در جمهوری آذربایجان و بویژه شهر باکو نوشته ها، تظاهرات، حملات و تهدید ها علیه اکرم ایلیسلی – نویسنده خلق آذربایجان بشدت ادامه دارد. مسبب این حملات شیوه برخورد نویسنده به مسئله درگیری ارمنی ها و آذربایجانیان در رمان «خواب سنگی» است که در سال ۲۰۰۷ نوشته شده و اخیرا به زبان روسی در مسکو منتشر شده است. گفته می شود که نویسنده در رمان «خواب سنگی» هنگام تصویر مناقشات میان «ارامنه و مسلمانان» در یک منطفه مشخص، ارامنه را مظلوم نشان داده و طرح این موضوع زمانی که قاراباغ هنوز در اشغال ارامنه قرار دارد و ارمنیان به اقدامات خونینی مانند قتل عام روستای خوجالی دست یازیده اند، بزعم مخالفان نویسنده - مقصر جلوه دادن آذربایجانیان و در نتیجه «خیانت» به مردم آذربایجان است. حملاتی که پس از انتشار رمان علیه نویسنده آغاز شد، روز جمعه گذشته در پارلمان هم ادامه یافت. نمایندگان و مسئولین پارلمان بشدت به نویسنده حمله کردند و سخنگوی معاون پارلمان او را خائن نامید و خواستار الغای حق شهروندی او گشت. نماینده دیگری خواستار آن شد که ژن نویسنده مورد آزمایش قرار گیرد.

 اکنون جلوی خانه اکرم ایلیسلی ۷۵ ساله که نویسنده دهها رمان و … است و بیش از ۵۰ سال به کار نوشتن و ترجمه اشتغال داشته است. تظاهرات با شعارهای «مرگ بر اکرم» تشکیل می شود و کتابها و عکسهایش به آتش کشیده می شوند. دیروز در روستای زادگاهش «ایلیس» نیز نمایش هایی برپا شد. معاون رئیس حزب حاکم او را بی شرف و بی ناموس نامیده است. الهام علی یف در فرمان دیروزش، عنوان «نویسنده خلق» را از او پس گرفت و به قطع خقوق بازنشستگی ویژه اش فرمان داد. در حمله به نویسنده اشخاص و گروههای بسیاری باهم مسابقه و رقابت می کنند و در تحریک مردم بشدت فعالند. اتحادیه نویسندگان آذربایجان او را از صفوف خود اخراج کرده است. این اتحادیه پیشتر “رافیق تقی یف” نویسنده را نیز اخراج کرد و او اندکی بعد به فتل رسید.

 اکرم ایلیسلی در مصاحبه ۵۹ دقیقه ای با رادیو آزادی، از اثر خود دفاع کرده و گفته است که باید به دشمنی میان دو ملت همسایه پایان داده شود. او اضافه کرده است که نوشته او نه تاریخ، بلکه یک رمان است و او در اثر خود، با انتقاد از آذربایجانیان، نگاه عدالتخواهانه آذربایجانیان را به نمایش گذاشته و با این کار خود زوشنفکران ارمنی را نیز به محکوم کردن جنایات ارامنه فراخوانده و از این طریق در جهت حل مناقشه میان دو ملت گام برداشته است. ایلیسلی گفته است که با نوشتن این رمان، نه فقط آذربایجانیان را تحقیر نکرده، بلکه بعنوان یک آذربایجانی از طریق انتقاد از رفتارهای آذربایجانیان، در جهت اعتلای ملت خود گام برداشته است. نویسنده گفته است که سازمانگران حملات علیه او، کسانی هستند که از برکت مناقشه ارمنی ها و آذربایجانیان، به مقام و ثروتهای میلیونی دست یافته اند. او افزوده است که این نیروئی که سود برده، نمی خواهد که این مناقشه به پایان رسد و از همین نقطه نظر است که مردم را علیه او تحریک می کنند. اکرم ایلیسلی از حملات و تهدیدها علیه خود و خانواده اش اظهار نگرانی کرده و نامه هایی به سفرای چند کشور فرستاده است.

 تکفیر نویسنده سالخورده – اکرم ایلیسلی- بخاطر نوشتن یک رمان، خانن نامیدنش، انجام تظاهرات جلوی منزل مسکونی او و ….. تظاهر خشن روح آنتی دموکراتیسم و آفریدن ماجرای سلمان رشدی جدیدی است. او هر چه هم که نوشته باشد، نمی توان در برابر چنین رفتاری یا یک نویسنده سکوت کرد. این حرکت، ابداع روش جدیدی در جمهوری و به زیان ملت آذربایجان است. جامعه ای که در دوران شوروی شاهد تعقیب روشنفکران مخالف و دگراندیش، اخراج آنان از اتحادیه نویسندگان، برگزاری نمایشات علیه آنان بوده و نتایج مهلک آن اعمال را تجربه کرده است، نباید آن اعمال را تکرار کند. کسانی که خود را غمخوار روشنفکران مظلوم آن دوران – و یا تکفیر شدگان به اتهام «دشمن دین» در دوران دیگر – می دانند، نباید امروز خود روشنفکران دگراندیش را لعن کنند و این بار نیز آنان را با اتهام «دشمن ملت» بکوبند و مردم را علیه آنان تحریک کنند.

 ما رمان اکرم ایلیسلی را نخوانده ایم. ولی بعنوان انسانهایی دموکرات و گروهی از روشنفکران و نویسندگان آذربایجان جنوبی، خائن نامیده شدن یک نویسنده بخاطر نوشتن یک اثر، تظاهرات علیه او و تلاش برای لغو شهروندی اش و به مخاطره افکندن زندگی خود و خانواده اش را به شدت محکوم می کنیم. کسانی که مردم را علیه اکرم ایلیسلی تحریک می کنند، باید از این اقدامات خود دست بردارند. روشنفکران حقیقی آذربایجان موظفند همانند همه روشنفکران جهان پاسدار آزادی قلم و بیان باشند. حتی اگر این یا آن «اشتباه» نیز در کتاب نویسنده ای راه یابد، درباره آن «اشتباه» نیز می توان در فضایی دموکراتیک و متمدنانه به بحث پرداخت. از نویسندگانی که خود را وارث آخوندف ها، جلیل محمدقلی زاده ها، صابرها، حقوردیف ها و ع. حاجی بیگوف ها معرفی می کنند، انتظار شجاعت و مسئولیت روشنفکرانه می رود. سازمان دادن ماجرای «شیطان بازار» علیه یک نویسنده بسیار شرم آور و تاسف بار است.

 ما نخواسته ایم در کشاکش های میان احزاب سیاسی جمهوری آذربایجان مداخله کنیم. ولی دفاع از آزادی قلم و بیان را وظیفه ای عموم بشری دانسته، بار دیگر اعلام می کنیم: این رفتار با اکرم ایلیسلی، به مخاطره افکندن جان او و خانواده اش عملی بسیار زشت و ننگین است. بی تردید دولت آذربایجان مسئول تامین امنیت اکرم ایلیسلی است و در برابر هر رخدادی پاسخگو خواهد بود. روشنفکران حقیقی آذربایجان موظفند خود را از این هیجانات دور نگهدارند و نگهبان آزادی وجدان و قلم باشند. سود جامعه انسانی از آزادی اندیشه، بیان و قلم، هزاران بار بیش تر از زیانهای احتمالی آن است. کسانی که آذربایجان را دوست دارند و برای اهالی این کشور سعادت و تعالی آرزو می کنند، نباید در برابر این رفتارهای ضد دموکراتیک علیه اکرم ایلیسلی سکوت کنند. دوستداران آذربایجان باید پاسداران اصول دموکراسی باشند.

 ۷ فوریه ۲۰۱۳

 آ. ائلیار، ابراهیم شیری، احد واحدی، اژدر بهنام، باخیش سببی، باقر مرتضوی، بهروز مطلب زاده، پرویز اورمولو، دنیز ایشچی، سیروس مددی، صمد دژبان، علاءالدین فتح راضی، علی قره جه لو، غلام بابازاده (شامقازان)، هدایت هادی (هادی قاراچای)، یدالله کنعانی (نمینلی)

آذربایجان خلق یازیچیسی «اکرم ایلیسلی» یه قارشی هجوملار و تهدیدلره سون قویولمالی دیر!

آذربایجان جمهوریتی و خصوصیله باکی شهرینده مشهور آذربایجان یازیچیسی «اکرم ایلیسلی» یه قارشی یازیلار، نمایش لر، تهدیدلر و هجوملار شدتله دوام ائدیر. بو حمله لرین سببی یازیچی نین ۲۰۰۷ – نجی ایلده یازدیغی و بو یاخینلاردا روس دیلینده مسکودا نشر ائدیلن «داش یوخو» رمانیندا ائرمنی – آذربایجانلی مسئله سینه توخونما طرزی اولموشدور. دئیلیر کی «داش یوخو»رمانیندا، یازیچی معین بیر منطقه ده جریان ائده «ارمنی – مسلمان» دعوالارینی تصویر ائده رکن، ارمنی لری مظلوم کیمی گؤسترمیش و بو ایسه، قاراباغین ارمنی لر طرفیندن اشغال ائدیلدیگی و ارمنی لرین «خوجالی» قتل عامی کیمی حادثه تؤره تدیگی بیر شرایطده، آذربایجانلیلاری گناهکار گؤسترمک و بونونلا آذربایجان خلقینه «خیانت» دیر. رمانین نشریندن سونرا یازیچی یا قارشی باشلانان هجوملار کئچن هفته جمعه گونو آذربایجان پارلمانیندا دا دوام ائتمیشدیر. نماینده لر و پارلمانین مسئول شخصلری طرفیندن اکرم ایلیسلی یه شدتلی حمله لر، هجوملار ائدیلمیش، پارلمان سؤزچوسو معاونی اونو خائن آدلاندیرمیش و وطنداشلیقدان چیخاریلماسینی طلب ائتمیشدیر. بیر باشقا نماینده، اوتانمادان یازیچی نین ژنینین یوخلانماسینی ایره لی سورموشدور.

۷۵ یاشلی و بیر سیرا رمان و دیگر اثرلرین مولفی، ۵۰ ایله یاخین یازی و ترجمه ایله مشغول اولان اکرم ایلیسلی نین ائوی قارشیسیندا نمایشلر تشکیل اولونور، شکل لری و کتابلاری یاندیریلیر و «اکرمه اؤلوم» شعارلاری وئریلیر. دونن یازیچی نین دوغولدوغو کند، «ایلیس» ده، نمایشلر کئچیریلمیشدیر. حاکم حزبین رئیس معاونی اونو شرفسیز و ناموس سیز آدلاندیرمیشدیر. الهام علی یف دونن وئردیگی فرماندا، «خلق یازیچیسی» عنوانینی اوندان گری آلمیش و وئردیگی تقاعد پولونون کسیلمه سینه امر وئرمیشدیر. یازیچی یا قارشی هجوملاردا چوخلو شخص و قوروملار بیر بیریندن دالی قالماق ایسته مه یه رک، عمومی فضایا قوشولوب، خلقی تحریک ائتمه کدن گری قالمیرلار. آذربایجان یازیچیلار اتفاقی ایسه اؤلدورلن یازیچی رافیق تاغی یفی سیرالاریندان آتدیغی کیمی – اکرم ایلیسلی نی ده اخراج ائتمیشدیر.

اکرم ایلیسلی «آزادلیق رادیوسو» نا وئردیگی ۵۹ دقیقه لیک مصاحبه ده اثریندن دفاع ائتمیشدیر. او دئمیشدیر کی ایکی قونشو ملت آراسیندا یارانان دوشمنلیکه سون قویولمالیدیر و او تاریخ یوخ، رمان یازمیش و اؤز اثرینده بیر منطقه ده ارمنی لره قارشی حقسیزلیگی تنقید ائده رک، آذربایجانلیلارین عدالتلی باخیشینی گؤسترمیش و بونونلا دا قارشی طرفین ضالیلارینی، ارمنی طرفی نین جنایتلرینی آچیب گؤسترمه گه، تنقید ائتمه گه چاغیرماقلا، مناقشه نین حلینه یونه لن جهتده آددیملامیشدیر. ایلیسلی اؤز اثرینی آذربایجانلیلارین اسگیلتمه سینه یوخ، بلکه اؤز منفی جهتلرینه اعتراف ائتمه کله- اوجالتمالارینا خدمت ائده ن اثر حساب ائتمیشدیر. یازیچی دئمیشدیر کی اونا قارشی هجوملاری تشکیل ائده نلر، ارمنی ـ آذربایجانلی دعواسیندان کاریر ائده نلر، میلیونلار قازانیب ویلالار دوزه لتدیرنلردیر و بو مناقشه دن گلیر و مقامه چانانلار بو مناقشه نین حلینی ایسته میر و او سببدن خلقی اونا قارشی تحریک ائدیرلر. ۷۵ یاشلی یازیچی اؤزونه و عائله سینه ائدیلن هجوم و تهدیدلردن نگرانلیغینی بیلدیرمیش و دونن بیر نئچه اروپا اؤلکه لری سفیرلیکلرینه بو حقده مکتوب گؤندرمیشدیر.

قوجامان یازیچی اکرم ایلیسلی نی یازدیغی رمان ایچون تکفیر ائدیب، اونا خائن آدی وئرمه ک و ائوینین قاباغیندا نمایشلر کئچیرمک و … آنتی دموکراتیک روحون ان قاباریق تظاهرو و یئنی بیر سلمان رشدی ماجراسی یاراتماقدیر. او هرنه یازمیشسادا، یازیچی ایله بو مناسبت قارشیسیندا سس سیز دایانماق اولماز. بو حرکت آذربایجان جمهوریتینده یئنی بیر دبین قویولماسی و آذربایجان ملتی نین ضررینه دیر. سووه تلر دورونده مخالف و یا فرقلی فکرلی ضیالیلارین تعقیب ائدیلمه سی، یازیچیلار اتفاقیندان آتیلماسی و اونلارا قارشی کوتلوی نمایشلر کئچیریلمه سی نین شاهدی اولان و بو حرکتلرین محو ائدیجی نتیجه لرینی تجربه ائدن بیر جمعیت، او حرکتلری تکرار ائتمه مه لیدیر. وقتیله «خلق دشمنی» آدیله ازیلن ضیالیلارین مظلومیتینه یانان و «دین دشمنی» اتهامیله تکفیر ائدیلن لرین قیدینه قالانلار، بوگون اؤزلری باشقا دوشونجه لی ضیالیلارا آد قویماقدان، اونلاری بو یولدا «ملت دوشمنی» آدلاندیریب، خلقی اونلارین علیهینه تحریک ائتمکدن امتناع ائتمه لیدیرلر.

بیز اکرم ایلیسلی نین یازدیغی رمانی اوخومامیشیق، اما دموکرات انسان و بیر دسته ضیالی و جنوبی آذربایجان یازیچیلاری کیمی، اونون، یازدیغی رمان ایچون خائن آدلاندیریلماسینی، اونا قارشی نمایشلر کئچیریلمه سی و اونون دوغما وطنیندن آتماغا یونه لن حرکتلری، اؤزنون و عائله سی نین حیاتینی جدی شکیلده تهلکه یه سالینماسینی قطعیا محکوم ائدیریک. خلقی اکرم ایلیسلی یه قارشی تحریک ائده نلر اؤز حرکتلریندن ال گؤتورمه لی و آذربایجان ملتی نین حقیقی ضیالیلاری، بوتون دونیاده اولدوغو کیمی سؤز آزادلیغینی مدافعه ائتمه لیدیرلر. اگر یازیچی اؤز اثرینده – «سهولره» ده یول وئرمیشسه، بو سهولر باره ده مدنی و دموکراتیک بیر محیطده یازیلاشماق اولار. اؤزلرینی آخوندوفلارین، جلیل ممدقلی زاده لرین، میرزه علی اکبر صابرلرین، حقوردی یف لرین و عزیر حاجی بیگوفلارین وارثی حساب ائده ن یازیچیلاردان داها آرتیق جسارت و ضیالی مسئولیتی گؤزله نیلیر. یازیچی یا قارشی «شیطان بازار» احوالاتی یاراتماق چوخ اوزوجو و اوتاندیریجی بیر حرکتدیر.

بیز آذربایجان جمهوریتینده سیاسی پارتیالارین کشمکشینه هئچ زمان قاریشماق ایسته مه میشیک، اما قلم و سؤز آزادلیغینی عموم بشری وظیفه حساب ائده ره ک، بیر داها ائدیریک: اکرم ایلیسلی یه قارشی یئریدیلن بو حرکتلر، اونون و عائله سینین حیاتینی تهلکه آلتینا سالماق، اولدوقجا چیرکین بیر حرکتدیر. آیدیندیر کی یازیچی و عائله سینین تهلکه سیزلیگی نین مسئولیتی آذربایجان دولتی نین اوزه رینه دیر و هر بیر حادثه قارشیسیندا اوندان جواب ایسته نیله جکدیر. آذربایجانین حقیقی ضیالیلاری بو عمومی هیجاندان اوزاق دوراراق، وجدان و قلم آزادلیغینی قورومالیدیرلار. انسان جمعیتینه دوشونجه، سؤز و قلم آزادلیغیندان دوغان خیر، گتیره بیله جگی احتمالی زیانلاردان مین قات آرتیقدیر. آذربایجانی سئوه ن و بو اؤلکه یه و اؤلکه ده یاشایان انسانلارا سعادت و یوکسلیش آرزولایانلار، یازیچی اکرم ایلیسلی یه قارشی ائدیلن بو آنتی دموکراتیک حرکتلرین قارشیسندا لاقید قالمامالی دیرلار. آذربایجانی سئوه نلر، اولکه ده دموکراسی پرنسیپلرینی قورومالیدیرلار.

۷ فوریه ۲۰۱۳

آ. ائلیار، ابراهیم شیری، احد واحدی، اژدر بهنام، باخیش سببی، باقر مرتضوی، بهروز مطلب زاده، پرویز اورمولو، دنیز ایشچی، سیروس مددی، صمد دژبان، علاءالدین فتح راضی، علی قره جه لو، غلام بابازاده (شامقازان)، هدایت هادی (هادی قاراچای)، یدالله کنعانی (نمینلی)،