• ازمی استالارد

سران کشورها از سراسر جهان اواخر سال جاری میلادی دور هم جمع می‌شوند تا ببینند چطور از فعالیت‌های انسانی که باعث انقراض گونه‌های حیوانی و گیاهی شده، جلوگیری کنند.

آنها امیدوارند در کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل متحد که در چین برگزار می‌شود، راه حلی بلندمدت پیدا کنند تا تهدیدهایی را که باعث به خطر افتادن حیات همه گونه‌ها در روی کره زمین شده، بی‌اثر کنند.

تنوع زیستی چیست و چرا مهم است؟

تنوع زیستی به همه شکل‌های زندگی در روی زمین گفته می‌شود از حیوانات، گیاهان و قارچ‌ها گرفته تا میکروارگانیسم‌ها یا میکروب‌هایی مانند باکتری.

حیوانات و گیاهان برای بشر تمام چیزهایی را که برای ادامه حیات نیاز دارد فراهم می‌کنند؛ مانند آب تازه، غذا و دارو.

با این حال ما نمی‌توانیم همه این مزایا را فقط از یک گونه تنها بگیریم. ما به انواع حیوانات و گیاهان که با هم رشد و نمو دارند، نیاز داریم. به عبارت دیگر ما به تنوع زیستی محتاج هستیم.

گیاهان همچنین برای بهبود محیط فیزیکی اطراف ما بسیار اهمیت دارند. آنها هوایی را که تنفس می‌کنیم، تمیز نگه می‌دارند، افزایش دما را محدود نگه می‌دارند و از تغییرات اقلیمی جلوگیری می‌کنند.

درختان باتلاقی مناطق گرمسیری (مانگرو یا کرنا) و صخره‌های مرجانی می‌توانند مانعی در برابر فرسایش ناشی از افزایش سطح دریا باشند. و درختان معمولی مانند چنار که در شهرهایی مانند لندن پیدا می‌شوند یا درختان لاله، در جذب دی‌اکسیدکربن و حذف آلاینده‌ها عالی عمل می‌کنند.

چه تعداد گونه زیستی در خطر نابودی هستند؟

این طبیعی است که گونه‌ها تکامل یابند و در طول زمان از بین بروند. ۹۸ درصد تمام گونه‌های زیستی که از ابتدا در زمین بوده‌اند، حالا از بین رفته‌اند.

با این حال از بین رفتن گونه‌های زیستی اکنون بین هزار تا ۱۰‌هزار مرتبه سریع‌تر از آنچه دانشمندان انتظار دارند، اتفاق می‌افتد.

اتحادیه بین‌المللی محافظت از طبیعت که نام اختصاری آن آی‌یوسی‌ان است، از سال ۱۹۶۴ "فهرست قرمز" گونه‌های در معرض تهدید را منتشر می‌کند. بیش از ۱۴۲ هزار گونه در این فهرست شناسایی شده که ۲۹ درصد آن در معرض خطر هستند به این معنا که خطر انقراض این گونه‌ها بسیار بالاست.

کشورها در چین درباره چه قرار است توافق کنند؟

دوستداران محیط زیست امیدوار هستند که توافقی برای توقف آنچه دانشمندان "ششمین انقراض جمعی" می‌خوانند، به دست آید.

دولت‌ها تلاش خواهند کرد تا بر سر یک برنامه اقدام بلندمدت که "چارچوب تنوع زیستی پسا ۲۰۲۰" خوانده می‌شود، به توافق برسند.

هدف اصلی این برنامه آن است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی نرخ نابودی تنوع زیستی کند شود و این اطمینان به دست آید که تا سال ۲۰۵۰ تنوع زیستی "ارزشمند، محافظت شده، ترمیم شده … و در حال رساندن مواهب حیاتی به تمام مردم است."

بزرگ‌ترین تهدیدها برای تنوع زیستی چه هستند؟

در گزارش ۲۰۱۹ سازمان ملل متحد آمده است که برداشت، قطع درختان، شکار و ماهیگیری همه تاثیر بدی داشته‌اند.

بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ کره زمین نزدیک به ۴۱۱ میلیون هکتار از پوشش درختی خود را از دست داد که ۱۶ درصد آن جنگل‌های بکر قدیمی بود. این جنگل‌های بسیار کهن صدها- اگر نگوییم هزاران- سال رشد یافته‌ بودند. تخریب این محیط‌های غنی می‌تواند تاثیر بسیار جدی بر تنوع زیستی داشته باشد.

از بین رفتن تنوع زیستی در همه جای جهان اتفاق می‌افتد اما موزه تاریخ طبیعی در لندن دریافته است که مالت، بریتانیا، برزیل و استرالیا به دلیل آلودگی، صنعتی شدن سریع و استفاده بیش از حد از آب شاهد بیشترین تغییرات بوده‌اند.

همچنین سازمان ملل متحد هشدار داده که برای گیاهان و حیوانات تطبیق با تغییرات اقلیمی دشوار است.

به گفته سازمان ملل اگر گرمایش زمین محدود به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بماند میزان انقراض گونه‌ها کمتر‌ خواهد بود.

چه اقداماتی پیشنهاد شده است؟

چارچوب برنامه تنوع زیستی پسا ۲۰۲۰ چهار هدف دارد:

افزایش حفاظت

استفاده از منابع تا حد امکان پایدار

استفاده برابر از منابع طبیعی

افزایش حمایت مالی برای حفاظت از تنوع زیستی

این برنامه می‌خواهد از درختان و گیاهان در جذب دی‌اکسید کربن و کاهش گازهای گلخانه‌ای استفاده بیشتری شود.

با این حال سازمان ملل متحد هشدار داده کاشت درختان در جاهایی که قبلا وجود نداشته، می‌تواند باعث ایجاد گونه‌های مهاجم شود که ممکن است "تاثیر بسیار منفی بر تنوع زیستی" بگذارد.

دولت‌ها و نهادهای خصوصی برای رسیدن به این اهداف باید تا سال ۲۰۳۰ دست‌کم سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار کمک کنند که ۵ درصد آن به کشورهای در حال توسعه می‌رسد.

تا کنون میزان هزینه سالانه ۷۸ تا ۹۱ میلیارد دلار بوده است.