بر اساس داده‌های شرکت‌های ناظر بر انتقال نفت، صادرات نفت ایران به چین در ماه آوریل کم شده و همزمان فروش نفت ارزان روسیه به چین بیشتر شده است.

یکی از دلایل این روند افت تقاضای پالایشگاه‌های چینی به علت موج اخیر شیوع کووید و اقدامات محدودکننده پیامد آن بوده است.

چین بزرگترین واردکننده نفت خام در جهان است. نفت ایران حدود ۷ درصد واردات این کشور را تشکیل می‌دهد.

در دو سال اخیر چین بزرگترین مشتری نفت ایران بوده و تهران امیدوار بود با احیای برجام بتواند مشتریان خود را به کره جنوبی و اروپا و فراتر گسترش بدهد.

از طرف دیگر بعد از حمله روسیه به اوکراین و کاهش تقاضا برای نفت روسیه پس از تحریم‌های غرب، صادرات نفت این کشور به چین بیشتر شده است.

خبرگزاری رویترز می‌گوید بعضی داده‌ها نشان می‌دهد در ماه آوریل واردات نفت چین از روسیه در مقایسه با یک ماه قبل (مارس) حدود ۱۶ درصد بالا رفته و به ۸۶۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

کاهش صادرات نفت ایران در ماه آوریل را دو شرکت ردیابی نفتکش‌ها -کپلر و ورتکسا- تائید کرده‌اند.

ارزیابی اولیه شرکت ورتکسا نشان داده که چین در ماه آوریل روزانه حدود ۶۵۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده است. به گفته این شرکت در ماه مارس این رقم حدود ۷۰۰ هزار بشکه بود.

کپلر صادرات نفت ایران در ماه آوریل را روزانه ۵۷۵ هزار بشکه ارزیابی کرده است. داده‌های این شرکت درباره این رقم در سه ماه اول سال ۲۰۲۲ میلادی روزانه ۸۴۰ هزار بشکه بود.

طی سال‌های بعد از تحریم‌های آمریکا، خریداران چینی به واردات نفت از این کشور ادامه داده‌اند

پالایشگاه‌های مستقل چین که عمدتا در استان شاندونگ در شرق واقع شده‌اند، بیشترین خریدار نفت ایران هستند.

این شرکت‌ها از ماه فوریه خرید نفت خام را کم کردند و ظرفیت‌شان را به نصف رساندند. به گفته فعالان بازار نفت دلیل آن افزایش جهانی قیمت نفت و اقدامات محدود‌کننده مرتبط با کووید در چین بوده است.

روند معکوس

گزارش‌های قبلی شرکت ردیابی کپلر از افزایش صادرات نفت ایران به چین حکایت داشت. این داده‌ها نشان می‌داد این میزان از پنج سال پیش، که ایران مشمول تحریم‌های آمریکا نبود، بیشتر شده است.

بر این اساس صادرات نفت ایران به چین در ژانویه امسال از ۷۰۰ هزار بشکه در روز فراتر رفت. بیشترین میزان خرید چین در سال ۲۰۱۷ میلادی -یک سال قبل از تحریم‌های نفتی دولت آمریکا- ۶۲۳ هزار بشکه در روز بود.

طی سال‌های بعد از تحریم‌ آمریکا، خریداران چینی با استفاده از تخفیف‌هایی که ایران در نظر گرفته بود، به واردات ادامه داده‌اند.

بعضی گزارش‌ها حاکی از آن است که پالایشگاه‌های چینی خرید نفت ارزان را در مقابل خطر جریمه احتمالی به دلیل نقض تحریم‌ها پذیرفته‌اند.

بر اساس آمار کپلر، چین در سال ۲۰۲۱ میلادی حدود ۳۲۴ میلیون بشکه نفت از ایران و ونزوئلا خریده که در مقایسه با سال قبل از آن حدود ۵۳ درصد بیشتر شده است.

چین پس از شیوع جهانی کرونا و زمانی که بازار نفت شاهد سقوط قیمت بود، در مقاطعی خرید نفت را افزایش داد.

بازار نفت از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی و همزمان با شیوع کرونا شاهد کاهش پی‌درپی قیمت بود و در ماه آوریل آن سال قیمت نفت تا ۱۶ دلار در بشکه هم سقوط کرد.

قیمت هر بشکه نفت برنت، که مدتی پیش حتی تا ۱۴۰ دلار هم پیش رفت، امروز به ۱۱۰ دلار رسیده است.