چگونه می شود در یک حکومت مذهبی حاکم بر کشور ،یک جامعه سنتی ، یک جامعه مرد سالار .خیرش عظیمی تحت نام زن ،زندگی ،آزادی صورت می گیرد که دختران جوان ،زنان پیشاپیش مردان حرکت می کنند ونقشی تاثیر گذار در آن دارند؟ جنبشی که زنان نقشی برجسته تر از مردان ایفا می کنند.

جنبشی که دانشگاه های کشور همزمان دبیرستان های عمدتا دخترانه نقشی اساسی در این مبارزه و تداوم آن دارند . گاهی چنان در این مورد صحبت میشود که گویا همه طوری از این تغیر نسلی و جایگاه دختران جوان شگفت زده شده اند که قابل تصور نبود.

شگفت زدگی که بیشتر شامل نسل های قبلی است.ازحکومتگران غافلگیر شده جمهوری اسلامی. تااپوزیسیون خارج از کشور. دو جدا مانده قاصر از دیدن تحولات بنیادی وساختاری جامعه .

جمهوری اسلامی خفته در باور های متحجر بسته بندی شده در قالب قوانین و دستگاه های کنترل کننده دولتی که میخواست ومی خواهد !با توسل به زور مانع از رشد وتحول نسل جدید بخصوص زنان شود.

چالش بزرگ وهمیشگی حکومت که از یک سو ناگزیر از قبول رشد جمعیت جوان است.از دیگر سو ناگزیر ازتبعیت قوانین اجتماعی، پذیرش افکار عمومی درحق تحصیل برابر برای دختران وپسران. ناگزیر از پذیرش حضور وسیع دختران دانشجو که هر سال نسبت به سال های قبل حضورشان در دانشگاه ها بیشتر می گردد.

از یک سو مجبور به قبول این رشد کمی.از دیگر سو ناگزیر از گسترش دانشگاه های آزاد.ناگزیر از تغیر در چهار چوب های سنتی .پذیرفتن این که دختران صدها کیلومتر دور از خانواده زندگی آزاد ومتکی به خود را تجربه کنند.تجربه ای که در ظرف سفالین ومحدودآزمایشگاه های جمهوری اسلامی نمی گنجد.ناگزیر از جوشیدن وسر ریز شدن می شوند.

نگاهی محدود وبسته ای که نمی تواند این سرریز شدن را بپذیرد. قادر به قبول این سر ریز شدن زنان به عرصه های زندگی اجتماعی نیست .از همین رو دست به تصویب انواع واقسام قوانین زن ستیز ومحدود کننده زنان درتمامی عرصه های حیات اجتماعی می زند .نگاهی که نمی تواند ببیند وقبول کند که این نیتجه اجباری پذیرفتن جامعه در حال رشد است .

جامعه ای که دختران دبیرستانی ، دانشگاهی، زنان تحصیل کرده دانشگاهی.نسل جدید دختران نشسته پای انترنت به قوانین اسلامی محدود کننده آزادی آن ها تن نمی دهند. دخترانی که الگویشان نه "فاطمه "ونه حتی "اوشین "که روزی خمینی امر به قتل کسی که چنین مقایسه ای کرده بود میداد!نیست.میلیون ها دختر ایرانی امروز تفکرشان والگو های زندگیشان سلیبریتی هائی است که "مهسا" ها "نیکا "ها وحدیث ها آنرابنمایش می گذارند.

نگاه ما اپوزیسیون خارج از کشور با وجودیکه در جوامع آزاد زندگی می کنیم با وجودیکه شاهد فاصله وگسست فرزندان خود از نظر فکری ونگاه به زندگی ونوع عمل آن ها با خود هستیم .اما در نگاه به جامعه جوان ونسل اخیرایران ذهنیتی بسته داریم! که ناشی از نگاه سطحی ما به جامعه اسلامی وندیدن تحولات فکری عظیمبست که در زیر پوست همان جامعه جریان دارد . ما هرگزقادربه حس ودرک آن چه در بطن تفکر این نسل می گذرد نگردیدیم .چرا که از دور وعمدتا با همان دید کلاسیک وفرمول بندی تاریخی از نقش طبقات در تحولات وانقلاب! بمسئله نگاه کرده و میکنیم.

نگاه ایدئولوژیکی که مانع از قبول واقعیت می شود.همان نگاه مکتبی جمهوری اسلامی با مختصات خودما.

ما هنوزنمی توانیم بپذیریم که این انقلاب می تواند تکیه گاه عمده اش همین جوانان باشد با پدران ومادران دنبال کننده آن ها . والدینی که شاهد تب ،تاب ها وتنگنا های این نسل است. فبول کنیم که خواست و خیزش اعتراضی این نسل ادامه دارد . قبول این که دیگر اقشار وطبقات باید پشت سر آن ها بیایستند. تعجب می کنیم از پسران جوانی که پشت سر دختران حرکت می کنند.نقش برابر حقوقی وبالاتر برای دختران قائل می شوند.

این یک دگرگونی لحظه ای ! یک پذیرش اتفاقی که باکشته شدن مهسا امینی نمود بیرونی یافت نیست .این ماحصل یک پروسه اجتماعی ناشی از ضروریت های جامعه باز سرمایه داری،یا هر اسمی که میخواهیم بر آن بگذاریم! است "از نئو لیبرالیسم، تا بی بندباری نسل جدید." لقبی که حکومت زیر نام سبک زندگی غربی به آن اطلاق می کند.

پروسه ای ناگزیر که خود جمهوری اسلامی مجبوراز پذیرش و پایه گذاری آن گردیده.بی آنکه همزمان با آن پایه های اقتصادی ،اجتماعی، سیاسی وفرهنگی آن را بسازد .یا بهتر است بنویسم!قادر به ساختن آن باشد.

اصولا تحصیلات کنونی که با وجود تلاش ودستکاری های مضحک رژیم در شکل ظاهری! پایه ای منطبق بر نظام آموزش جهانی نشات گرفته از دست آورد های غربی دارد. چه در دبیرستان وچه در ادامه تحصیلات عالی از قواعد و هنجارهای جامعه مدرن تبعیت می‌کند. هر گونه تغییر در الگوها و هنجارهای جامعه در باب تحصیلات دانشگاهی، به تغییر در الگوها و هنجارهای مرتبط با مدرنیته در جامعه بازگشت می‌کند.تحصیلاتی در خدمت به اهداف مدرن و ارزش‌های جامعه مدرن. فارغ از تفکیک جنسیتی که در شکل وسبک زندگی جوامع غربی نمود می یابد. افزایش حضور دختران در دانشگاه ها بهم ریختن نقش های جنسیتی استوار بر نقش بیشتر مردان و بنمایش گذاردن توانائی های زنان در تمامی عرصه های فردی و اجتماعی دست آوردی است که بنقش مهم وتاثیر گذار زن در جامعه امروز ایران بر می گردد .همراه با چنینن تحولی ورود وحضور جهان انترنتی ودنیای مجازی که فرقی در دست رسی دختر یا پسر بدان نیست. بوجود آمدن چنین اعتراضات گسترده را در بطن خود دارد. چرا که ظرف معین شده شده توسط ذهن های بسته معیوب برای بچه نهنگ هائی که از مدیای جهانی تغذیه می کنند!در دانشگاه ها ی مختلط زن ومرد در کنار هم تحصیل می نمایند، ظرف بسیار کوچک، مضحک بیادگار مانده از عهد حجری است که شاید بتواند طلاب حوزه های دینی را در خود جای دهد . اماظرف تنگ و تاریکی است برای نهنگ های جوان آگاه به اقیانوسی آزاد! ظرفی سنگی ،تحقیر کننده که راه نفس بر آن هامی بندد . ناگزیر از شکستن این ظرفشان می کند.

نه ما ونه حکومت این خفگی حاصل از تنگی راه نفس را ندیدیم . اما پدران ومادران نسل جدید بخصوص نسل هشتادی ها ونودی ها این تغیرات ، این جابجائی را حس می کردند و تلاش می کردند ... ادامه دارد ابوالفضل محققی