رفتن به محتوای اصلی

در توصیف استاد کاتوزیان
02.09.2022 - 18:05

شادروان دکتر امیر ناصر کاتوزیان در سال 1310 در تهران متولد شد و فامیل کاتوزیان به معنای پارسایان به حق زیبنده‌ی او بود، او سال ششم ادبی شاگرد اول بود و مدال علمی کشور را به دست آورد و شاید کسی تصور نمی‌کرد این جوان آرام و بلند قامت روزی اعتبار ملی و جهانی رشته‌ی حقوق را به دست آورد.

 همزمان با پایان بردن تحصیلات دانشگاهی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در سال 1339 اولین دانشجوی ایرانی بود که موفق به اخذ مدرک دکترای حقوق از دانشگاه تهران شد.

دکتر سید حسن امامی ناصر را جانشین خود در تدریس حقوق در دانشکده‌ی محل تحصیلش انتخاب کرد و نگارنده در همان زمان افتخار شاگردی او را داشت.

دکتر کاتوزیان حدود پنج دهه از حیات با برکت خویش را به تدریس و آموزش دانش حقوق در دانشکده‌های حقوق ایران  در سطوح ارشد و دکتری پرداخت و نسل حقوقدان دیروز و امروز کشور ما از شاگردان مکتب اویند که بیشتر در کسوت قضاوت، وکالت، سردفتری و یا به عنوان همکاران دانشگاهی به ادامه‌ی راه او مشغولند.

شادروان ناصر کاتوزیان در خلال سال‌های 34 تا 45 به امر قضا پرداخت و همزمان به تدریس نیز مشغول بود

فعالیت او در تهیه و تدوین پیشنویس قانون اساسی ایران در سال 1358 و شرکت در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی به نمایندگی از جبهه‌ی ملی ایران او را یکی از شاخص‌ترین چهره‌های فعال حقوقی سیاسی ایران بیشتر و بیشتر مطرح نمود.

روحیه‌ی آرام و پژوهنده‌ی وی باعث شد که صرفاً به مطالعه و پژوهش علم حقوق بپردازد و علاوه بر آثار ، تحقیقات ،کتب حقوقی ...کارنامه‌ی ارزشمند علمی و تحقیقاتی بسیار آموزنده‌ای را در علم حقوق ایران بنیان گذارد، چنانکه آثار استاد در کتابخانه‌های دانشکده‌ها ، دادگاه‌ها و دفاتر حقوقدان‌ها و .. موجود و هیچ حقوق‌دانی خود را بی‌نیاز از اندیشه‌ها و آثار استاد نمی‌یابد

وی با تسلط به زبان انگلیسی و فرانسه به دلیل علاقه به فقه و متون فقهی به زبان عربی نیز مسلط بود و نخستین مقاله‌ی شادروان کاتوزیان در سال 1332 در مجله‌ی کانون وکلای وقت منتشر شد.

امیر ناصر رسیدن به آرزو را به مثابه توقف می‌داند و می‌گوید: قانون، بخشی از حقوق رسمی است که توسط قوه‌ی مقننه و مجریه وضع می‌شود،  این اندیشه‌ها ، جامعه و سازمان‌های اجتماعی هستند که حقوق را می‌سازند و زمینه‌های اصلی‌اش را فراهم می‌سازند.

استاد در خصوص اندیشه‌ و آزادی بیان و عدالت بر این باور بود که: آدمی اگر نتواند آن گونه که می‌اندیشد افکارش را بیان بکند و یا جرأت بیان فکرش را نداشته باشد در بحث عدالت در خم اول خواهیم ماند و این حاصل نمی‌شود مگر زمانی که هر کس هر آنچه می اندیشد را بیان کند و برخورد اندیشه‌ها بر اثر همین اصل ساده میسر می‌گردد و ...

گامی به سوی عدالت، فلسفه‌ی حقوق، نظریه‌‌های عمومی حقوق، کلیات حقوق، آزادی اندیشه و بیان که به سفارش سازمان ملل متحد در مورد آزادی اندیشه و بیان نوشته شد نمونه‌ای از آثار ماندگار اوست.

او رسیدن به آرزو را در حکم توقف می‌داند و می‌گوید وقتی میکلانژ مجسمه‌ی پتیا را ساخت که بسیار در کلیسا مورد توجه بود گریه می‌کرد وقتی از او پرسیدند چرا گریه می‌کنی گفت برای اینکه این پایان کار من است چون از این کار خوشم آمده، این گفته‌ی کاتوزیان نشان می‌دهد که تلاش او برای نگه داشتن روحیه‌ی نارضایتی از خود، سازنده‌ی ابتکارات علمی حقوقی او بوده است

وی بزرگترین معضل نظام حقوقی را این می‌داند که حقوق‌دانان فکر می‌کنند که همه چیز در قانون باید گفته شود در حالی که حقوق غیر از قانون است و قانون بخشی از حقوق رسمی است که وضع می‌شودو دلیل عقب افتادگی ما را چسبندگی بیش از اندازه‌ی جامعه به قانون می‌داند.

شادروان کاتوزیان فلسفه و هدف علم حقوق را اجرای کامل عدالت و مسئولیت و دوری از ظلم و بی‌عدالتی می‌‌داند و می‌گوید: انقلاب مشروطیت در واقع قیامی برای دموکراسی نبود بلکه حکومت عادل می‌خواستند و عدالتخانه

جمله‌ی زیر به خوبی خصلت‌های علمی ـ انسانی ـ فرهنگی ـ اجتماعی و ... او را نشان می‌دهد :«آنچه که به هنگام یادآوری خاطره‌ها و مرور بر کارنامه‌ی گذشته موجب خشنودی‌ام می‌شود نکاتی است که در آنها انگیزه‌ی اصلی حفظ حرمت و کرامت انسانی بوده و مواردی که توانسته‌ام اصول حقوق را بر پای عدالت و ندای وجدان بریزم و پاسدار اخلاق و عدالت باشم .... وامروز همزمان با سالگرد فقدان این چهره ملی است          

« روانش شاد »

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ضیاء مصباح
برگرفته از:
اسناد واطلاعات موجود

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.