سخنران: فرشید اعتماد

تاریخ: یکشنبه ٦ ژانویه ٢٠١٣

زمان: ساعت ١٤ تا ١٨

مکان:

EnergiCenter Voldparken

Lokale:005

Kobbelvænget 65

2700 Brønshøj

ورود برای همه آزاد است

ورودی ١٠ کرن

نقش عقل و خرد در زندگی فرد و اجتماع

در ادب و فرهنگ ایران عقل و خرد چه بسا که هم معنی نیستند. عقل ذاتی آدمی و خرد میوه باغ تجربه، تفکر و جهاندیدگی است. نه هر انسان عاقلی خردمند است، اگر چه عقل شرط خرد است. اما عقل فرای تاریخ و جامعه نمی ایستد. عقل قائم بالذات نیست. عقل مبنای تاریخی و اجتماعی دارد.

عقل گرایان بر این باورند که با معیارهای عقلانی هر چیز سنجیدنی بوده، نیک از بد، درستی از نادرستی، و زیبایی از زشتی شناختنی و جدا کردنی است. در برابر اینان منتقدین عقل گرایی و عقل گریزان قرار دارند. آنها بر این باورند که عقل زبون است و دایره قدرت و نفوذ ان محدود.

گفت و گوی ما با توسل به نظریات Herbet A . Simon و John Searle درباره مبادی عقل و مبانی عقل گرایی آغاز خواهد شد. سپس با توسل به نظریات Tocqueville و Kahneman به کارکرد عقل میپردازیم.

سپس نگاهی گذرا به ادبیات فارسی انداخته و اشاراتی به مفهوم عقل در اثار ناصر خسرو، فردوسی، سعدی، و حافظ میکنیم. به شعر مدرن نیز اشاراتی خواهیم داشت. نشان خواهیم داد که مفهوم عقل در این آثار همان نیست که در فکر مدرن است. یکی انگاشتن مفهوم عقل در این آثار با عقل مدرن منبع اشتباهات بسیاری بوده و با طرح این مقایسه عقل گرایان منتقد خود از دایره عقل پا بیرون میگذارند.

ما خود از منظری عقلانی به این مباحث میپردازیم، بی انکه عقل را نقطه ای ارشمیدسی دانسته که از آنجا بتوان زمین را از جایش حرکت داد. عقل برفراز تاریخ و اجتماع نمی ایستد. از میان آنها برمیخیزد.

…………………………………………………………………………………

در این گفت و گو از آثار فرهنگ غنی ایران بهره ها برده ام. نام چند نوشته تئوریک را که وامدار آنها هستم در اینجا میاورم.

Bakhtin M.M. 2010. Speech Genres & Other Late Essays. University of Texas Press

Bakhtin M.M./Medvedev P.M. 1985. Formal Method In Literary Scholarship. Harvard University Press

Kahneman, Daniel. 2012. Thinking Fast and Slow. Allen Lane

Searle, John. 2011. The making of the Social world. Oxford University Press

Searle, John. 2001. Rationality in Action. The MIT Press

Simon A. Herbert. 1983. Reason in Human Affairs. Stanford University Press

Simone A. Herbert. 1997. Administrative Behavior. The Free Press

Tocqueville, Alexis de. 2004. Democracy in America. The Library of America