قریب 2400 سال پیش سقراط ، پدر فلسفه مدرن امروز اروپا، به اتهام به انحراف کشاندن جوانان آتن و انکار خدایان به مرگ با نوشیدن جام شوکران محکوم شد. دادگاه دولت ـ شهر آتن به او پیشنهاد داد چنانچه از اعتقادات خویش روی برتابد اورا خواهد بخشید. سقراط از اعتقاد خویش که در حقیقت چیزی جز به پرسش گرفتن دستگاه قدرت حاکم بود برنگشت و در شامگاهی درمیان جمع دوستانش که برای واپسین دیدار با او آمده بودند، خود، جام شوکران را نوشید، دراز کشیده و جان داد*.

دوستانش اصرار داشتند بکمک آنان گریخته به مقدونیه رود و در آنجا با آسایش زندگی کند و از کیفر مرگ بگریزد. او نپذیرفت زیرا او مرد قانون بود ، و قانونگرائی برای او جایگاهی ورای زندگیش. او مرد اخلاق بود و اخلاق مدنی برایش فراتر از جانش. جرم سقراط به پرسش گذاری آریستوکراسی چربی گرفته آتن و دستگاه قدرت در آن و پاسخ خواهی او بود. او در دفاعیه خود میگوید من، جز آنچه خدا( آپولون ـ خدای خرد) از طریق اوراکل** گفته است انجام نداده ام. حاصل به پرسش گذاری شما از طرف من و جوانانی که بر نظم شما شوریده اند فاش شدن فقر فکری، معرفتی و اخلاقی شما بوده است.

سقراط جاودانه شد زیرا او، روح نقاد زمان خویش، مظهرقانونگرائی واخلاق مدنی دوران خویش بود.

او جام شوکران را با شجاعتی مدنی سر کشید تا باور خود را به آنچه گفته بود در کردار هم نشان دهد. او تبلور تمام عیارجسارت اخلاقی و اخلاق مدنی زمانه خویش بود و از اینرو به الگوی افسانه ائی همیشه زنده بشریت متفکر تبدیل گردیده است. سقراط ابدی شد حال آنکه محکوم کنندگان او چون زباله ائی به مزبله یِ تاریخ پیوستند بدون اینکه رد پائی جز آثار جرم ننگین خویش از خود بجای نهند. سقراط روح انسان فرازمند زمانه خود بود و با زمان، تا زمانه ی ما امتداد یافته است و انسان تاریخی بدون سقراط و سقراط ها نمیتوانست پایائی داشته باشد.

حمله چماقداران زردِ قدرت به میر حسین موسوی، در برابر دفتر کارش و حضور وی در میان آنان و اظهاررات او دایربر اینکه او آماده است برای اینکه آنان اگر مأمور کشتن وی هستند تن به انجام مأموریتشان دهد، دفاعیه جاودانی سقراط و نوشیدن داوطلبانه ی جام شوکران او را به ذهنم تداعی کرد و چیز دیگری جزماجرای محاکمه سقراط و مرگ تاریخی او نمیتوانست بیان این رخداد امروز باشد.

گناه موسوی اینست که قانونگرائی را چراغ راهنمای زندگی خویش کرده و جوانان را به پرسش گذاری قدرت حاکم فرا خوانده است.او تهدید به مرگ شده است همچنان که سقراط شده بود. حال، آیا دستگاه قدرت آماده این باشد یا نباشد تا پای گرفتن جان موسوی هم پیش رود، مسئله ای است که به محاسبات ضرر وزیان دستگاه قدرت مربوط میشود و نه چیز دیگری.

موسوی نشان داد و داده است که برای هزینه دادن در راه آرمان خویش؛ چه آنجا که پای قانونگرائی درمیان است یا ایرانگرائی و یا اسلامیت، آماده است و پروائی از پرداخت هزینه ندارد. او آنچنان رفتار کرده است که در خور ملت بزرگ و تاریخی ماست. میلیونها جوان ایرانی حق دارند با غرور و بی هراس فریاد کشند «یا حسین میر حسین!» و این شعار تبلور اراده تزلزل ناپذیر آنان برای حاکم کردن اقتدار قانون بجای اقتدار چماق و چوبه های دار و داروغه سالاری و تبلور اخلاق و جسارت مدنی بجای اخلاق رمالی و لومپنی در میهن ماست.

Från Bibeln till Blanche (Antologi)خلاصه شده از *

اوراکل خدا و یا واسطه ی خدا در معبد دلفی بوده است**

حبیب تبریزیان