یک منبع دیپلماتیک اروپایی به خبرگزاری رویترز گفت که هیچیک از طرف‌ها یعنی ایران و آمریکا مشتاق به از سرگیری گفت‌وگوهای احیای توافق برجام نیستند و "یافتن مصالحه در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اگر نگوییم غیرممکن، بعید است"

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع خود از جمله منابع دیپلماتیک می‌گوید تغییرات در لحن مقام‌های دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، نشان می‌دهد که ایالات متحده معتقد است احیای توافق هسته‌ای برجام با ایران، با وجود پیشرفت‌ها در برنامه هسته‌ای این کشور، بهتر از گزینه‌های جایگزین است.

برای ماه‌ها، دولت بایدن استدلال می‌کرد که به زودی به نقطه‌ای می‌رسد که توافق برجام با توجه به پیشرفت برنامه اتمی ایران، برای محدود کردن این کشور از انحراف احتمالی به سوی ساخت سلاح هسته ای، مزیتی نخواهد داشت. راب مالی، مذاکره کننده ارشد ایالات متحده، در آبان سال گذشته گفته بود "شما نمی توانید یک جسد مرده را زنده کنید".

توافق برجام در ازای رفع تحریم های بین المللی، دستیابی احتمالی ایران به سلاح اتمی را دشوار می‌کرد. ایران می‌گوید که هدف برنامه‌ اتمی‌اش، صلح‌آمیز است اما برجام پاسخی به نگرانی جامعه جهانی از این برنامه بود.

در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا از این توافق خارج شد و تحریم های شدید ایالات متحده را مجددا اعمال کرد که باعث شد ایران یک سال بعد شروع به نقض محدودیت‌های هسته‌ای وضع شده در برجام کند. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، تلاش کرده است تا این توافق را از طریق گفتگوهای غیرمستقیم با ایران در وین احیا کند، اما این تلاش تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است.

مذاکرات وین از اسفند سال ۱۴۰۰ متوقف شده است. دو هفته قبل از پایان مذاکرات، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته بود در "لحظات تعیین کننده‌ای هستیم" و هشدار داده بود که "پیشرفت‌های هسته‌ای ایران می‌تواند مزیت‌های برجام را اساسا بی معنی کند".

'آمریکا دیگر از رو به پایان بودن فرصت سخنی نمی‌گوید'

با این حال، پرایس و دیگر مقام های ایالات متحده از آن زمان تاکنون تاکید کمتری بر "رو به پایان بود فرصت" دارند و بیشتر از منافع امنیت ملی ایالات متحده در احیای این توافق می گویند.

یک ماه پیش از این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت "برای بازگشت متقابل به برجام تا زمانی که در راستای منافع ما باشد تلاش می کنیم" و احیای احتمالی توافق را در همسو با منافع ایالات متحده خواند.

نخست وزیر اسرائیل از تصمیم جو بایدن برای باقی نگه داشتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریستی خارجی آمریکا قدردانی کرده است

رویترز می‌گوید سخنگوی وزارت خارجه آمریکا قبلا از انطباق احیای برجام با منافع آمریکا گفته بود اما کاهش تاکید بر موضوع زمان، یک تغییر در رویکرد ایالات متحده است.

به نقل از یک منبع مطلع، رویترز در تفسیر اظهارت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می‌گوید "آنچه او می‌گوید اساسا این است که مساله این نیست که احیای برجام آیا مزایایی برابر با تجربه قبلی برای ما فراهم می‌کند یا خیر بلکه می‌گوید توافق احیا شده بهتر از گزینه هایی است که امروز در دسترس قرار دارد".

دنیس راس: احیای برجام بهتر از سایر گزینه‌هاست

دنیس راس، دیپلمات سابق آمریکایی که به مدت دو سال سیاست آمریکا در برابر ایران را در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما مدیریت می کرد، با این موضوع موافق است. آقای راس گفت: "فرمول اکنون این است که هنوز به نفع امنیت ملی ما است که این گزینه‌ها (احیای مفاد برجام) را داشته باشیم".

آقای داس گفته است که به دلیل پیشرفت های برنامه اتمی ایران زمان گریز اتمی یا مهلتی که برای ساخت سلاح اتمی وجود دارد مانند گذشته طولانی نیست اما احیای توافق هنوز هم بهتر از جایگزین های موجود است.

زمان گریز اتمی یا فرصتی که برای ساخت سلاح مورد نیاز است پیش از خروج‌ آمریکا از توافق برجام حدود یک سال بود اما به گفته مقام های ایالات متحده اکنون به چند هفته کاهش پیدا کرده است.

رویترز می‌گوید با وجود صحبت در مورد طرح‌های جایگزین برای رسیدگی به برنامه هسته ای ایران در صورت عدم احیای توافق برجام "گزینه‌های خوب کمی وجود دارد".

دنیس راس گفت که "گزینه‌های جایگزین شامل تشدید فشار اقتصادی بر ایران و همچنین اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل برای تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران است که هیچ کدام برای ایالات متحده جذابیتی ندارد، بنابراین آمریکا همچنان در تلاش برای احیای توافق است". آقای راس گفت طرح جایگزین اساسا همان برنامه مفاد برجام و احیای توافق هسته ای است.

استدلال آقای راس این است که واشنگتن اکنون بر این باور است که بازگرداندن برخی از محدودیت‌های توافق، از جمله خلوص غنی سازی که باید کمتر از ۴ درصد باشد و محدودیت حدود ۲۰۰ کیلوگرمی در ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌اش، بهتر از جایگزین احتمالی به جای احیای برجام است.

بر اساس تازه ترین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصدی بوده و ذخایر اورانیوم غنی‌شده آن به بیشتر از ۳ تن رسیده است.

مذاکرات وین برای احیای برجام عمدتا به دلیل درخواست ایران از آمریکا برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان های تروریستی خارجی ایالات متحده به توقف کشیده شده است. آمریکا از اجابت خواسته ایران خودداری کرده و آن را موضوعی خارج از برجام می خواند.

روز گذشته مجله اینترنتی پولیتیکو به نقل از منابع مطلع خود گفته بود که جو بایدن تصمیم نهایی خود را برای باقی نگه داشتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان های تروریستی خارجی آمریکا گرفته است.

نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل در توییتی از تصمیم آقای بایدن استقبال کرده و گفته سپاه در فهرستی می ماند که "به آن تعلق دارد".

در هفته‌های اخیر انریکه مورا مذاکره کننده ارشد اتمی اتحادیه اروپا به تهران سفر کرد و با مقام های ایرانی برای یافتن راه حلی برای بن بست موجود مذاکره کرده بود.

'هنوز برخی از مفاد برجام سودمندتر از هیچ است'

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته بود که این سفر فرصتی برای بررسی حل و فصل مسائل باقی مانده است و "اگر ایالات متحده تصمیمی سیاسی بگیرد و به تعهدات خود پایبند باشد، یک توافق خوب و قابل اعتماد در دسترس است".

پس از سفر آقای مورا از ایران یک منبع دیپلماتیک اروپایی گفت که هیچیک از طرف‌ها مشتاق به از سرگیری گفت‌وگوها نیستند و "یافتن مصالحه در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اگر نگوییم غیرممکن، بعید است".

مذاکرات از پیش از نوروز ۱۴۰۰ متوقف شده و چشم اندازی برای از سرگیری ندارد

رویترز به نقل از منابع خود می‌گوید "آمریکایی‌ها دو ماه پیش بسیار پر سر و صدا می گفتند زمان رو به اتمام است و ما باید به توافق برسیم. اما از ماه مارس (اسفند ۱۴۰۰) به نظر می رسد که دیگر عجله ندارند".

یک منبع دیپلماتیک غربی به خبرگزاری رویترز گفته است که اینکه احیای این توافق در نهایت یک تصمیم سیاسی ارزشمند است یا خیر "یک قضاوت سیاسی است".

رویترز به نقل از این منبع دیپلماتیک غربی می گوید "این توافق قبلا مزایای اصلی خود را از دست داده اما همیشه می‌توانید استدلال کنید که برخی مفادی هنوز در آن وجود دارد که آن را از هیچ سودمندتر می کند".