جانيان اسد و بدتر از آن ها حاميان شان در منطقه نشان داده اند كه از هيچ جنايتي فرو گذار نيستند، حتي جنايت با حربه دين. حاميان مردم سوريه به خصوص كشورهاي غربي كه تكنولوژي مورد نياز براي مقابله با آن را دارند، بايد پيش از اين و بيش از اين ها، احتمال استفاده از سلاح هاي شيميايي را توسط اسد جدي مي گرفتند و تا دير نشده و هنوز فرصت هست، مي بايست اقدامات خنثي سازي به موقع آن را آماده داشته باشند.

حضور نيروهاي ويژه اي براي آن كه پس از استفاده از سلاح هاي شيميايي در سوريه به سرعت وارد عمل شوند، ضروري است، اما هرگز كافي نيست. كافي نيست چون در موج اول حملات مردم عادي و رزمندگان سوري بسياري كشته شده يا شيميايي مي شوند و بايد از همين حالا به شكل گسترده اي بين رزمندگان و به خصوص مردم، آمپول هايي كه استفاده مي شوند، و ماسك هاي مخصوص و ساير تجهيزات ضروري توزيع گردند. دوم، نيروهاي آمريكايي با وجود حضور در منطقه و برخورداري از امكان آن كه وارد عمل شوند، با وجود سرعت عمل، براي خنثي سازي سلاح هايي شيميايي كه قبلاً شليك شده اند، به اندازه كافي سريع نخواهند بود و در همان 48 ساعت نخست تا به واكنش موثر روي آورند، مي تواند موجي از كشتار جمعي راه بيافتد. بنابراين، نيروهايي واكنش سريع و ويژه آمريكا بايد سرعت واكنش شان رعدآسا باشد و منتظر تأييد استفاده از اشاعه گازهاي شيميايي ننشينند و به محض خروج و تركيب سلاح هاي شيميايي و آماده سازي شان توسط نيروهاي اسد، وارد عمل شوند. در كنترل گرفتن اين مراكز در نقاطي مشخص مي تواند هم از فاجعه اي غريب الوقوع جلوگيري كند و هم با همين عمليات محدود، درگيري را هنوز در حد عمليات ارتش اسد و ارتش آزاد سوريه دنبال كنند و جنگ از مرزهاي سوريه فراتر نرود. اما اگر منتظر استفاده از سلاح شيميايي بنشينند و پس از آن وارد عمل شوند، ديگر بازي تمام است و بايد در سطحي وسيع تر تمامي سوريه را در كنترل گرفته و در كمتر از 72 ساعت اسد را سرنگون كنند. چه بسا بسياري از سلاح هاي كشتار جمعي صدام را در انبارهاي مخفي رژيم بعث سوريه بيابيد!

مقامات غربي شنودي را كه پيرامون مكالمه اي كه از دستور استفاده از سلاح شيميايي به شكلي محدود در منطقه حمص بدست آورده اند، اطلاعاتي بيش از احتمال استفاده اسد از سلاح هاي شيميايي را در اختيار قرار مي دهد؛ از جمله در سوريه تنها اسد تصميم نمي گيرد؛ حاميان اسد از او جاني تر و وقيح تر در استفاده از سلاح هاي شيميايي و كشتار جمعي هستند و خلاصه در صورتي كه در آينده جنگي با اين كشورها اتفاق بيافتد، محدود نخواهد ماند و به جنگي تمام عيار بدل خواهد شد.

در نتيجه، اقدامات دفاعي اي كه تاكنون در منطقه براي وقوع يك جنگ احتمالي انجام شده به اندازه كافي موثر نيستند. كشورهاي حاشيه خليج فارس نياز به سپر دفاع موشكي اي دارند كه امكان انهدام موشك هايي كه به تعداد بسيار زياد و در سطح وسيع شليك شوند، داشته باشند. موشك هاي به تازگي خريداري شده از غرب به اين زودي ها در حاشيه خليج فارس نمي توانند مستقر شوند و به همين خاطر، نياز به سيستم دفاع موشكي اي هست كه همين حالا امكان كاربرد داشته باشد و تنها از كشوري ديگر بدانجا منتقل شود. آمريكا در مديترانه و برخي نقاط ديگر، سيستم دفاع موشكي را روي ناوهايش مستقر كرده كه مي تواند موشك هاي پرتاب شده را به سرعت رديابي كرده و هدف قرار دهد و نياز است كه تعدادي از آن ها را در منطقه خليج فارس مستقر سازد. درضمن، كشورهاي خليج و به خصوص قطر و امارات كه براي پيروزي انقلاب ليبي بر ديكتاتورش به مردم و مبارزان آن كشور بسيار كمك كردند، مي توانند طي گفتگوهايي عاجل، ترتيب انتقال و استقرار سيستم هاي پدافند موشكي اس 200 ليبي به همراه پرسنل آموزش ديده ليبيايي را به مناطق حساس حاشيه خليج فارس بدهند. از اين نحو همكاري و كمك هاي منطقه اي متقابل بايد در خاورميانه بيشتر شود و كشورها تنها منتظر نمانند كه كشورهاي غربي بدان ها براي همكاري پيشنهاد دهند. درضمن، كشورهاي ديگري نيز ممكن است باشد كه به شكلي مشابه سيستم هايدفاعي موشكي آماده انتقال و استقرار داشته باشند كه در چارچوب توافقات دوجانبه به سپر دفاع موشكي خليج بپيوندند و در مقابل كشورهاي حاشيه كمك هاي متقابلي را بدان ها عرضه كنند و براي امنيت كشورهاي منطقه نيز شده، از هر نوع همكاري و كمك گرفتن از اسرائيل خودداري كنند كه اگر در اين رابطه بي احتياطي كنند، تنها در روزهاي درگيري خواهند فهميد كه اسرائيل چگونه آن ها را فروخته است كه ديگر خيلي دير است؛ همان بلايي كه بر سر گرجستان در زمان جنگ با روسيه آمد.

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري

عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)