خبر احیای روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان، جهان و بویژه کشورهای منطقه را تحت تاثیر قرارداد. این اقدام از یک طرف برای کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس خوشایند بود، ولی از طرف دیگر خواب خوش اسرائیل برای تشکیل ائتلافی در قالب ناتوی عربی علیه ایران را بر هم زد. همچنین رویای سیطره کامل اسرائیل، متحد آمریکا بر خاورمیانه را به کابوسی وحشتناک تبدیل کرد. تلاش برای عادی سازی رابطه ایران و عربستان با وساطت چین، سونامی در منطقه بود که امواج سهمگین آن طرح آمریکایی خاورمیانه جدید را به زیر کشید، و پازلی ترسیم شد که در آن ایران در خاورمیانه پساآمریکایی ایفا نقش می کند.

عادی سازی رابطه عربستان و ایران، فصل جدیدی در مناسبات ایران نه تنها با عربستان، بلکه با کشورهای حاشیه خلیج فارس با تمرکز بر تنش‌زدایی است که نتیجه آن از یک طرف فروکش کردن هیاهوی ایران هراسی آمریکا و اسرائیل، و از طرف دیگر تقویت‌ کننده نقش ایران در برقراری ثبات در منطقه خواهد بود. هرچه مستحکم تر شدن رابطه این دو کشور باعث کاهش هرچه بیشتر نقش هژمونیک امریکا شده تا جائی که در بازه زمانی حاضر آمریکا جایگاه خود در منطقه را از دست رفتنی می بیند. به هر حال، چین قدرت نوظهور جهان چندقطبی، توانست یک صورت فلکی پیچیده سیاسی که به طور سنتی تا پیش از این تحت نظارت آمریکا بود را از حیطه این کشور خارج کرده تا کشورهای جهان بویژه خاورمیانه را پیرامون هژمونی خود جمع کند. حضور فعال چین در خاورمیانه عامل پرسشی شد که آیا آمریکا همچون گذشته توانمندی کافی دارد تا از متحد خود اسرائیل در خاورمیانه حمایت کند؟ و یا آیا شکست طرح خاورمیانه جدید با هدف امنیت اسرائیل، جغرافیای سیاسی خاورمیانه را تغییر نداده است؟ برای تداعی معانی و فعالتر کردن بخش حافظه به اختصار طرح خاورمیانه جدید را مرور می کنیم.

سالهای نەچندان دور، قرار بود به موازات تلاش برای عملی کردن نقشه خاومیانه جدید، ناتوی عربی نیز تشکیل شده تا برای اولین بار ارتش عربی تحت مدیریت اسرائیل تشکیل شود و با تغییر جغرافیای سیاسی منطقه، منافع آمریکا نیز تامین گردد و عرصه یکه تازی برای اسرائیل وسیع تر شود. اما ناکامی آمریکا در رسیدن به اهداف مورد نظر در افغانستان و عراق و همچنین شکست اسرائیل در جنگ ٣٣ روزه لبنان عوامل بازدارنده طرح آمریکایی – اسرائیلی شد. در واقع آمریکا در اولین گام‌ های خود در اجرای طرح خاورمیانه جدید، با پدیده‌ای نوین روبه‌رو شد که قبلا پیش‌بینی آن را نکرده بود. این پدیده برآمد جمهوری اسلامی در دستیابی به جایگاه قدرت برتر در منطقه بود که توانست با حمایت‌های گوناگون از کشورهای خاورمیانه، کار را بدانجا بکشاند تا همگی در برابر زیاده خواهی های آمریکا و اسرائیل ایستادند تا مانع تجزیه کشورهای خاورمیانه شوند.

شکستِ فاحش طرح ناتوی عربی و ناکارآمدی مداخلات آمریکا در خاورمیانه با حمایت آشکار از اسرائیل علیه ایران در جای خود قابل ارزیابی است. نتیجه شکست ایده تشکیل ناتو عربی، عروج ایران به یکی از قدرت های منطقه بود که زمینه برقراری رابطه ایران و عربستان با وساطت چین را فراهم کرد و تمامی محاسبات آمریکا و متحدش اسرائیل را چنان بهم ریخت که انکارناپذیر است. واقعیت آن است همه چیز آن طور که اسرائیل مایل بوده، پیش نرفته است. چرخش دولت های عربی از اسرائیل به سمت ایران به منظور عادی سازی روابط، خلاف ارزیابی بسیاری از ناظران و تحلیلگران که از آغاز برآمدن عصری جدید در چهارچوب روابط اسرائیل با کشورهای عربی سخن می گفتند را ثابت کرد.

در نگاهی غیرجانبدارانه باید تاکید کرد تلاش برای عادی سازی رابطه بین عربستان و ایران تغییرات عمده ای بوجود آورده و خواهد آورد، تا به گونه ای که سبب خنثی سازی ایران هراسی در سیاست می شود و به خودی خود تبلیغات و مانور مقابله اسرائیل علیه ایران را بی اثر می کند و مانع نفوذ گسترده اسرائیل در منطقه می شود. در خواب خوش اسرائیل قرار بود در خاورمیانه جدید به عنوان متغیری صاحب نقش بسیار اساسی شود، یعنی اسرائیل در پرتو حمایت آمریکا، با بازیگری در منطقه از هرگونه فشارها و تهدیدات علیه ایران کوتاهی نکند. در راستای این تهدیدات، اسرائیل باید اقدام به اختراع ایران هراسی دشمن فرضی می کرد، پس باید تحت لوای خطر تهدیدات امنیتی خود توسط جمهوری اسلامی، افکار عمومی را علیه ایران تحریک کند، تا با ایجاد فضای تنش دایمی، دسترسی به اهدافی حتی جنگ با ایران را میسر ‌سازد. لیکن چون غریزه بقای جمهوری اسلامی فعال شده است و مایل است با جامعۀ جهانی تعامل کند؛ بنابراین فعال شدن غریزه بقای جمهوری اسلامی، باعث می شود، جهت ورود به جامعه جهانی نخست هرچه گسترده تر کردن رابطه خود با کشورهای عربی را اعلام کند، و همین امر سبب شد تا برای همیشه امیدهای اسرائیل جهت تشکیل یک محور متحد اسرائیلی – عربی علیه ایران را به کابوس پایان ناپذیرتبدیل کند.

شواهد نشانه های آشکار از پایان یافتن دوران تسلط آمریکا بر خاورمیانه می باشند، و نویدبخش آن است که دوران جدیدی در تاریخ خاورمیانه منطقه حساس و مهم آغاز شده است. جابجائی و تغییرات در خاورمیانه بدون اغراق بدلیل ظهور و فعالیت بازیگران جدید از جمله ایران است که خواستار تسلط همه جانبه جهت برقراری و حفظ امنیت بر منطقه شده اند و متفقا در حال رقابت  با آمریکا هستند، در نتیجه آمریکا برای نه بازگشت به عصر تسلط در خاورمیانه، بلکه حضور حداقلی مجبور است از حمایت مبنی بر تایید کاربست قوه قهریه و تعرضات نظامی توسط اسرائیل صرف نظر کند.

چه خوشایند ما باشد یا نباشد، توافق ایران و عربستان ضربه جبران ناپذیر برای اسرائیل است. برقراری رابطه و آشتی با جمهوری اسلامی کوتاه‌ترین راه برای ثبات در منطقه خلیج فارس است، و اینک جمهوری اسلامی براین عهد است، راه تضمین تامین منافع کشورهای منطقه، کوتاه کردن مداخلات آمریکاست. از سوی دیگر توافق ایران و عربستان به‌ منزله فرو ریختن دیوار دفاعی منطقه‌ای است که اسرائیل می‌خواست برای خود بسازد. به خبر آمده توجه کنید؛ «نفتالی بنت» و «یائیر لاپید»، نخست‌وزیران پیشین اسرائیل با انتقاد تند از «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر کنونی اسرائیل اعلام کردند، ازسرگیری روابط بین ایران و عربستان یک شکست بزرگ برای اسرائیل است».

باور کنیم احیای روابط دیپلماتیک عربستان و ایران گامی پرهزینه برای اسرائیل است که خود را بزرگترین طرف متضرر از این توافق می‌داند؛ زیرا این توافق ضربه بزرگی به محاسبات اسرائیل وارد آورده است، احیای مناسبات جمهوری اسلامی و عربستان در شرایطی صورت می گیرد که اسرائیلی ها در جبهه داخلی دچار شکاف‌ها و اختلافات سیاسی شدیدی هستند، فکت اثباتی این امر، تظاهرات جامعه مدنی اسرائیل علیه افراطیگری «بنیامین نتانیاهو» می باشد که روز به روز شدیدتر شد، و چنان گسترش میافت که نتانیاهو را وادار می سازد تا از اقدامات افراطیگری عقب نشینی موقتی نماید. عقب نشینی اسرائیل اولین فایده تلاش ایران و عربستان برای احیای مناسبات خود انجام محسوب می شود، و یک گام سیاسی مثبت به‌ شمار می‌رود که تا مدت زمانی نچندان دور و نزدیک، راه را به‌روی توطئه‌ها و تجاوزات اسرائیل در می‌بندد.

و یا در خبر دیگری، «بن‌کاسپیت» خبرنگار مشهور اسرائیلی در کنایه سنگین به «نتانیاهو» صراحتا اعلام می کند: «تو با افراطیگری و ایران هراسی واهی، عربستان را به آغوش ایران انداختی». از طرفی احیای روابط در کشور قدرتمند، گرچه به‌معنای کُند و یا متوقف شدن رابطه عربستان با اسرائیل ارزیابی نمی شود، اما منجر به گسترش عادی‌سازی روابط با اسرائیل نیز نخواهد بود. چون به گفته «هنری کیسنجر»، «توافق ایران و عربستان تغییری اساسی در اوضاع استراتژیک خاورمیانه است».

باورپذیر است که اسرائیل اولین قربانی توافق ایران و عربستان است؛ به‌ویژه اینکه کابینه راست‌افراطی «نتانیاهو» تلاش‌های زیادی برای امضای قرارداد سازش با سعودی‌ها انجام داده بود و حساب ویژه ای روی عادی‌سازی رابطه با عربستان باز کرده بود. همچنین توافق جمهوری اسلامی و عربستان، جدای از متضرر کردن اسرائیل، محاسبات آمریکا را که به ‌دنبال ایجاد ائتلاف‌های گوناگون ضد ایران بود را نیز به هم ریخت.

توافق پیشگفته با وساطت چین می تواند چندان به منافع اسرائیل و آمریکا خدمت نکند؛ چون مفسرین مسائل ژئوپلیتیک، این توافق تثلیثی یا سه طرفه ایران – عربستان و چین را پسرفتی برای آمریکا در خاورمیانه و تضعیف متحدش اسرائیل به حساب می آورند. پس اسرائیل دیگر نمی تواند همچون گذشته، در فلسطین اشغالی نوار غزه دست به هرعمل تروریستی و ضدحقوق بشری بزند، زیرا آمریکا دیگر نمی تواند مشوق و عامل پشتگرمی اسرائیل باشد. فایده دیگر این توافق آن است، که تلاش اسرائیل در جلب نظر دول اروپایی را خنثی کرده، زیرا توازن قوا در سطح منطقه را به نفع ایران تغییر داده است، به گونه ای که اسرائیل دیگر نمی تواند به مسیر قبلی ادامه دهد.