سوريه در نبض بهار عربي

بهار عربي در سوريه مي تپد و بر اميدهاي مردم خاورميانه در سراسر آن مي دمد. اسد آنقدر از مرحله پرت است كه هنوز نفهميده كه از نظر جامعه جهاني در سوريه ديگر كاره اي نيست، مگر يك جنايتكار. جهان اينك ائتلاف سوريه را به عنوان نماينده واقعي مردم سوريه مي شناسد و حكومت اسد هنوز كاملاً از بين نرفته، به تاريخ پيوسته است. جانيان اسد ثابت كردند تاكنون به هيچ اصلي جز آدم كشي پايبند نبودند و آن حبابي نيز كه او مي بيند، او و ساير سياستمداراني هستند كه چون كف امواج مي آيند و مي روند و بهار عربي آن امواجي است كه تحولات سواحل را رقم مي زند؛ همان گونه كه خاورميانه را از زير يوغ بسياري از حكومت هاي ديكتاتوري و نيمه ديكتاتوري و به خصوص قذافي و اسد رها ساخته است. او به همراه مقامات ايراني پس از به كابوس بدل شدن نقشه هاي شان در منطقه مي توانند همچنان در هپروت سير كنند؛ درست مثل يك گنگ خواب ديده.

رزمندگان سوري بايد به قطع خطوط مواصلاتي و محاصره و تسخير فرودگاه ها و پادگان ها ادامه دهند و بايد به ارتشيان رده بالايي كه مي خواهند از ارتش اسد جدا شوند، توضيح دهند با ماندن در قدرت و ضربه زدن از همانجا به اسد مي توانند مفيدتر باشند؛ البته اگر جان شان در خطر نيست. ارتش آزاد فرمانده نظامي كم ندارد و آنچه كليدي تر است، ضربه از درون به سيستم امنيتي اسد است تا همچون عملياتي كه بسياري از مقامات امنيتي اسد را به درك واصل كردند، از درون موجب فروپاشي شان شوند. در دمشق ارتش آزاد نبايد به حمله در محلات خاص محدود شود و بايد تك تيراندازان آن، در تمامي سطح شهر و مناطق مختلف آرام و بي سر و صدا نفوذ كرده و در زمان هاي مختلف، ارتشيان و مقامات رده بالا را با تفنگ هاي دقيق و دوربين دار هدف قرار داده و به همان جهنمي بفرستند كه انتظارشان را مي كشد. آن ناامني برايشان به ترك زودتر بسياري از مناطق نيز منتهي مي شود.

باخت ايران در عراق نيز

ايران همان حضور محدودي را كه با نفوذ در دستگاه هاي امنيتي عراق داشته دارد از دست مي دهد و كابوس هايش مي رود كه به دوزخي برايش بدل شود. اينك ديگر هيچ كس ترديد ندارد كه لولوي بهار عرب، حكومت ايران است و اين هم از دست گل هاي تعدادي روضه خوان و پاسدار بي سواد و لات است، براي حكومت شان.

مالكي با گزينش واژه حباب براي معترضان عراقي نشان داد كه تا چه حد به جهان بيني اسد نزديك است و آماده است كه عراق را نيز به سوريه اي ديگر بدل كند و در منطقه سبزش از پيروزي هاي درخشان روياپردازي كند و هر دو چقدر به متحد ديگرشان ايران نزديك اند كه معترضان جنبش سبز را خس و خاشاك و ميكروب مي خواندند و حالا كه منطقه طي بهار عربي در حال گندزدايي ديكتاتورهاست، معلوم شده كه ميكروب واقعي چه كساني بودند. معترضان سني عراقي طي مقابله با مالكي مواظب باشند كه در دام تجزيه، قوم گرايي و پناه بردن به سران حزب بعث نيافتند. بعثي هاي عراق در حيوان صفتي چيزي از بعثي هاي سوريه كم ندارند و اگر بدان ها پناه برند، طي بهار عربي با همان ها غرق خواهند شد. عزت ابراهيم الدوري حيوان صفت كه مدتي خبري از او نبود، به همين حزب بعث سوريه پناه برده بود و به تازگي آنجا را ترك كرده كه پيام براي به جان هم انداختن اقوام عراقي مي دهد تا شايد دوباره به قدرت برسد و جنايت كند. اپوزيسيون عراق نيز از تكرار راه هاي بي نتيجه پرهيز كنند و به محكوم كردن اين و آن بسنده نكنند، بلكه ساز و كاري را دنبال كنند كه رئيس جمهوري جديد انتخاب شود و او عدم صلاحيت دولت مالكي را در دستور كار قرار دهد؛ خيالتان راحت باشد كه مالكي داوطلبانه قدرت را رها نمي كند. شيعيان عراق نيز اگر بيش از اين سرنوشت شان را با مالكي پيوند بزنند، طي بهار عربي با مالكي دوباره ساقط شده و قدرت را از دست مي دهند و احزاب ديگر شيعه مذاكره با ديگران را براي ائتلافي جديد پيش بگيرند.

سپر جزيره

مايه خرسندي است كه تركيه با وجود برتري نظامي و عضويت در ناتو كه موجب شده، تفوقي نسبت به تمامي همسايگان اش داشته باشد، كارهاي احتياطي را براي حداقل خسارات در صورت وقوع جنگي احتمالي پيش بيني كرده و پاتريوت ها به سرعت مستقر مي شوند. ترکیه برای استقرار سیستمی دفاعی در کشورش نیاز نیست به کسی پاسخ بدهد و آن را برای دفاع از هر کشوری که تهدیدی برای ترکیه به شمار آید به کار می برد و این حامیان جانیان اسد هستند که برای کشتار بیشتر مردم سوریه باید مواخذه شوند. كشورهاي حاشيه خليج فارس آسيب پذيرترند و قرادادهايي كه به تازگي براي سيستم هاي دفاع موشكي با كشورهاي غربي بستند، با وجود آن كه ضروري است، اما ممكن است هرگز به زمان وقوع جنگ نرسند. از اين سبب، بايد بر اساس قراردادهاي مشترك نظامي كه با آمريكا و ديگر كشورهاي غربي دارند، هر چه زودتر سيستم هاي دفاع موشكي مستقر بر ناوها را در سواحل اين كشورها مستقر سازند؛ استقرار آن كشتي ها در خليج فارس زياد طول نمي كشد. درضمن، در صورت جنگي احتمالي، نقشه اسرائيل آن است كه با اطلاعات متعدد درخصوص همكاري كشورهاي خليج فارس با اسرائيل اسنادي را در اختيار ايران بگذارد تا آنان ترغيب به حمله به اين كشورها شوند و روضه خوان ها و پاسداران ايراني نشان داده اند كه آنقدر شوت اند كه مثل بچه ها گول مي خورند و در دام شان مي افتند؛ بنابراين كشورهاي حاشيه خليج بايد اقدامات احتياطي را انجام دهند. حملات احتمالي ايران محدود به موشك هاي زمين به زمين نخواهد بود كه سيستم هاي دفاع موشكي هوايي كافي باشند، بلكه ايران به انواعي از موشك هاي سطح به سطح و زيرسطحي مجهز است كه سكوهاي شناور و بنادر و اسكله ها را مي تواند با آن هدف قرار دهد. از اين سبب، بايد سيستم هاي دفاع موشكي براي اين نوع از موشك ها كه به وفور در اختيار ارتش آمريكا و نيروي دريايي آن است، در سواحل شان مستقر شوند. مرسي نيز براي حمايت از كشورهاي حاشيه خليج به عمل روي آورد و ببيند كه مصر چه امكانات نظامي "دفاعي" را براي حفاظت از مناطق حساس آن كشورها در صورت وقوع جنگي احتمالي در منطقه مي تواند در اختيارشان قرار دهد و اگر مقامات ايراني با حرف درست مي شدند، تا حالا آدم شده بودند. امارات متحده عربي بيش از كشورهاي ديگر آسيب پذير است و دستگاه هاي امنيتي ايران به اسم شركت هاي تجاري در آنجا نفوذ امنيتي زياد كرده اند و حتي بسياري از مقامات پليسي دبي را خريده اند و امارات بايد در زمينه امنيتي و كنترل خارجيان بسيار هوشيارتر باشد و گرنه با شروع جنگ، كار از كار مي گذرد. اگر مي خواهيد دستخوش ويراني هاي جنگي ناخواسته قرار نگيريد، آن را جدي بگيريد. البته اخوان المسلمين ها ديگر تهديد براي بهار عربي منطقه هستند كه بايد دفاترشان در جملگي كشورها – به جز تركيه- بسته شده و فعاليت هايشان متوقف شود. این به خصوص شامل سلفی ها نیز می شود. درضمن، اسرائيل كه در زمينه سيستم هاي دفاع موشكي با بردهاي مختلف از تكنولوژي و تجربه زيادي برخوردار است، ممكن است بخواهد در اين زمينه به شما كمك كند يا از طرف آمريكا به شما پيشنهاد شود كه با اسرائيل در اين زمينه همكاري كنيد؛ به هيچ وجه نبايد بپذيريد و گرنه منتظر باشيد كه در زمان جنگ در ازاي از بين بردن موشك هايي كه به مناطق غيرحساس برخورد مي كردند، مهمترين و كليدي ترين مناطق تان دستخوش اصابت موشك هاي ايراني قرار بگيرد.

بحرين همچنان سردرگم

متآسفانه در بهار عربي بحرين سردرگم ترين كشور نشان داده است. راه حل مشكلات بحرين، تقويت نيروهاي امنيتي نيست، چه رسد پناه بردن به تجارب حزب بعث براي سركوب معترضان و مخالفان. كشورهاي غربي كه به بحرين براي اصلاحات و باز نمودن فضاي سياسي فشار مي آورند، متوجه نيستند كه با مقامات كشوري اروپايي رو در رو نيستند كه بدانند چه كنند، اما نخواهند. مقامات بحرين كارها را به همان طريقي انجام مي دهند كه در طول اين سال ها ياد گرفته اند؛ يعني سركوب مخالفان. تاكنون نيز تنها مشاورشان مقامات عربستاني بوده كه همان قدر كه به كشور خودشان توانسته اند كمك كنند، به بحريني ها نيز كمك كرده اند. بنابراين، بايد تيم هاي حرفه اي كه شيوه هاي انتقالي و پله به پله اصلاحات به سوي فضاي باز سياسي را بلدند، تجارب شان را در اختيار مقامات بحريني بگذارند، و گرنه مشكل به زعم خود در بحرين باقي مي ماند.

تونس نیازمند به کمک های اقتصادی

حزب النهضه تونس که تاکنون تنها حزب اسلام گرای موفق در بهار عربی نشان داده که به دموکراسی پایبند است و به حقوق خصوصی افراد احترام می گذارد، در زمینه اقتصادی نیاز به کمک های اقتصادی دارد. مقامات این کشور باید بیشتر به برنامه های اقتصادی جهت اشتغال جوانان و بیکاران توجه کنند و کشورهای غربی باید وام های مورد نیاز را در اختیارشان بگذارند.

و اما باز فلسطين

محمود عباس توجه كند كه اگر بخواهد عضويت كامل در سازمان ملل يابد، ناگزير است كه به كشورهاي غربي امتيازاتي بدهد كه به صرفه نباشد. فلسطين با همين شرايطي كه اينك در سازمان ملل يافته مي تواند در انواعي از نهادهاي زيرمجموعه سازمان ملل عضو شود و نيازي به عضويت كامل ندارد. در حالي كه، اگر بخواهد عضويت كامل بيابد، آمريكا و برخي كشورهاي ديگر غربي، آن را قبول نمي كنند و اگر خواستند بپذيرند، مشروط به آن مي كنند كه فلسطيني ها از برخي از قابليت هاي جديدي كه در سازمان ملل براي محدود نمودن اقدامات اسرائيل مي توانند انجام دهند، چشم پوشي كنند؛ كه طبعاً به صرفه نيست و فلسطيني ها با امكانات جديدي كه يافته اند، علاوه بر شمرده شدن به مثابه يك كشور، مي توانند در نهادهاي ديگر سازمان ملل عضو و فعال شوند؛ از جمله دادگاه جنايت جنگي براي بستن دست نظاميان اسرائيلي تا مانع از جنايات جديد شود. بنابراين، محمود عباس تنها بايد عضويت در تمامي نهادهاي زيرمجموعه سازمان ملل را با همين شرايطي كه اينك دارد، در دستور كار قرار دهد و براي عملي شدن ظرفيت هايشان اقدام كند و عضويت كامل را كه چندان تفاوتي با اينك نمي كند، فعالاً كنار بگذارد تا مجبور نشود كه براي عضويت كامل از برخي از حقوق اش چشم پوشي كند. كشورهاي عربي نيز تعهداتي را كه قبلاً نسبت به فلسطين پذيرفته اند، جامه عمل بپوشانند؛ به خصوص كمك هاي مالي ضروري به دولت تازه فلسطين.

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري

عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)