ÇİÇƏYİNƏN ÇOBAN
1
„Gözüm qaldı yollarda
Dalğalar
Ay dalğalar!
Hamıya mavı çalan
Mənə qızıl dalğalar!
Sözümü sıraya düzdüm
Dalğaya tufana düzdüm
Ovuc-ovuc mirvarı
O, gedən yollara düzdüm…
Axşam olcaq
Gedər olar
Qızıl günəş
Gələr olar olar
Gümüş ayım
Haçan gələr
Mənim yarım?...
Gözüm qaldı yollarda
Toz-torpaqlı kollarda
Mərcan-mərcan sularım
Haçan gələr mənim yarım?...”
2
3
„Adam iyisi gəlir...
Bu adamlardan nə desən çıxar. Dənizdə dalğanı yaradan onlardı.Tufanıda. Suya qayığı salan onlardı. Gəmınıdə. Onlardan nə desən çıxar. Bircə dinc yarada bilmirlər. Yalnız mənəm ki, hamıya dinc verirəm. Bir əbədi dinc! Bu dənizin üzündəki həyat həmişə mənim dincimi pozur. Mən ona son qoymalıyam!...Adam iyisi gəlir...“
Boğucu özu-özu ilə deyinə-deyinə çiçəkin qayığına yetişdi. Birdən-birə qayığı aşırıb qızı suyun dibinə çəkdi. Onu aparıb öz evində dossağa saldı!
4
.Çoban baxdı qaş qərəldi, axşam oldu. Amma çiçək gəlib çıxmadı. Qayığını salıdı suya, mindi dalğaların beli
„Sizə qurban olum mavı dalğalar
Bir gülüm var
Darda qalıb
Yardımcı olun dalğalar!
Dalğalardan səs gəldi:
„Dənizin qaydasın bilənə
Yardımcı olar dalğar!“
„Bir ənişiz var
Bir yoqquşuz
Ətəyinizdə balığam
Ay dalğalar!
Dəniz həyatımdır
Dalğa sevgim
Burda bir gül
Darda qalıb
Ay dalğalar!»
Dalğalar cavab alarkən, çobanı boğucunun evi olan yerə götürdülər. O, qayığı ötürüb dənizin dibinə cumdu. Qapını açıb evə girdi.
Qız onu görcək dedi:
„Aman! Sən bura niyə gəldin? İndi boğucu gəlib ikimizidə boğacaq!“
„Tez ol daldala çönək, paltarlarımızı dəyişək.“
Onlar palarlarını dəyişdilər. Çoban qızı evdən çıxardıb suyun üzündə qayığa mindirdi dedi:
„Sən get, mənim hələ burada işim var.“
„Yox! Mən sənsiz getmərəm.“
„Niyə?“
„Səni sevirəm! İndiyəcən eliyəbilməmişdim bu sırrı sənə deyəm.»
„Məndə səni sevirəm.“
„sənə aşığam.“
„Məndə sənə aşığam.“
„Bəs gəl buradan gedək.“
„Mənim sevgim səninki təkin deyil.“
„Nə ayrılığı var?“
„Sən məni sevirsən, mən hamını. Sən mənə aşıqsan mən hamıya. Hələ çox gəncsən. Bu sevgini anlaya bilməsən, tezdir. Birinə vurulubsan ki, səndən iki qat yaşlıdır. Qorasan, kişmiş Çoban gəldi qızın leçəyini başına bağladı. Getdi onun yerində oturdu.
5
Boğucu gəldi gördu, qız yerindən tərpənməyibdir. Elə üzü bücağa sarıdır. Boğucu geyimini çıxartdı. Bir uzun saqqalı-bığlı kişiyə çevrildi. Oturdu mizdə, başladı balıq yeməyə.
O geyimində, başı qurt başına bənzəyirdi. Və göbəkdən aşağası isə, ən böyük bir ilana!
Elə ki, yeməkdən qurtuldu, gəldi şıkarının yanına dedi:
„İstirəm sənə bir geyim tikəm, buğucu olasan. Mənim əmrim gərək suda quruda yerisin. Mavi göylərdə bilsin. İstirəm səs gələn yerlər başa-baş batsın.“
„Niyə həyata qarşısan? Nə amacın varmı?“ - Çoban səsini qızın səsinə bənzədərək dedi:
„Amacım öz sağlığım, mənfəətim, və əmr etməyimdir.“
„Həyat olmazsa nəyə əmir edəcəksən?“
„Suya, quruya, göylərə.“
„Onların hamısında yaşayış var.“
«Yaşam pozülmalıdı.»
«Yaşam əbədidir. Kimsə onu pozabılməz.»
«Dəniz qürüsa görərsən ki, nə qədər yaşayış pozmuşam!“
„Genədə pozulmayıb. Yaşam pozulmaz!“
„Pozular!“
„Pozulmaz!“
„Çox danışma, heyvanın biri heyvan!“
Boğucu bunu dedi, yügürdü çobanın üstünə. Çoban qalxdı onun başını verdi yumurağın dəminə.
Boğucu yerə sərələndi. Çoban qız paltarını əynindən çıxartdı boğucunun geyimin də yırtıb- dağıtdı.
Bu anda boğucunun gözü sataşdı çobanın kurəkindəki pəncə yerinə. Bildi ki, o, adı bəlli qaflan qovan çobandır.
Çoban, evin qapısın açanda gördü o qıfıllıdir. Bu anda boğucu dussağın balaca pəncərəsin açdı. Su evə doldu...
6
Heç kim bilmir çobannan boğucunun başına daha nə gəldi...
Çiçək hər axşam, adanın sahilində çobanı gözləyirdi.
Deyirdi o, bir gün qayıdacaq.
چیچک اینن چوبان
1
„گؤزوم قالدی یوللاردا
دالغالار
آی دالغالار!
هامییا ماوی چالان
منه قیزیل دالغالار!
سؤزومو سیرایا دوزدوم
دالغایا توفانا دوزدوم
اوووج-اوووج میرواری
او، گئدن یوللارا دوزدوم…
آخشام اولجاق
گئدر اولار
قیزیل گونش
گلر اولار اولار
گوموش آییم
هاچان گلر
منیم یاریم؟...
گؤزوم قالدی یوللاردا
توز-تورپاقلی کوللاردا
مرجان-مرجان سولاریم!
هاچان گلر منیم یاریم؟..."
2
چیچک باهارین گوللری کیمی گؤزل، محبتلی، مئهریبان، و یوخسولا قوجایا یاردیمجی اولان بیر قیز ایدی. هامی اونون یاخجی‌لیغینی حس ائدیردی.
او تزه 18 یاشینا گیرمیشدی. آناسیندان سووای دونیادا کیمسه‌سی یوخ ایدی. اونلار مال-حیوان ساخلامالا، اکین اکمکله، اؤز یاشاییشلارینین چرخینی دولاندیریردیلار.
اونا چوخ آدام ائلچی گلمیشدی، امما آناسینین یالقیز قالماماغی اوچون هامی‌سینی باشیندان سووموشدو. بوندان باشقا، اوره یین‌ده بیر گیزلین سئوگیسی ده واریدی کی، ایسته‌میردی اونو کیمسه ایله آرایا قویسون.
بیر گون، بوغدا بیچیمینده، آناسی نوخوش اولدو. چیچک میندی قاییغا گئتسین آدادان اوزاقدا دؤشه‌نن شهردن اونا داوا-درمان آلسین. یوللانار ایکن آدانین قیراغیندا داوار اوتاران چوبان اونو گؤروب دئدی:
"آی قیز هارا گئدیرسن؟"
"شهره گئدیرم خان چوبان، شهره!"
"گئتمه! بو گون بوغوجو گونودور! هئچ کیم شهره گئتمز!"
"گئتمه‌لییه‌م، آنام نوخوشدور، داوا-درمان آلمالییام. "
"سن گئتمه! گوی من گئدیم."
"یوخ، ساغولون! اؤز ایشیمی باشقاسینا تووشورا بیلمره‌م."
"گئتمه! بوغوجو گونودور! "
"هئچ ندن قورخوم یوخ‌دور. "
دئدی، و سویو کوره کلیییب گئتدی.
گئتدی گؤزدن ایتدی.
3
"آدام اییی سی گلیر...
بو آداملاردان نه دئسن چیخار. دنیزده دالغانی یارادان اونلاردی.توفانی‌دا. سویا قاییغی سالان اونلاردی. گمینیده. اونلاردان نه دئسن چیخار. بیرجه دینج یارادا بیلمیرلر. یالنیز منم کی، هامییا دینج وئریره م. بیر ابدی دینج! بو دنیزین اوزونده کی حیات همیشه منیم دینجی‌می پوزور. من اونا سون قویمالییام!...آدام اییی‌سی گلیر...«
بوغوجو اؤزو-اؤزو ایله دئیینه-دئیینه چیچکین قاییغینا یئتیشدی. بیردن-بیره قاییغی آشیریب قیزی سویون دیبینه چکدی. اونو آپاریب اؤز ائوین‌ده دوسساغا سالدی!
4
چوبان باخدی قاش قره لدی، آخشام اولدو. اما چیچک گلیب چیخمادی. قاییغینی سالیدی سویا، میندی دالغالارین بئلینه، دئدی:
"سیزه قوربان اولوم ماوی دالغالار
بیر گولوم وار
داردا قالیب
یاردیمجی اولون دالغالار!
دالغالاردان سس گلدی:
"دنیزین قایداسین بیلنه
یاردیمجی اولار دالغار! "
"بیر انیشیز وار
بیر یوققوشوز
اتیی نیزده بالیغام
آی دالغالار!
دنیز حیاتیم‌دیر
دالغا سئوگیم
بوردا بیر گول
داردا قالیب
آی دالغالار!
دالغالار جاواب آلارکن، چوبانی بوغوجونون ائوی اولان یئره گؤتوردولر. او، قاییغی اؤتوروب دنیزین دیبینه جومدو. قاپینی آچیب ائوه گیردی.
قیز اونو گؤرجک دئدی:
"آمان! سن بورا نیه گلدین؟ ایندی بوغوجو گلیب ایکیمیزیده بوغاجاق!"
" تئز اول دالدالا چؤنک، پالتارلاریمیزی دییشک."
اونلار پالارلارینی دییشدیلر. چوبان قیزی ائوده ن چیخاردیب سویون اوزونده قاییغا میندیردی دئدی:
"سن گئت، منیم هله بورادا ایشیم وار."
"یوخ! من سن‌سیز گئتمره م."
"نیه؟"
"سنی سئویرم! ایندییه‌جن ائلییه بیلمه میشدیم بو سیرری سنه دئیم."
"منده سنی سئویرم."
"سنه آشیغام."
"منده سنه آشیغام."
"بس گل بورادان گئدک."
"منیم سئوگیم سنینکی تکین دییل."
"نه آیریلیغی وار؟"
"سن منی سئویرسن، من هامینی. سن منه عاشیق‌سان، من هامییا. هله چوخ گنج سن. بو سئوگینی آنلایا بیلمه سن، تئزدیر. بیرینه وورولوبسان کی، سندن ایکی قات یاشلی‌دیر. قوراسان، کیشمیش اولمایینجا گونومو قارا ائتمه! گئت! یاشاما‌لیسان. ایشیمی قورتاردیم گلره م.«
چوبان بونو دئدی سویا جومدو. قیز قاییغی سوردو ائوه یئتیشدی.
چوبان گلدی قیزین لئچیینی باشینا باغلادی. گئتدی اونون یئرینده اوتوردو.
5
بوغوجو گلدی گؤردو، قیز یئریندن ترپنمه‌ییبدیر.ائله اوزو بوجاغا سار‌یدیر. بوغوجو گئییمینی چیخارتدی. بیر اوزون ساققالی-بیغلی کیشی یه چئوریلدی. اوتوردو میزده، باشلادی بالیق یئمه‌یه.
او گئیمیند‌ه، باشی قورت باشینا بنزه ییردی، و گؤبکدن آشاغاسی ایسه، ان بؤیوک بیر ایلانا!
ائله کی یئمکدن قورتولدو، گلدی شیکارینین یانینا دئدی:
" ایستیرم سنه بیر گئییم تیکم، بوغوجو اولاسان. منیم امریم گرک سودا قورودا یئریسین. ماوی گؤیلرده بیلسین. ایستیرم سسی گلن یئرلر باشا-باش باتسین."
"نیه حیاتا قارشیسان؟ نه آماجین وارمی؟" - چوبان سسینی قیزین سسینه بنزه ده رک دئدی:
"آماجیم اؤز ساغلیغیم، منفعتیم، و امر ائتمییم‌دیر."
"حیات اولمازسا نیه امیر ائد‌جکسن؟"
"سویا، قورویا، گؤیلره."
"اونلارین هامی سیندا یاشاییش وار."
"یاشام پوزولمالیدی."
"یاشام ابدی دیر. کیمسه اونو پوزا بیلمز."
"دنیز قوروسا گؤره ر‌سن کی، نه قدر یاشاییش پوزموشام!"
"گئنه‌ده پوزولماییب. یاشام پوزولماز!"
"پوزولار!"
"پوزولماز!"
"چوخ دانیشما، حیوانین بیری حیوان!"
بوغوجو بونو دئدی، یوگوردو چوبانین اوستونه. چوبان قالخدی اونون باشینی وئردی یوموراغین دمینه.
بوغوجو یئره سره لندی. چوبان قیز پالتارینی اینیندن چیخارتدی بوغوجونون گئییمینده ییرتیب- داغیتدی.
بو آندا بوغوجونون گؤزو ساتاشدی چوبانین کوره ین‌ده کی پنجه یئرینه. بیلدی کی، او، آدی بللی قافلان قووان چوباندیر.
چوبان، ائوین قاپیسینی آچاندا گؤردو او قیفیل‌لی‌دیر. بو آندا بوغوجو دوسساغین بالاجا پنجره سینی آچدی. سو ائوه دولدو...
6
هئچ کیم بیلمیر چوباننان بوغوجونون باشینا داها نه گلدی...
چیچک هر آخشام، آدانین ساحلیده چوبانی گؤزلییردی.
دئییردی او، بیر گون قاییداجاق.
چیچک و چوپان
" ای!
بر همه آبی
برای من
سرخ
موجها
چشم براه ماندم ؛
واژه هایم را ردیف کردم
آذین باد و توفان نمودم
مشت مشت مروارید
آراستم
برراههایی که او درنوردید ...
خورشید طلایی میرود
شب فرامیرسد
با ماه نقره اییم.
یارم کی میاید؟...
واژه هایم برسر راهها
روی بوته های پرگردو غبار
ماندند.
ای آبهای پراز
مرجان من
یارم کی میاید؟..."
او عصرها به ساحل جزیزه میرفت و همینطور باخودش حرف میزد...
2
چیچک (غنچه) دختری بود مثل گلهای بهار زیبا و پرمحبت و مهربان، و برای آدمهای پیر و تنگدست یاور. همه خوبی او را حس میکردند. تازه هیجده سالش شده بود. او در دنیا غیر از مادرش کسی را نداشت. آنها از راه دامداری و کشاورزی چرخ زندگی خود را اداره میکردند.
خیلیها به خواستگاریش آمده بودند ولی او به خاطر تنها شدن مادرش همه ی آنها را رد کرده بود. از این گذشته عشق پنهانی نیز در دل داشت که نمیخواست آنرا با کسی درمیان بگذارد.
روزی -در ایام درو- مادرش حال بدی پیدا کرد. چیچک سوار قایق شد تا از شهر که دور از جزیزه پهن شده بود برای او دوا بخرد. وقتی میخواست راه بیفتد چوپانی که در ساحل جزیره مشغول چراندن گوسفندان بود، دید و صدا زد:
" آی دختر! کجا میری؟"
" خان چوپان! به شهر میرم، به شهر!"
"نرو! امروز روز "بوغوجو"س - غرق کننده- کسی به شهر نمیره!"
" باید برم، مادرم مریض است. باید دوا بخرم."
" تو نرو! اجازه بده من برم."
"نه! سلامت باشی! کار خودم را نمیتوانم به عهده دیگری بگذارم."
"نرو! روز بوغوجو س."
"از چیزی ترس ندارم. باید برم."
بعد پارو زود و رفت و از دیده نهان شد.
3
" بوی آدمیزاد میاید!...
از دست این آدمها هر چه بگویی بر میاید. موج و دریا را آنها میافرینند. و توفان را نیز. قایق را آنها روانه آب میکنند- و کشتی را هم. از دست آنها هرچه بگویی برمیاید. فقط نمیتوانند «آسایش» ایجاد کنند. تنها من هستم که به همه آرامش میدهم. آرامشی ابدی! این زندگی بر روی دریا آسایش مرا بهم میزند. باید به آن پایان دهم!...بوی آدمیزاد میاید..."
بوغوجو درحالیکه با خودش حرف میزد به قایق چیچک رسید. ناگهان آنرا را واژگون کرد و دختر را به ته آب برد. برد و در خانه اش زندانی کرد.
4
چوپان دید عصرشد و هوا تاریک. ولی چیچک باز نیامد. قایقش را به آب انداخت . سوار امواج شد و گفت:
" جانم فدایتان !
ای موجهای آبی؛
گلی دارم
در تنگنا
یاوری کنید"
صدا از امواج برآمد:
"آنکه اصول دریا را میداند
یاری میگیرد."
" ای امواج!
که اوج و فرودی دارید
ماهی ای هستم بر دامنتان .
دریا زندگی من است.
موج عشقم.
اینجا گلی در تنگناست!"
امواج وقتی این را شنیدند چوپان را به جاییکه خانه بوغوجو قرار داشت بردند. او قایق را رها کرد و به عمق دریا رفت. در را باز کرد، وارد خانه شد.
دختر او را دید و گفت:
"ای داد! تو چرا آمدی؟ الان بوغوجو میاید و هر دوی ما را خفه میکند!"
" زود باش رو برگردانیم و لباسهایمان را عوض کنیم."
آنها لباسهایشان را عوض کردند. چوپان دختر را رها ساخته و روی آب سوار قایق کرد و گفت:
"تو برو! من هنوز اینجا کار دارم."
" نه! بدون تو نمیروم."
" چرا؟"
" ترا دوست دارم.تا کنون نتوانسته بودم رازم را به تو بگویم."
"منهم ترا دوست دارم."
" من شیفته تو ام."
"من هم شیفته تو ام."
" پس بیا از اینجا برویم."
" عشق من با عشق تو فرق دارد!"
" چه فرقی ارد؟"
" تو مرا دوست داری. عاشق من هستی، من همه را دوست دارم. عاشق همه هستم. هنوز خیلی جوانی . درک این عشق برایت زود است. شیفته ی کسی شده ای که دو برابر تو سن دارد. غوره ای. مویز نشده روزگار مرا سیاه نکن! برو! باید زندگی کنی. کارم تمام شد میایم."
چوبان این را گفت و به آب فرو شد . دختر قایقش را راند و به خانه رسید.
چوپان روسری دختر را به سر کرد، و درجای او نشست.
5
بوغوجو آمد دید دختر از جای خود تکان نخورده و همانطور رو به گوشه نشسته است.
از جلدش بیرون آمد و به مردی با ریش و سبیل داراز تبدیل شد. رفت پشت میز نشست و شروع به خوردن ماهی کرد.
او در جلد خود، سرش مانند سر گرگ، و پایین تنه اش شبیه ماری عظیم الجثه، مینمود.
وقتی غذا تمام شد آمد پیش شکار و گفت:
"میخواهم برایت جلدی بدوزم که بوغوجو بشوی. فرمان من باید در آب و خشکی، و در آسمانها منعکس شود. از هر کجا که صدا بر میخیزد لازم است بریده شود."
چوپان صدایش را شبیه صدای دختر کرد و گفت:
" چرا مخالف زندگی هستی؟ هدف ات چیست؟"
" هدفم خیر و سلامتی خودم ، و فرماندهی ست."
" جایی که زندگی نیست به چه چیز میخواهی فرمان بدهی؟"
" به آب و خشکی و آسمانها!"
" در همه آنها زندگی هست."
" زندگی باید محو شود."
" زندگی جاودانه است. کسی نمیتواند نابودش کند. "
"اگر دریا بخشکد آنوقت می بینی که چه زندگی های فراوانی را نابود کرده ام."
" بازهم نابود نشده. زندگی محو نمیشود."
"میشود!"
"نمیشود!"
" حرف زیادی نزن! حیوان!"
این را گفت و به دختر حمله برد. چوپان برخاست سر او را زیر مشتهای خود گرفت. بوغوجو نقش زمین شد. چوپان لباس دخترانه را از تن اش کند، و جلد او را نیز پاره کرد. در این حال چشم بوغوجو به اثر چنگالی که روی پشت چوپان بود افتاد. دانست که او همان چوپان معروفی ست که پلنگ را فراری داده است.
چوپان هنگام باز کردن درخانه متوجه شد که آن قفل شده است. دراین میان، بوغوجو پنجره کوچک زندان را باز کرد. آب وارد خانه شد...
6
کسی نمیداند دیگر چه بر سر چوپان و بوغوجو آمد...
چیچک هر روز عصر درساحل جزیره چشم براه چوپان بود. میگفت او روزی بر میگردد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!