا از اتلاف وقت و انرژی فعالان سياسی گرد آمده در اتحاد جمهوری خواهان جلوگيری کنيد؟ تا مجبور به "ماه‌ها جدال و کشمکش بر دقت فرمولبندی‌های در اين يا آن اطلاعيه" نباشيد؟ تا از انشعابی ديگر در ميان اپوزيسيون پرانشعاب ايران و سرخوردگی های ناشی از آن و بحث های فرسايشی و بی نتيجه نمايندگان استراتژی های گوناگون داخل اجا جلوگيری کنيد؟

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زيرنويس:
*اتحاد جمهوری‌خواهان؛ موفق يا ناموفق؟ مريم سطوت، ۷ اکتبر ۲۰۱۲، سايت ايران امروز
http://www.iran-emrooz.net/index.php/politic/more/41034