جاي اميداوري است كه دولت بريتانيا پس از مواضعي كه پيش از طرح كشور فلسطين گرفته بود، به سرعت خود را تصحيح كرد و اقدامات ضدانساني اسرائيل را محكوم نمود و جاي خرسندي است كه امروزه سياستمداراني هستند كه با وجود برخورداري از بمب هاي هسته اي تنها با تذكرات لفظي خود را اصلاح مي كنند و خوب است سياستمداران خاورميانه نيز ياد بگيرند كه اصلاح اشتباهات، نقطه ضعف نيست و عقب نشيني يك سياستمدار در مقابل خواسته مردم، در حقيقت يك پيروزي براي اوست و نه شكست و اميداوريم كه از اين پس نيز بريتانيا و اروپا كه نقش كليدي در گفتگوهاي صلح خاورميانه دارند، همين گونه مواضع بي طرفانه و مسئولانه (به خصوص در عمل) اتخاذ كنند تا هم صلح محقق شود و هم اعتماد عمومي را در خاورميانه بازيابند.

اما مواضع اخير مقامات آمريكايي در مورد فلسطين چون گذشته مأيوس كننده بود؛ آنجا كه اعلام كرد ارتقاء تشكيلات خودگردان به دولت فلسطين را قبول ندارد؛ آن هم زماني كه تشكيل كشور فلسطين و ارتقاء تشكيلات خودگردان به دولت فلسطين در سازمان ملل به رأي گذاشته شد و تصويب گشت. آيا براي مقامات و ديپلمات هاي حرفه اي آمريكايي هم بايد همچون تروريست ها و گروه هاي تندروي اسلامي توضيح داد كه بايد به مصوبات سازمان ملل احترام گذاشت و آن ها داراي مشروعيت حقوقي و بين المللي هستند و نپذيرندگان شان متخلف؟! آمريكا و اسرائيل نظرشان را پيش از رأي گيري و در زمان رأي گيري دادند و قطعنامه با اكثريتي قوي تر از قطعنامه هايي كه عليه فعاليت هاي هسته اي ايران صادر مي شوند، تصويب شد. حالا بايد چطور براي مقامات ايران و تندروهاي اسلامي توضيح داد كه آمريكا شما را به مصوباتي ملزم مي داند كه خود بدان ملزم نيست؛ البته هر موقع كه مخالف نظر و منافع اش باشد!؟ اين درست مثل آن است كه كسي محكمه اي را بپذيرد، فقط به شرطي كه رأي اش هميشه به نفع او باشد و گرنه قبول ندارد!؟ (آيا ياغي گري از اين واضح تر!) انتظار عمومي آن است كه آمريكا به عنوان يك ابرقدرت و ميانجي صلح اعراب و اسرائيل، رفتاري بسيار مسئولانه تر از اين ها اتخاذ كند كه حداقل از طرف متحدان اش قابل دفاع باشد. اين گونه مي خواهيد اعتماد عمومي از دست رفته را در خاورميانه بازيابيد؟

واقعيت آن است كه وضع تان برخلاف برآوردهاي تان در خاورميانه پس از بهار عربي بسيار وخيم تر شده و تا ديروز اگر نظاميان كشورهاي خاورميانه و احزاب ليبرال و كم و بيش دموكرات را همراه خود داشتيد، پس از بهار عربي آنان را نيز از دست داديد و آنان بر اين باورند كه آمريكا به نيروهاي دموكرات پشت كرده و با اسلام گراها براي رسيدن به قدرت ساخت و پاخت كرده است و همان نيروهاي اسلامگرا نيز به خاطر همين مواضع يك بام و دو هوايتان در خصوص اسرائيل، شمار را متحدشان نمي شمارند، بلكه مترصد فرستند تا جايگاه هاي قدرت را خود قبضه كنند تا آن گاه به يك رژيم ياغي بدل شوند. ديديد كه مخالفت شما در انصراف ما از تصويب سرزمين فلسطين به عنوان يك كشور در سازمان ملل خللي وارد نكرد، همان گونه كه اگر اسرائيل در مذاكرات صلح جدي نباشد و بخواهد به بازي با مذاكرات ادامه دهد، در تحقق دولتي مستقل در فلسطين مانعي ايجاد نخواهد كرد و فلسطينيان كشورشان را با اتحاد و مشاركت خواهند ساخت؛ با صلح با اسرائيل يا بدون آن. انتخاب با طرف اسرائيلي است. اما براي آمريكا خيلي فرق مي كند كه آيا با مواضعي كه نسبت به اعراب و فلسطين مي گيرد، هنوز بايد او را در سوي اسرائيل بپنداريم يا بي طرف! در توافقاتي نيز كه بين اعراب و اسرائيل تاكنون شكل گرفته، هر بار كه مقامات آمريكايي براي رسيدن به صلح از حد شعار فراتر رفتند و به اسرائيل فشار آوردند، صلح محقق شد؛ از پيمان كمپ ديويد در زمان كارتر تا قراداد اسلو. قابل درك براي فلسطينيان نيست كه آمريكا سه چهار سال اتلاف وقت توسط ايران در مذاكرات را بفهمد و اعلام كند كه مذاكرات بايد در مدت زماني مشخص به نتيجه برسد، اما اتلاف وقت اسرائيل در گفتگوهاي صلح با فلسطينيان را در طول بيش از شصت سال نفهمد و نداند كه چرا اسرائيل مي خواست زمان بخرد و البته حالا با تصويب كشور فلسطين نقشه اش، نقش بر آب شد و برود هر چقدر مي خواهد در كشور تازه تأسيس فلسطين كه نياز به آباداني دارد، ساخت و ساز كند. چون همچون همه كشورهاي اشغالگر استعماري، مجبور است كه پس از ترك آنجا، ساخت هايش را به جا بگذارد (هم چنان كه در بسياري از كشورها، ساخته هاي استعمارگران هنوز مورد استفاده قرار مي گيرند). مواضع آمريكا درخصوص اقدامات يكجانبه فلسطين در سازمان ملل زماني درست بود كه فلسطين طي اين همه سال، گفتگو نمي كرد و اسرائيل نيز به عنوان يك كشور در سازمان ملل رسميت نمي يافت. نه اين كه اسرائيل به عنوان يك كشور قبلاً به رسميت شناخته شده و به رسميت شناخته شدن فلسطين را موكول به توافق در گفتگوهايي بي پايان كند و طي آن مدت به شهرك سازي ادامه داده و هر روز نيز يك شرط جديد به مذاكرات اضافه كند، يك روز توافقات گذشته اسلو را يك طرفه نقض كند، روز ديگر بگويد مرزهاي 1967 را قبول ندارد و روز ديگر تمامي اورشليم را پايتخت خود بشمارد و زماني ديگر ادعا مي كند كه طرف فلسطيني بايد او را به عنوان كشور يهود به رسميت بشناسد! (چيز ديگري نمي خواهيد! خواهش مي كنم رودروايسي نكنيد، بابت فروتني زياد!!) آمريكا با اين نوع موضع گيري ها نه تنها به رسيدن به توافق بين اعراب و اسرائيل كمك نكرده، بلكه مواضع اسرائيلي هاي صلح طلب را تضعيف كرده است؛ چون افكار عمومي اسرائيل متوجه شده كه برخلاف احزاب ميانه روي اسرائيل، احزاب تندرو خود را نسبت به خواسته هاي آمريكا و مسئوليت هاي جهاني بي تفاوت نشان مي دهند و عملاً تنبيهي نيز براي اين عدم مسئوليت پذيري نمي شوند و هم خواسته هاي يك طرفه خود را تحميل مي كنند و هم همواره و در همه شرايط توسط آمريكا حمايت مي شوند؛ طبيعي است كه مواضع ميانه روها را كه مسئولانه تر است، هزينه دار يافته و رها كنند. آمريكا بايد در جهت تقويت احزاب صلح طلب اسرائيل گام برداشته و تندروهاي اسرائيلي نيز بدانند وقتي نسبت به خواسته هاي آمريكا كاملاً بي تفاوت اند و مسئوليت هاي پذيرفته در قراردادهاي بين المللي را زير پا مي گذارند، نمي توانند هر موقع كه نياز داشتند، روي آمريكا حساب باز كنند و اين اعتماد و انعطاف بايد دوطرفه باشد و تخلف از تعهدات بين المللي برايشان هزينه دارد. همزمان تندروهاي اسرائيل چه پيامي براي فلسطيني ها مي فرستند؛ آن هم زماني كه غزه اي را كه حماس در رأس آن است و اسرائيل را به رسميت نمي شناسد، ترك كرده و با آن آتش بس بلندمدت مي بندند و همزمان با وجود آن كه با محمود عباس طي تفاهمنامه اسلو متحد به ترك كرانه باختري و قدس شرقي شده اند، آنجا را در اشغال دارند. يعني عملاً دارند به فلسطيني ها مي گويند كه راه استقلال شما، گفتگو و مصالحه با اسرائيل نيست، بلكه اسرائيل تنها زبان زور را مي فهمد و شما هم بايد همچون حماس با راكت پراكني و عمليات نظامي سرزمين تان را آزاد و مستقل سازيد! عملاً هم نشان داده كه چندان مايل نيست، آمريكا با خيال راحت در خاورميانه همچون پيمان كمپ ديويد نقش ميانجي صلح را بين اعراب و اسرائيل بازي كند، بلكه ترجيح مي دهد چون ماجراي ايران-كنترا خودش نقش ميانجي بين تروريست ها و آمريكا را بازي كند و آمريكا حد و حدودش را در خاورميانه بشناسد و آن را برحسب منافع اسرائيل تنظيم كند و بس و گرنه تروريست ها برايش مشكل ساز مي شوند!

به هر روي، و با تمامي شيطنت هاي اسرائيل، ما ثابت كرديم كه سرنوشت كشور فلسطين، نه از نيويورك، نه رام الله و نه بيت المقدس مي گذرد، بلكه از اراده ملتي مي گذرد كه عزم اش را در راه حق جزم كرده است (آن هم با روش هاي قانوني و مسالمت آميز و انساني) و كشور فلسطين به پايتختي قدس شرقي پس از تصويب در سازمان ملل از نظر حقوقي و بين المللي رسميت يافت و هر كشوري اگر نمي پسنند، تغييري در واقعيت موجود نمي دهد و مي تواند نظرش را براي خودش نگه دارد و حالا ديگر سخنان شان همان قدر بي ارزش است كه سخنان گروه هاي فلسطيني كه اسرائيل را به رسميت نمي شناسند؛ تنها تفاوت در آنجاست كه اينجا مقامات مسئول و رسمي اسرائيل و آمريكا مصوبات سازمان ملل را نقض مي كنند و به رسميت نمي شناسند و آنجا گروه هاي تندرويي كه رسماً هيچ سمتي در كشور فلسطين تا اين لحظه ندارند! ما مصمم به مذاكرات صلح با طرفي جدي از سوي اسرائيل هستيم. آنقدر جدي كه نسبت به بند بند قرداد اسلو پايبند باشد، نه دلخواهي بخشي را عملي كند و بخشي را يك طرفه نقض كند و اگر كرد، ميانجي هاي صلح كه همان كميته چهارجانبه است، بايد انواعي از اقدامات تنبيهي را براي ملزم نمودن اش به آن اعمال كند؛ درست همچون هر ميانجي گر صلحي كه براي تماشاي متخلف نيست، بلكه براي تضمين آن است تا سوي متخلف قرارداد مجازات شود و ناگزير به پذيرش تعهدات و مسئوليت هايش گردد. كشور فلسطين اينك با دولتمرداني مصمم تر از گذشته به اجماع و اتحاد دو بخش كرانه باختري و غزه خواهد رسيد و آنان كشورشان را خواهند ساخت و آن را موكول به توافق صلح با اسرائيل نخواهند كرد؛ اگر توافقي حاصل شد چه بهتر و اگر نشد ما چون گذشته منتظر آن نخواهيم ماند و فلسطين به سوي استقلال و آزادي به همراه آينده اي بهتر حركت خواهد كرد و اسرائيل تا در سياست هايش تجديد نظر نكند، همچنان در منطقه و حتي جهان منزوي خواهد ماند و هر كشوري نيز كه سرنوشت اش را با آن گره بزند، با خود در خاورميانه منزوي و مطرود خواهد كرد. انتخاب با شماست.

دکتر کاوه احمدی علی آبادی

عضو هئيت علمي دانشگاه آبردين با رتبه پروفسوري

عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)