رفتن به محتوای اصلی

2013، سالی سرنوشت ساز برای رژیم های ایران و سوریه
15.11.2012 - 15:07

پس از این که میت رامنی جمهوری خواه با شکست انتخاباتی خود به خانه رفت، اوباما دیگر برای دست به گریبان شدن با دشمنان خارجی کمبودی ندارد. دولت هایی چون رژیم ایران و سوریه و احتمالا چین در شمار این دشمنان اند. انتخاب دوباره رئیس جمهور دموکرات تداوم در سیاست خارجی ایالات متحده را تضمین می کند ولی پرسش هایی پاسخ نداده باقی می مانند. این که آیا دیپلماسی می تواند برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را محدود کند و آیا اسرائیل یا ایالات متحده ممکن است به حملات هوایی متوسل شوند؟ همچنین روشن نیست که آیا اوباما توانایی آن را دارد که موضع خوددارانه خود در قبال جنگ داخلی سوریه را همچنان حفظ کند و همچنان از جهت دهی به جریانات امتناع کند و برای سرنگونی اسد از ارتش ایالات متحده برای کمک رسانی به شورشیان یاری نجوید. تحلیلگران سیاست خارجی آمریکا گفته اند که اگر رویدادها اجازه دهند، اوباما همچنان نقش «محوری» خود را در آسیا حفظ خواهد کرد و در پی جهت دهی دوباره ای به سیاست ایالات متحده خواهد بود تا از رشد قابل پیش بینی ملت هایی چون چین و هند بهره ببرد و به تدریج از خاور میانه عقب نشینی کند. با این همه، هم ایران و هم ایالات متحده و همپیمانانش که مشکوک به گشترش جنگ افزارهای هسته ای اند، و هم سوریه که یک بمب جاسازی شده در خودرویی در دمشق، در روز سه شنبه ده ها کشته و زخمی بر جای گذاشت- تمامی این کشورها نیازمند توجه خواهند بود. 2013، سالی تعیین کننده برای ایران؟ مارین ایندیک معاون پژوهش های سیاست خارجی در بنیاد (اندیشگاه) بروکینگز، می گوید که سال 2013 می تواند سال سرنوشت سازی برای ایران باشد و پیشنهاد می کند که تعهد گسترده تر اوباما به عدم گسترش جنگ افزار هسته ای می تواند سیاستی «متمرکز و جسورانه» به وجود آورد. «این مسئله از تقدم بالایی در دستور کار برخوردار است» ایندیک افزود: «جلوگیری از دستیابی ایران به جنگ افزار هسته ای، یک ضرورت حیاتی برای تقویت شیوه منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای است.» امریکا ایران را به گسترش سلاح های هسته ای در پوشش برنامه اتمی غیر نظامی متهم می کند. ایران زیر بار اتهامات ایالات متحده نمی رود و می گوید برنامه هسته ای اش برای مقاصد صلح آمیز از جمله تولید برق و ایزوتوپ های پزشکی به کار می رود. انتظار می رود که گفتگوها میان قدرتهای بزرگ و ایران بر روی یک راه حل دیپلماتیک احتمالا اوایل این ماه از سر گرفته شود ولی به هیچ روی روشن نیست که راه حلی پیدا شود که بر طبق آن ایران برنامه هسته ای خود را مهار کند. در تلاش برای به مصالحه کشاندن ایران، ایالات متحده و اتحادیه اروپا سخت ترین تلاش ها را ظرف سال گذشته به کار بسته اند- شاهرگ حیاتی چون نفت صادراتی ایران را در معرض خطر نهاده اند. ایالات متحده بانک های خارجی که با بانک مرکزی ایران داد و ستد می کنند و موسسات اعتباری که در فروش نفت نقش دارند را هدف قرار داده و اتحادیه اروپا نیز واردات نفت خام از ایران را به طور کامل متوقف کرده است. ایالت متحده و اسرائیل که به ایران مسلح به سلاح هسته ای به عنوان تهدیدی برای وجود خود می نگرند به احتمال حمله نظامی علیه ایران اشاره کرده اند. در یک سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل پیشنهاد کرد که تصمیم گیری درباره استفاده از گزینه زور تا بهار آینده قطعی می شود. هیات اعزامی از سوی تهران در سازمان ملل در پاسخ اعلام کرد که ایران، توانایی و حق تلافی هرگونه حمله ای را با تمام قوا دارد. پیش از این نیز اسراییل که تنها قدرت هسته ای منطقه انگاشته می شود، دو بار به دیگر تاسیسات هسته ای دیگر مناطق خاورمیانه که احتمال وجود سلاح اتمی در آن ها بود حمله کرده بود. اسراییل بار اول در سال 1981 به تاسیسات هسته ای عراق و دومین بار در سال 2007 به سوریه یورش برد. اوباما گفته است که ایالات متحده «هر چه لازم باشد انجام می دهد» تا ایران به سلاح هسته ای دست نیابد و پیاپی اعلام کرده است که همه گزینه ها از جمله گزینه استفاده از زور بر روی میز است. جیمز دابین، مدیر بین المللی مرکز سیاست امنیتی و دفاعی «راند»، بر این باور است که گمان می رود اوباما در جریان حوادثی وادار شده است تا حدی-احتمالا تنها با تهیه سلاح، در جریانات سوریه مداخله کند، ولی بسیار بعید است که به ایران حمله کند. دابین می گوید: «گمان نمی کنم هنگامی که شرایط سوریه بدتر می شود کنار ایستادنِ ما کار درستی باشد. مگر این که ایرانی ها به اندازه کافی احمق باشند که به ما برای حمله بدون تحریک دلیل بهتری بدهند.» به گفته تحلیلگران، اوباما با چالش های کمر شکنی که پیش رو دارد تلاش می کند که محیط بین الملل را به نفع ایالات متحده تغییر دهد، آن هم در شرایطی که امریکا به شدت بدهکار است، قدرت های دیگر در حال ظهورند و با تهدیدهای فراملی چون تروریسم و حملات سایبری و گرمایش جهانی نیز روبروست. «از اوباما چنین بر می آید که وی در اصل می خواهد تمرکز خود را از خاورمیانه به آسیا معطوف کند.» ایندیک با گفتن این مطلب افزود که اوباما بعید به نظر می رسید که در روند صلح اسراییل-فلسطین دخالتی کند (و یا بهره ای بجوید)، همین طور برای شکل دادن به نتیجه در سوریه تلاش زیادی نکرد و چندان درگیر (به بار نشاندن) دولت اسلام گرای مصر و تونس نشد. وی گفت: «فقط به نظر می رسد که درگیر خاورمیانه شدن در دستور کار اوباما از اولویت برخوردار نباشد. به ویژه در در برابر گزینه هایی چون ارتباط با چین، ترویج پیشرفت هند در آسیا و جستجوی دیگر فرصت هایی که در آن منطقه نهفته است.» هرچند اوباما در آخرین گفتگوی خود با رامنی، از چین به عنوان «دشمن و شریک بالقوه» یاد کرد، با این همه چنین به نظر می رسد که تمرکز اولیه اش بر این باشد که به جای رویارویی با چین راه هایی برای همکاری با این کشور بیابد. جان آلترمن، که در بنیاد پژوهش های راهبردی و بین المللی دارای کرسی زبیگنیو برژینسکی در امنیت جهانی و زمین شناسی راهبرد سیاسی است می گوید: «ما هر روز بیش از پیش خود را ملتی منسوب به (اقیانوس) آرام می دانیم، و کمتر ملتی منسوب به (اقیانوس) اطلس. (اقیانوس آرام در غرب امریکا تا خاور دور و شرق چین ادامه دارد. اقیانوس اطلس، در شرق امریکا میان این قاره و اروپا و امریکا واقع شده است.

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

کیانوش توکلی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.