طبقه سقوط کرده و طبقه گرانیگاه در ایران قسمت سوم

جامعه سخت متناقض وپیچیده که با هیچ کشوری نه مردمش را ونه تاریخش را نمی توان مقایسه کرد.این تقسیم بندی ابتدائی هم که من امروز انجام می دهم عینا نمیتواندهمان گونه باشدکه در یک کشور اروپائی با نرم های کلاسیک وجا افتاده وجود دارد. آنچه که امروز در ایران در رابطه با جابجائی طبقات وروابط بین آن ها میگذرد رابطه ویژه ای است که قسمتی نشات گرفته از انقلاب وقسمت دیگر به روابط تاریخی ،اجتماعی وسنتی ایران بر می گردد.

انقلابی که خمینی عقب مانده ترین لایه های اجتماعی را از حجره های نمناک حوزه های علمیه با تفکراتی بغایت عقب مانده ومتعصب شیعه بیرون کشید ودر وسط میدان قرارداد.

لات های کف خیابانی را که بزرکترین کارشان میدان داری ،قپان داری ،چرخ زدن در گود زورخانه ویا علی گفتن بود امکان داد تا جلوی صف معترضان کباده کشی کنند! همراه با بازاریان سنتی که خود را در معرض تاراج شدن توسط سرمایه داری مدرن نو پائی می دیدند که آن روزها با تعریف وتاکید روشنفکران مخالف غرب سرمایه داری کمپرادور نامیده می شد سهامداران آتی انقلاب باشند.

خیل عظیم مردم کم بضاعت شهرو روستا، ازحاشیه نشینان کنار شهرها که دستی در شهر داشتند وفکرشان در روستا! گرفته تا بخش زیادی از کارگران را از اعماق بالا آورد! با تجربه حاصل از مجموع سال ها حشر ونشر با مردم ونظارت از بالای منبر ّبرآنها و زیرکی یک عمل گرای زبده! تمامی این اقشاررابا لایه های وسیع طبقه متوسط عمدتا روشنفکران و تحصیل کردگان مخالف رژیم پهلوی که برعکس ادعای خود درک وبضاعتی ناچبز ازروند حوادث وفاجعه پیش رو داشتند!تحت یک شعار واحد پیوند داد. سیل بنیان کنی را که عمده قدرت آن را عقب مانده ترین لایه های اجتماعی تشکیل می دادند سرازیر جامعه تازه از خواب برخاسته کرد! خمینی به اعتبار این لشگر بزرگ بی سر مخالفان خود را که خبر از آینده داشتند از سر راه برداشت.امان نداد که بخش متوسط جامعه که گسترش یافته وتلاش می کرد پوستین بو گرفته وبید زده مانده از مناسبات گذشته را از تن بیرون کشد ودر سیمای انسان مدرن و معاصرنزدیک به قرن بیست یکم ظاهر گردد بخود بیاید .

روشنفکران وانقلابیونی که متاسفانه بدلیل عمل کرد بسیارخشن رژیم شاه درعرصه آزادی های سیاسی وتک روی او! برخی به کنجی خزیده ،عافیت طلبی پیشه کرده بودند.برخی جذب دستگاه حکومتی شده وتعدادی خشمگین از وضعیت موجودی که قادر به دیدن وهضم آن نبودند اسلحه بر کمر بسته وصلای مبارزه مسلحانه می دادند وعمل می کردند.مبارزه ای کورکه چشم بر واقعیت هارا می بست ومانع از دیدن ودرک روندهای مثبت اجتماعی می گردید. استبداد فردی، خفقان فضای سیاسی این اجازه را به نیروهای سیاسی وانقلابی نمی داد که در پس چهره مستبد شاه! ترقی خواهی او وآرزوی مدرن شدن ایران وپیوستن کشوربه دایره کشورهای پیشرفته صنعتی را ببینند. روند رو برشد جامعه ،پایه ریزی مناسبات جدید بر اساس سرمایه گذاری های صنعتی را درک کنند. تلاش حکومت برای ایجاد یک فضای مدرن در مقابل فضای سنتی دیرپا را بدیده واقعی و امری لازم بنگرند.از این رو در بسیاری از مواقع در مقابل این اصلاحات می ایستادند و عملا هم راستا با عقب مانده ای متحجر مانند خمینی می گردیدند. ندیدن دوطرفه ای که یکی میخواست بقدرت استبداد فردی وتحکم از بالا به تمدن بزرگ برسد.کوچکترین گشایشی درگشودن فضای سیاسی انجام نمی داد.یک تنه وظیفه دگرگونی روابط اجتماعی وتبدیل از یک کشور عقب مانده به کشوری با سیمای قرن بیست ویکم رابدوش می کشید.

درفضای مقابل او نیروی به اصطلاح آزادی خواه متنوع با تولورانسی گسترده با پرچم های رنگارنگ مبارزه برعلیه شاه،برعلیه سرمایه داری ،مبارزه با امریکا،حفظ شعائر مذهبی، جامعه بی طبقه توحیدی ،احیای سنت های ملی تا مبارزه برای یک جامعه سوسیالیستی پای بمیدان نهاده بودند و کشوررا بسوی فاجعه ای بنام انقلاب اسلامی پیش می بردند.

سیلی از طبقات واقشار بجوش آمده از حس های متناقص از حس عاشورائی گرفته تاحس چگوارائی که غرق در نئشه قدرت ویران گرتوده عامی دنباله رو خمینی گردیده وهر چه را که نشانی ازحکومت پهلوی و مدرنیته داشت ویران می ساختند.

روشنفکرانی به اصطلاح مردمی که در دریای جمعیت عقب مانده غرق گردیدند وعملا درخدمت به پیروزی وبرقراری حکومت جدید قرار گرفتند.آب به آسیاب خونین خمینی ریختند.جامعه جدید بعد انقلاب را با ترکیب طبقاتی متفاوت که دائم در حال جابجائی وتحلیل رفتن طبقه متوسط قبل انقلاب وبالا آمدن بخش وسیعی ازلایه های زیرین جامعه چه از نظر مادی وچه روبنائی با فرهنگی بغایت متحجرو خشن وفاقد تفکر مستقل را رقم زدند.ادامه دارد

ابوالفضل محققی