اسطوره شناسی یا میتولوژی روی دیگر سکه تاریخ هستند. اساطیر با قلم تاریخ نویسان آفریده نمیشوند بلکه از دل زندگی مردم برمیخیزند، زبانِ روح و روان کار و پیکارِ زمانه خویش میشوند و تجلی آرزو، عشق و نفرت مردم و خوب و بد در نگاه آنان و شکل یافتگی اساطیری آنها هستند. مردم عشق، ایمان و همچنین نفرت خود را چون موادی سیال درقالب آنها و اضدادشان میریزند ودر برابر چهره اسطوره ای دلخواه خویش چهره های منفور خود را نیز میسازند. زبان اسطوره ائی زبانی چندان روشن نیست مخصوصاً و شاید قدرت دراماتیک آن نیز در این رازگونگیِ خود ویژه اش باشد.

مردم در خیابانها، در سوگ مرگ منتظری فریاد میزنند: « رهبر آزادگی، آزادی ات مبارک»!. شگفت! که مرگ و در قبری سرد و تاریک دفن شدن، در اینجا معنای آزادی می یابد. پرسش اینست آزادی از کدام اسارتی و از کدام ستمی؟

آزادی پر بار ترین واژه در واژگان ارزشی و انسانی بشریت است و در برابر آنست که، واژ های اسارت، بیداد و رنج و ستم و ستم ستیزی معنا می یابند. اینها کلماتی در ردیف کلمات ارزشی معمولی نیستند. در ذات و بافت معنائی آنها، دریائی از رنج و اشک و خونِ انسانی، در تاریخیت هزاران ساله انسان شکل و بستر یافته، موج میزند. آزادی مقدس ترین واژه ایست که انسان در قلمروی زبانسازی خویش آفریده است.

مرگ حسینعلی منتظری بعنوانِ «آزادی او» تبریک گفته میشود و نه به آن معنا که در آغازانقلاب شهادت جوانانِ حتی خرد سال بخاطر بهشتی شدنشان تبریک گفته میشد بلکه بخاطر حصر، اسارت و خاموشی ای که به او تحمیل شده بود. که؟ و یا چه کسانی؟ بر اساسِ کدامین احکام؟ او را به حصر کشانده بودند؟ در این تقابل معنائی است که آزادی منتظری با مرگش، معنای میتولوژیک خویش را می یابد.

در اینجاست که اولاً حصرِمنتظری و دو دهه ستم بر او، ستم بر مردمی تلقی میشود که او، در چهار چوب مقدورات و محدودیت های زمان، به زبانِ اعتراض آنان وبرآمدن نفسهای در سینه خفه شده اشان، آه ها و فریادهای فروخورده اشان تبدیل گشته بود.

 کاوه آهنگر بصورت نگتیو ضحاک ماردوش و جوانکُش در میتولوژی تاریخی، و حسین بعنوان نماد راستی، اعتقاد و ایمان دینی در برابر یزید شراب خواره، زن باره و بی دین در میتولوژی دینی آفریده میشوند که هر یک بزبان خود زبان احساس مردم زمانه خویشند و به خاطره ی همیشه زنده مردم خود تبدیل میشوند.

بی شک منتظری به اسطوره تبدیل خواهد شد و نه صرفاً اسطوره مذهبی، بلکه، اسطوره آزادی خواهی و ستم ستیزی ملت بزرگ ما. او جاودانه میشود هرچند که، رژیم برای ممانعت از بزرگداشت او همه گونه کارشکنی کرد. از اشغال کردن پیشاپیشِ مسجدی که قرار بود در آن مراسم برگزار ختم وی برگزار شود توسط چماقداران خود، از بستن راه، از دستگیری بسیاری که عازم مراسم ختم بودند، از نظامی و امنیتی کردن فضای مراسم و کل شهر، تا کارشکنی در دفن او در کنار فرزندش.

اما تاریخ میتولوژیک با زبان خود وقایع را مینویسد. برای کفن و دفن منتظری مقبره ای ویژه ائی با جاده اتوبان و گنبد و بارگاه زرین، از پول و خزانه ملت ساخته نخواهد شد ولی مقبره او عظیم، به عظمت خود ایران از قلب ملت ما سر برخواهد افراشت و جاودانه خواهد ماند. آیندگان خواهند دید که مردم، از مسلمان و نامسلمان از دیندار و بی دین ضمن بازدید و ابراز احترام به آرامگاه (آزادگاه) او شاید نگاهی هم به گنبد و بارگاه مجاورِ قبر او نیز بیاندازند. قلب ملت ایران و بسیاری آزادگان جهان مقبره شکوهمندِهمیشه ماندگار او خواهد بود.

من اگر بجای بازماندگان آن بزرگمرد بودم :

بر سنگ گور او بسم الله نمینوشتم

شهادتین نمینوشتم

فقط مینوشتم « آزادی»! آزادی ات مبارک. این کلام کوتاه یعنی همه آن معنانی پیشین چه بمعنای دینی ، چه بمعنای عرفانی و چه بمعنای عرفی با ذات بسیطی که در آنست.

 حبیب تبریزیان

سه شنبه اول دی ماه هشاد و هشت