رامین مهمانپرست: تحریم‌ها علیه ایران بیشتر در چارچوب فشار تبلیغاتی و جنگ روانی قابل ارزیابی است

تحلیل

جمشید برزگر - تحلیگر مسائل ایران در بی بی سی

تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران، اگر چه اقتصاد متکی به نفت ایران را هدف قرار داده، اما ذات و ماهیتی سیاسی دارد که هدف آن، دست کم در این مرحله بازداشتن رهبران جمهوری اسلامی از پیگیری برنامه های اتمی این کشور است.

 

از همین رو، تحریم نفت ایران از سوی اروپا، همزمان با تحریم بانک مرکزی ایران و اعمال تحریم های گسترده آمریکا علیه کشورها و شرکت هایی که در حوزه های ممنوع اعلام شده ایران سرمایه گذاری می کنند، دارای پیامدهای ناگزیر و بلاواسطه سیاسی خواهد بود.

 

هرچند دامنه تاثیرگذاری تحریم های فزاینده، از حوزه سیاست داخلی تا سیاست خارجی ایران گسترده است، اما به نظر می رسد که با توجه به واقعیت های موجود، این احتمال که ایران دو مسیر متفاوت را در این دو حوزه در پیش گیرد بیشتر است.

 

تداوم وضعیت کنونی، هم به دلیل فشار فراوانی که به اقتصاد ایران وارد می آورد، و هم به دلیل پیامدهای امنیتی و سیاسی موقعیت جاری، چندان ممکن نخواهد بود.

 

اگر ایران، تضمین های لازم را از غرب دریافت کند که همزمان با کند کردن و یا متوقف ساختن فعالیت های اتمی خود، گامی از تحریم های افزایش یافته دورتر خواهد شد، این احتمال افزایش خواهد یافت که رهبران جمهوری اسلامی، هر چند به اکراه، به سوی نوعی مصالحه با غرب بروند.

 

هرچه تردید سطوح بالای تصمیم گیری در ایران نسبت به توانایی کاهش یا محو تحریم ها بیشتر باشد، احتمال دستیابی به تفاهمی با غرب نیز کاهش و احتمال تشدید منازعه و یا یک جنگ احتمالی افزایش خواهد یافت.

 

اما در عرصه داخلی به نظر می رسد که رویکرد فعلی جمهوری اسلامی در هر دو حال تغییری نخواهد کرد و سرکوب هر صدای معترض و یا حتی منتقد، بسته تر کردن فضا و تمرکز تمامی قدرت و سازو کار تصمیم سازی و تصمیم گیری در دستان آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی همچنان در دستور کار قرار خواهد داشت؛ هرچند چنین وضعیتی به طور متقابل، بر شدت فشارها و صریح تر شدن انتقادها از آیت الله خامنه ای خواهد انجامید.

توضیح: این گزارش های لحظه به لحظه مربوط به روز دوشنبه ۲۳ ژانویه ۲۰۱۲ است و دیگر به روز نخواهد شد:

۱۸:۲۱هیلاری کلینتون، وزیر خارجه و تیموتی گایتنر، وزیر خزانه داری آمریکا در بیانه ای مشترک از اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران از سوی اتحادیه اروپا استقبال کردند. در این بیانیه آمده است که آمریکا و شرکای بین المللی آن متعهدند تا مانع دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای شوند.

۱۸:۱۶رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران در مصاحبه با واحد مرکزی خبر گفت: نیاز بلندمدت و پایدار کشورهای مختلف جهان به انرژی به نحوی است که نمی توان جمهوری اسلامی ایران را که دارای دومین ذخایر بزرگ گاز و چهارمین ذخایر بزرگ نفت دنیاست تحریم کرد.

۱۸:۱۰ فرداد فرحزاد، خبرنگار اعزامی بی بی سی فارسی در دوبی: همزمان با افزایش نگرانی ها در بازار انرژی در صورت حذف نفت ایران از بازارها، امارات متحده عربی اعلام کرده ۹۸ میلیارد دلار در صنعت نفتش- از جمله برای افزایش تولید نفت خام - سرمایه گذاری خواهد کرد.

۱۷:۵۸ کاترین اشتون به بی بی سی فارسی گفته است که تا زمانی که ایران به پای میز مذاکره بازنگردد، تحریمها به قوت خود باقی خواهد ماند. گفت و گوی امیرپایور با کاترین اشتون در برنامه شصت دقیقه تلویزیون فارسی بی بی سی در ساعت ۲۲ به وقت ایران پخش خواهد شد.

۱۷:۴۲ امیر پایور: با این حال وزیر خارجه اسپانیا افزوده است که شخصا از سوی عربستان سعودی مطمئن شده که این کشور نیاز اسپانیا به نفت وارداتی ایران را جبران خواهد کرد.

۱۷:۳۶ امیر پایور نوشته است: خوزه گارسیا ماگایو، وزیر خارجه اسپانیا به بی بی سی فارسی گفته است که ایران در سال ۲۰۱۱، ۲۰ درصد نفت مورد نیاز اسپانیا را تامین می کرده که این رقم در سال ۲۰۱۰، ۱۳ درصد بوده است.

۱۷:۲۸ امیر پایور، خبرنگار اعزامی ما در بروکسل در توئیتر خود نوشته است: کاترین اشتون به بی‌بی‌سی گفته است که موضوع ایران با موضوع عراق [در زمان صدام] متفاوت است و تحریم ها به برنامه "نفت در برابر غذا" منتهی نخواهد شد.

۱۷:۰۱ آقای زمانی افزود: در صورت اجرای قطعی تحریم‌ها، ایران برای مقابله گزینه‌های زیادی ندارد و نهایتا این تحریم‌ها پیامدهای جدی و زیانباری برای سیاست و اقتصاد ایران خواهد داشت.

۱۷:۰۱ هادی زمانی، اقتصاددان، ضمن ابراز تاسف از تصمیم اتحادیه اروپا، به بی‌بی‌سی‌ فارسی گفت: اتحادیه اروپا قدرت اجرای این تحریم‌ها را دارد و می تواند جایگزین دیگری برای نفت ایران پیدا کند و ضررش را به حداقل برساند.

۱۶:۵۱نفیسه کوهنورد، خبرنگار بی بی سی فارسی در استانبول: در پی تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا، ترکیه توقف معاملات نفتی خود با ایران را بررسی خواهد کرد.

۱۶:۲۷ اشتون: ما در ماه آوریل پیامدهای تحریم ایران بر اقتصاد کشورهای عضو اتحادیه اروپا را بررسی خواهیم کرد.

۱۶:۲۵سفیر ایران در بلغارستان: تحریم ها برای دست کشیدن از دانش روز اثری ندارد و دولت و ملت ایران از حقوق خود دست بردار نخواهند بود، ولی اگر چنانچه ابهامات و سوالاتی وجود داشته باشد، آماده هستیم که در هر مکان و زمانی با مخاطبان ذیربط برای رفع ابهامات اقدام کنیم.

۱۶:۲۱: اشتون: ایران باید پیشنهادهای نشست استانبول را در نظر گیرد.

۱۶:۱۶: کاترین اشتون: تحریم ایران، هدف نیست. هدف، وادار کردن ایران برای از سرگیری مذاکرات و توقف غنی سازی است.

۱۶:۱۵ کنفرانس خبری کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص تحریم ایران آغاز شد.

۱۶:۱۱ جاناتان مارکوس، خبرنگار امور دفاعی و دیپلماتیک بی‌بی‌سی: مشتری‌های نفت ایران در اروپا، در میان ضعیف‌ترین اقتصادهای اتحادیه اروپا هستند و هر گونه افزایش قابل ملاحظه‌ قیمت نفت، فقط روی صادرات نفت ایران به کشورهای دیگر تاثیر قابل ملاحظه ای خواهد داشت.

۱۵:۵۲ حسن منصور، اقتصاددان و کارشناس مسائل انرژی به بی بی سی فارسی گفت: در صورت توقف خرید نفت ایران از سوی اروپا، قطعا ایران خریداران دیگری را جایگزین می کند، با این تفاوت که خریداران شرایطی را تعیین می کنند که ممکن است از لحاظ مالی به ضرر ایران باشد.

۱۵:۴۱: کاظم وزیری هامانه، وزیر پیشین نفت ایران به خبرگزاری مهر گفت: "قطعا اگر خریدار انحصاری باشد حداکثر فشار را بر روی فروشنده می آورد، اما شرکت ملی نفت ایران ابزارهای متعدد و متنوعی برای فروش نفت خود در اختیار دارد."

۱۵:۲۸ حسین ابراهیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به ایسنا گفته است: "ایران همان‌طور که تا به امروز تمامی این تحریم‌ها را دور زده، باز هم این کار را خواهد کرد."

۱۵:۱۳ آقای عراقچی گفته است که تحریم‌ها "بیشتر به ضرر اعمال‌کنندگان تحریم‌ها است، چرا که شرکت‌ها و تجار آنها از بازار ایران محروم می‌شوند، اما ایران نیازهای خود را از شیوه‌های دیگر مرتفع می‌کند."

۱۵:۱۲ عباس عراقچی، معاون آسیا، اقیانوسیه و مشترک‌المنافع وزیر امور خارجه ایران به ایرنا گفته است: "برخی کشورها تحریم را به عنوان راه‌حل موضوع هسته‌ای ایران می‌دانند، ولی تحریم‌ها به بخشی از مشکل تبدیل شده است."

۱۵:۰۴ طبق تصمیم اتحادیه اروپا، آن دسته از اعضای این اتحادیه که هنوز قراردادهایی برای خرید نفت خام از ایران دارند، تا اول ماه ژوئیه برای پایان دادن به این قراردادها فرصت خواهند داشت.

۱۵:۰۳ اتحادیه اروپا به جز خرید نفت خام، تجارت فرآورده‌های نفتی با ایران را هم ممنوع کرده است.

۱۵:۰۱ به گزارش رویترز، در چارچوب تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران، تجارت طلا، فلزات گرانبها و الماس با نهادهای دولتی و بانک مرکزی ایران ممنوع می‌شود.

۱۵:۰۰ رویترز گزارش داده است که تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران شامل ممنوعیت صادرات فناوری‌های کلیدی برای بخش انرژی و نیز سرمایه‌گذاری جدید در بخش پتروشیمی ایران هم می‌شود.

۱۴:۵۷ آقای عمادی می‌گوید: روند جدیدی که برای خرید طلا در بازار داخل ایران آغاز شده است، می‌تواند با انتشار خبر مربوط به محدودیت‌های اتحادیه اروپا شدت پیدا کند و به افزایش بیشتر قیمت طلا در ایران منجر شود.

۱۴:۵۵ مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا می‌گوید که در کوتاه مدت، محدودیت‌های اتحادیه اروپا برای عرضه و فروش طلا به ایران، تاثیری در اقتصاد این کشور نخواهد داشت، چون ایران بیشتر طلای مورد نیاز خود را از بازار آسیا وارد می‌کند.

۱۴:۵۱ درباره تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران چه فکر می کنید؟ نظرات خود را در صفحه صدای شما ثبت کنید.

۱۴:۴۵ اندکی پیش از اعلام تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا گزارش شد که ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن آمریکا، همراه با پنج کشتی جنگی دیگر از جمله یک ناوچه بریتانیایی و شناوری فرانسوی بدون مواجهه با حادثه‌ای از تنگه هرمز گذشته و وارد خلیج فارس شده‌اند.

۱۴:۴۳علی فلاحیان گفته است: "وقتی فشارها به کشورمان زیاد شود، می‌توانیم در تنگه هرمز در جهت کاهش این فشارها استفاده کنیم و انسداد تنگه یکی از گزینه‌ها است."

۱۴:۴۱ علی فلاحیان، وزیر پیشین اطلاعات ایران به خبرگزاری فارس گفته است: "بهترین راه (برای مقابله با تحریم‌های جدید) این است که ما قبل از اجرایی شدن طرح تحریم نفتی، خودمان صادرات نفت را متوقف کنیم تا قیمت نفت بالا برود."

۱۴:۳۸ خبرنگار ما در بروکسل می‌گوید که در چارچوب محدودیت‌های جدید اتحادیه اروپا، انتظار می‌رود اموال هشت نهاد و سازمان ایرانی در کشورهای اروپایی هم مسدود شود.

۱۴:۳۷ امیر پایور می‌گوید که انتظار می‌رود فردا (سه‌شنبه) فهرست افرادی که شامل محدودیت‌های اتحادیه اروپا می‌شوند، منتشر شود. گفته می‌شود سه نفر از آنها ایرانی هستند و اموال آنها در اروپا مسدود خواهد شد.

۱۴:۳۶ به گفته خبرنگار ما، در چارچوب محدودیت‌های جدید اتحادیه اروپا، خرید، فروش، حمل و نقل یا معامله با طلا و دیگر فلزات گرانبها با ایران ممنوع خواهد شد.

۱۴:۳۳ امیر پایور، خبرنگار ما در بروکسل می‌گوید که منع صادرات فناوری و محصولاتی که کاربرد دوگانه دارند، قبلا هم در تحریم‌ها علیه ایران در نظر گرفته شده بود و احتمالا تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا طیف گسترده‌ای از این محصولات را شامل می‌شود.

۱۴:۳۱ خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام آگاه گزارش داده است که "بانک مرکزی ایران، یک ریال در اروپا ندارد که (در چارچوب تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا) بلوکه شود."

۱۴:۱۷ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که حل و فصل تمام موضوع‌های بنیادی مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران دلیل اعزام هیات بلندپایه این آژانس به ایران است.

۱۴:۱۲ به گزارش خبرگزاری رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که یک هیات بلندپایه از سوی این آژانس در فاصله روزهای ۲۹ تا ۳۱ ژانویه به ایران می‌رود.

۱۴:۰۹ علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران به ایسنا گفته است: "تحریم‌ها نمی‌تواند تاثیری در سیاست‌های ما بگذارد، چون سیاست ایران تابعی از سیاست غرب و اعمال فشار آنها نیست."

۱۴:۰۳ امیر پایور، خبرنگار ما در محل نشست اتحادیه اروپا در بروکسل، در توییتر نوشت که نشست وزیران امور خارجه این اتحادیه از سر گرفته شده است.

۱۳:۵۹ علی آقازاده، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران به ایسنا گفته است که ایران "درصد بسیار پایینی نفت به اتحادیه اروپا صادر می‌کند و آنها خود متقاضی خرید نفت از ایران هستند."

۱۳:۵۷ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، از اقدام اتحادیه اروپا برای تحریم نفتی ایران تقدیر کرده، ولی گفته است که روشن نیست که آیا این اقدام می‌تواند "بلندپروازی‌های هسته‌ای" ایران را خنثی کند یا نه.

۱۳:۴۰ بر اساس گزارش‌ها، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که این کشور انتظار دارد اتحادیه اروپا تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کند.

۱۳:۳۸ وزیر امور خارجه آلمان گفته است: "ما هیچ راهی جز در پیش گرفتن تحریم‌های سخت‌تر و جدید برای هدف قرار دادن منابع تامین مالی برنامه هسته‌ای (ایران) نداریم."

۱۳:۳۱ گفته می‌شود که تحریم صادرات طلا، فلزات و سنگ‌های قیمتی از سوی اتحادیه اروپا به ایران، می‌تواند نوسان قیمت‌ها در بازار طلای این کشور را شدیدتر کند.

۱۳:۳۰ بر اساس گزارش‌ها، اتحادیه اروپا افزون بر توقف خرید نفت از ایران و مسدود کردن دارایی‌های بانک مرکزی ایران، در بخش حمل و نقل و صادرات طلا و فناوری و کالاهایی با کاربرد دوگانه به ایران هم محدودیت‌هایی در نظر می‌گیرد.

۱۳:۲۶ سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، گفته است که امید زیادی دارد مذاکرات هسته‌ای با ایران به زودی و با وجود افزایش فشارهای غرب، از سر گرفته شود.

۱۳:۲۲ غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس ایران به خبرگزاری مهر گفته است: منفعت ناشی از افزایش قیمت ارز، در برابر خسارتی که به دولت وارد می‌شود، اندک است و حیثیت دولت رفته است.

۱۳:۲۱ تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران، افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را به دنبال داشت، اما در عین حال، قیمت ارز و طلا در بازار داخلی ایران همچنان در حال افزایش است.

۱۳:۱۹ مهدی مهدی‌زاده، از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران به ایسنا گفته است که تحریم نفتی ایران باعث می‌شود این کشور محصولات خود را ارزان بفروشد.

۱۳:۱۶ خبرگزاری مهر گزارش داده است که شرکت‌های نفتی توتال فرانسه و انی ایتالیا در نامه‌هایی به شرکت ملی نفت ایران، نسبت به تحریم‌های اتحادیه اوپا علیه ایران ابراز نگرانی کرده‌اند.

۱۳:۱۵ تحریم‌های ایران و برزخ چین. بیشتر بخوانید.

۱۳:۱۲ برای دنبال کردن آخرین تحولات در نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل، می‌توانید امیر پایور، خبرنگار ما در محل این نشست را در سایت توییتر دنبال کنید.

۱۳:۱۰ خبرنگار ما در بیت‌المقدس می‌گوید که دولت اسرائیل هنوز به تشدید تحریم‌ها علیه ایران واکنشی نشان نداده است، ولی یک سخنگوی وزارت امور خارجه اسرائیل گفت که این کشور در حال بررسی اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران است.

۱۳:۰۵ امیر پایور، خبرنگار ما در بروکسل می‌گوید که طبق مصوبه اتحادیه اروپا، سه ماه دیگر نمایندگان این اتحادیه، پیامدهای تحریم‌های جدید علیه ایران را بررسی می‌کنند و اگر قیمت نفت خام به سطح خطرناکی رسیده باشد، ممکن است این تحریم‌ها لغو شود.

۱۳:۰۳ یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران به ایسنا گفته است: "ایران همانطور که تا امروز تمام تحریم ها را دور زده است، باز هم این کار را خواهد کرد."

۱۳:۰۰ به گزارش رویترز، روسیه اعلام کرده است که اقدامات یکجانبه اتحادیه اروپا برای تحریم صنعت نفت ایران کمکی به حل مشکلات نمی‌کند و روسیه امیدوار است که گفت‌وگوها با ایران ادامه پیدا کند.

۱۲:۵۸ حسین ابن یوسف، تحلیلگر مسایل نفتی به بی‌بی‌سی فارسی گفت که در صورت تحریم نفت ایران احتمال دارد روسیه نفت مورد نیاز اتحادیه اروپا را تامین کند که در این صورت، وابستگی نفتی اروپا به روسیه بیشتر می‌شود. چیزی که آمریکا چندان از آن خشنود نخواهد شد.

۱۲:۵۶ کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته است که مایل است تشدید تحریم‌ها علیه ایران، این کشور را بر سر میز مذاکرات هسته‌ای برگرداند.

۱۲:۵۱ در معاملات روز دوشنبه، قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال برای تحویل در ماه مارس به ۱۱۰ دلار و ۶۳ سنت رسید. قیمت هر بشکه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت هم ۹۹ دلار و ۲۱ سنت اعلام شده است.

۱۲:۵۰ به دنبال انتشار خبرهای مربوط به توقف خرید نفت خام ایران از سوی اتحادیه اروپا، قیمت نفت خام در بازارهای جهانی افزایش یافت.

۱۲:۴۸ آقای کوثری به خبرگزاری فارس گفته است: "اگر اخلالی در فروش نفت ایران انجام شود، قطعا تنگه هرمز بسته خواهد شد."

۱۲:۴۷ محمد کوثری، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران گفته است که "اگر غربی‌ها از خرید نفت ایران صرفنظر کنند، ایران نفت خود را به مشتریان غیراوپایی خواهد فروخت."

۱۲:۴۳ برای دنبال کردن آخرین خبرها و تحلیل‌های بیشتر درباره تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران، با پخش زنده برنامه‌های تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی همراه باشید.

۱۲:۳۷ کاظم وزیری هامانه، وزیر پیشین نفت ایران می‌گوید که تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا به افزایش بهای نفت خام در بازار جهانی منجر خواهد شد.

۱۲:۳۶ وزیر امور خارجه آلمان گفته است که با وجود اعمال تحریم‌ها علیه ایران، درهای مذاکره به روی ایران باز است.

۱۲:۳۵ نفت ایران تحریم شد. نظرات خود را در صفحه نوبت شما ثبت کنید.

۱۲:۳۳ خبرنگار ما در بروکسل می‌گوید که انتظار می رود تا سه ساعت دیگر، اتحادیه اروپا نتیجه نشست امروز خود برای تحریم نفت ایران را رسما اعلام کند.

۱۲:۳۱ امیر پایور، خبرنگار ما در بروکسل، می‌گوید که رسما هنوز اعمال تحریم‌ها علیه ایران اعلام نشده ، ولی مذاکرات اصلی در این باره، قبلا انجام شده است.

۱۲:۰۰ اتحادیه اروپا دارایی‌های بانک مرکزی ایران را هم مسدود خواهد کرد.

۱۱:۴۵ تحریم ها شامل توقف فوری امضای قراردادهای جدید با ایران برای خرید و فروش نفت خام و فرآورده‌های نفتی می‌شود.

۱۱:۳۷ این تحریم‌ها به تصویب نمایندگان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا رسیده است.

۱۱:۳۶ وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه، سوم بهمن (۲۳ ژانویه)، در نشستی در بروکسل، رسما بر سر توقف خرید و واردات نفت از ایران به توافق رسیدند.

امارات متحده عربی خط لوله‌ای از ابوظبی به فجیره کشیده که حالا آماده بهره‌برداریست تا در صورت بسته شدن تنگه هرمز بتواند نفتش را به دریای عمان برساند