یک باره خیال نکیند ، در اولین روز کریسیمس که برابراست با سومین روز تصویب تحریم ایران در سکوت خانه ام منتقد سینمائی شده ام و قصد بررسی فنی ؛ هنری ؛ تکنیکی و راونی سریال نرگس _که بقول کارگردانش یکی از پر بینده ترین سریال های تلویزیونی جام جم جمهوری اسلامی بود که" بساط" کانال های لس انجلسی را بر هم زد _ رادارم .

راستش ما هم مثل میلیونها ایرانی چند ی است که " ماهواره ای" شده ایم و به تو صیه همسرم برای چند هفته پیاپی در حالی که لپ تاب روی یاهایم قرار داشت؛ ابتدا با کمی بی میلی در حالی یک چشم بر صفحه تلویزیون داشتم و چشم دیگر در حال باز کردن امیل و پیدا کردن مطلبی بودم و مقالات رسیده را بالا و پائین می کردم تا سو تیتر و خلاصه مقاله مناسبی را پیدا کنم که مقاله خواننده بیشتری بیابد وان را با اهستگی در "ایران گلوبال" پاپلیش کنم با چشم و دو گوش دیگر سریال را دنبال می کردم و هر چه پرده های بیشتر می گذشت فضای سریال غمگین تر می شد(1) بگونه که پس از پایان هر پرده که طبق معمول درست سر بزنگ ها سریال تمام می شد ، یک حالت غم بر دلمون می نشست و ناچار کانال موزیکPMC را می زدیم تا فضای غم آلود را با تماشای یک آهنگ زیبا کناری بزنیم تا دچار دپسرس نشویم و بتوانیم کار روزانه را پی بگیریم .

خلاصه داستان:

« سریال نرگس» داستان دختری است که بر اساس یک نظرسنجی توسط بیش از هفتاد درصد زنان و دختران ایرانی دنبال شده است . تا کنون نقد ها و اظهار نظر زیادی در باره سریال شده است اما در خارج از کشور و یا محافل ادبی اپوزیسیون توجهی به این سریال نکرده اند.

شوکت یک بازاری پول دار که از بچگی روی پای خودایستاده و با بد بختی و هزار مصیبت تاجر بزرگ پارچه می شود که جنس را از کار خانه می خرد و همه را مجبور می کرد که از او خرید کنند. بهیچ وجه شبیه حاجی اقا های بازاری نبود و بیشتر شکل و شمایلش به قیصر و لات و لوت های امروز شبیه بود ودورو بری ها ازش می ترسیدند و دودختر و یک پسرداشت بنام بهروز که خوش چهره و صمیمی که بیشتر خصوصیات را از مادرگرفته و اصلن شبیه شوکت نیست . بهروزعاشق نسرین که نه چندان زیبا ؛ ازیک خانواده بی سر پرست با خواهر و مادرش زندگی می کرد که از مال دنیال چیزی نداشتند . نرگس خواهر بزرگ وی که شخصیت اصلی داستان است، درست در نقطه مقابل شوکت قرار دارد. او نماز خوان و با حجاب دوبله در خانه نزد مادر و خواهرش مظهر عقل و منطق وبسیار رک گوست و پس از مرگ مادر از نسرین حمایت و مراقبت می کند و در واقع در کار نسرین دخالت از نوع مثبت می کند .

بهروز قصد ازدواج با نسرین را دارد و هر دو با مخالفت خانواده روبرو می شوند؛ بگونه که شوکت مقتدر که خود همسر دومی در خفا دارد یکی از آرزوهایش این است که پسرش "آرزو" دختر برادرش را که در ایتالیا زندگی می کند را به همسری برگزیند ابتدا خانواده بهروزو نسرین با ازادواج آنان مخالفت می کنند وقتی با تهدید آنها مبنی بر خروج از ایران مواجه می شوند نا چارا موافقت می کنند که بدون اطلاع شوکت این دو را به عقد هم درآاورند و با "کشف "این موضوع توطئه های شوکت آغاز می شود بهروز را از خانه بیرون می کند وبعد با اوآشتی می کند و با حقه او را از طریق قاچاقچی روانه ایتالیا می کند و نسرین حامله است شوکت او را تشویق به سقط جنین می کند که دختر نمی پذیرد و با شکم نه ماهه راهی مرز می شود که با رفتار جنایتکارانه هتل دارسر مرز و ..مواجه می شودونهایتابر می گردد .

شوکت به توطئه های خود ادامه می دهد و هر روز بیشتر در مقابل نرگس قرار می گیرد و سرانجام در ادامه توطئه ها پای شوکت به یک قتل غیر عمد کشیده می شود و پس از دوسال زندان مرخص می شود خانواده شوکت از هم می پاشد زنش طلاق می گیرد و بهروز و نسرین از هم غیابا جدا می شوند و بهر وز با دختر عمویش آرزو در در ایتالیا ازدواج می کند و سپس جدا می شوند . بهروزهمزمان با آزادی شوکت برای یک ماه به ایران می اید و آرزو در اثر ابتلا به ایذ می میرد ولی بهروز ایذ نمی گیرد و در عوض به بیماری روحی مبتلا شده باشد شوکت سکته مغزی می کند وکاملا فلج می شود .

بهار دختر بهروز که حالا 5 ساله شده است نزد مادرش نسرین زندگی می کند و بهروزاجازه دیداربا دخترش را ندارد ؛ چرا که نسرین هنگام طلاق مهریه اش را می بخشد و حضانت بهار را بعهده می گیرد .

شوکت پس از مرخصی از زندان نزد نرگس می رود و از او حلالیت می طلبد . شوکت که در پایان سریال در صندلی چرغدار قرار می گیرد و قدرت بلند کردن حتی یک تکه سیب را از پشقاب اش ندارد از بین خانواده اش تنها به دامادش که در ظاهر با ریش و پشم است و تنها عضو خانواده شوکت که از خودی هاست که مثل نرگس نمونه راستی و صداقت در پایان مورد اعتماد شوکت قرار می گیرد و اورا وکیل ووصی خود قرار می کند .

فیلم در حالی پایان می گیرد که پدر و پسر بر روی تخت بیماری قرار دارند پدر فلج کامل و هر چند ایذ به بهرروز سرایت نمی کند اما او که دچار بیماری روحی شده در عرض پنج سال تکیده و موهایش سرش سفید شده و از بینی اش بی دلیل خون می ریزد با اینکه آرزو دچار ایذ می شود بهروز جان به سلامت می برد و طبق معمول سریال های جام جم آخوندی ایدز به مانند هر چیز بدی سوغاتی غرب است و جایگاه ما خارج کشوری ها همواره در فیلم و سریال ها منفی است و لی معلوم نیست چرا همه قیلم ها و سریال ها یک جوری به خارج کشور وصل می شوند! کلا فیام بی محتوایی است و حامل هیج پیامی هم نیست (2) و براحساسات بنا شده است "سریالی که با بهره برداری از روحیه شکننده مردم با گریه های بی دلیل زنان کوچه و خیابان که بهتره برای سریال باشه تا...."(3)

شکست خانواده سنتی با نگاهی ایدوئوژیک:

جمهوری اسلامی برای مقابله با" تهاجم فرهنگی غرب " توسط تلویریونهای ماهواره ای مدتی است که سعی کرده است کمی از برنامه ی سینه زنی و تعزیه های سنتی فاصله گرفته و مشخصا با صرف میلیونها دلار برای کاهش بیندگان کانال های لس انجلسی خرج می کند که "سریال نرگس" یکی از این محصولات است

من کار گردان سریال نرگس را نمی شناسم و لی می دانم که هنرمندانی که در دستگاه رادیو و تلویزیون حکومت اسلامی کار می کنند یا هنرمندان غیر ایدئولوژیک که برای تهیه برنامه خود ناگزیر به باج دهی سیاسی و ایدئولوزیک هستند و یا از عوامل حزب الهی؛ بطور مثال در این فیلم که وزرات نیرو اسپانسر سریال است و کارگران ناگزیر است صحنه هایی از سریال را بدون هیج ربطی به اموزش صرفه جویی در انرژی اختصاص دهد تا جایی که دفاع از انرژی هسته ای و شعار حکومتی می پردازد.

راست این است که سالهاست خانواده سنتی به دلیل گرانی و بیکاری و در کنار گسترش مدرنیت درحال شکستن است . بطورمثال د ختر و پسر حداقل در شهر های بزرگ خود همسر می گزینند و اغلب هم روابط جنسی قبل از ازوداج دارند و دخالت والدین در مسایل فرزندان به حداقل خود رسیده است واکنون در شهر ها و روستا دیگر شاهد خانوداهای پر اولا نیستیم و استقلال عمل فرزندان بالغ مرزهای سنتی زندگی را شکسته است .

سناریو فیلم در واقع علیه دخالت مقتدرانه شوکت در امور فرزندان و دامادانش است و نقش نرگس خواهر زن بهروز در مقابل شوکت برجسته می شود او در واقع یک دختر مومنه است که به حمایت از خواهرش؛ نسرین و بهرروز جلوی توطئه های شوکت قد علم می کند.

داستان سریال "نرگس "براساس نور و ظلمت و سیاه و سفید پی ریزی شده است و شوکت پدری سنتی که آرزو دارد که پسرش بهروز با دختر عموی خود ازدواج کند . شاید قصد کارگردان شکست تفکرات سنتی شوکت است اما او برای شکست خانواده سنتی ایرانی ؛ خانواده شوکت که از خودی ها نیست و از ظاهر امر چندان هم سنتی بنظر نمی رسد ؛ را انتخاب می کند .

کارگردانان فیلم هایی که در این 28 سال ساخته شد ه است به آدم های فکل کرواتی و زن شیک پوش بهیج وجه نقش آگاهانه نقش مثبت نداه اند و هرزن زیبا و شیک جنده است و آدم کراواتی یا ساواکی و غرب گراست و در عوض هر چه قیافه " خاکی " تر و ریش و پشمی و نماز خوان است در دایره خودی ها نقش مثبت می گیرد .

در سریال نرگس ؛ شقایق و دوست فمینیست اش که از اقشار سکولار و مدرن جامعه محسوب می شوند نقش ها ی حاشیه ای منحرف و غیر مثبتی را ایفا می کنند .

نماز خواندن نرگس در حاله ای از نور که دوربین به ان حالت روحانی می دهد و تکرار ان در پیش پرده های سریال نرگس نشان از نگاه ایده لوژیک فیلم دارد و نام گذاری سریال به نرگس هم به دلیل چنین نگاهی است .

از این رو بازی کنان سریال به دو دسته "خودی ها " که عبارت باشد از نرگس ؛ شوهرش و دور بری هایش و افرارد دیگر خانواده شوکت داماد ها و دختر هاو دوست های شوکت زن سابق اقای سعیدی و دوستش همه غیر خودی محسوب می شوند این خودی و غیر خودی تا انجا پیش می رود سرگرد ایمانی مسئول پی گیری قتل شقایق است ؛ اطلاعات درونی پلیس را بی دریغ در اختیار نرگس و دور بریهای او قرار می دهد . پرسیدنی است وقتی شوهر نرگس به اتهام قتل در زندان است _ هر چند که بی گناه _ ولی پرونده این قتل در دست برسی و تحقیق است هیج کارآگاهی مجاز نیست اطلاعات را در اختیار یکی از طرفین دعوا قرار دهد سرگرد ایمانی انگار دوست خانواده گی نرگس است که اطلاعات مربوط به قتل را در اخیتار او قرار می دهد .

تهیه کننده و کارگردان اگر قصد دارند علیه دخالت های بی جا و زور گویانه خانواده سنتی اقدام کند چرا یک خانواده غیر سنتی را انتخاب می کند و گاهی کارگرداکارروسری و چادر مشکی و ریش دو قبضه و... در مقابل خانواده شوکت که غیر مذهبی و غیر سنتی است؛ قرار می دهد .

واقیعت زندگی مردم در ایران

واقیعت زندگی مردم ایران در طول پخش "سریال نرگس " با پخش و فروش چهار میلیاردی CD سکسی هنرپیشه سریال( زهرا امیر ابراهیمی) که توسط دوست پسر سابق اش که دستیار کارگردان فیلم سریال نرگس بود و یا فیلم" تغییر جنسیست" که در گوگل دست به دست می گردد ویا نمایش فیلم "فروش کلیه" در تلویزیون های غرب وفیلم مستند رقص دختران ایرانی با بیکینی در آنتالیا ترکیه فیلم های زندگی واقعی مردم ایران است .

البته کارگردان کوشش می کند تا بیشتر عقدههای روانی حاصل از فقر وناکامی را اشکار کند و چه بسا در ابتدا هم قصد مطرح نمودن دردهای بی پایان مردم را داشته و قصد نشان دادن آثار وحشتناک و وخیم اجتماعی حاصل از فقر که حتی در صورت تغییر رژیم تا یک قرن بعد وبسا بیش از ان گریبان ملت ایران را گرفته داشته است اما به اقتضای موقعیت وبدلیل کسب مجوز پخش بیش ازاین امکان مطرح کردن این دردها را نداشته است . این سریال حامل هیج پیامی نیست با احساسات بازی می کند و نقش ها را براساس خودی و غیر خودی سیاه و سفید می کند و آگاهانه و بطور خیلی ظزیف تلاش می کنند که این عقده ها را به غیر مذهبیون و خوبیها را به ریشو ها و چادر سیاه ها نسبت دهند اما با این وجود با نگاه کردن این سریالها می توان به مصائب روحی روانی و درگیرهای داخل جامعه از بیرون نگاه کرد .

زیرنویس:

!_ از وبلاگ یک پزشک در تهران :

http://www.1pezeshk.com/links/archives/2006/09/po…

- سریالی برای تحمیق خلق : نمی‌خواستم این مطلب را بنویسم ولی چاره‌ای نبود. راستش این مدت شب‌هایی که کشیک بودم ، دقایقی از سریال محبوب! نرگس را دیدم و راستی چقدر هم که این سریال طرفدار داشت. اینها نمونه شرح حال بیمارهایم است:

- داشتم سریال نرگس را نگاه می‌کردم که دیدم تنفسم تند شده ...

- داشتیم سریال نرگس را نگاه می‌کردیم که یه دفه دیدیم مادرمون از حال رفته ...

- قبل از نرگس ، یه چیزی خورده بودم دکتر ...

همراهان مریض‌ها در اورژانش با چه شوق و علاقه‌ای نرگس نگاه می‌کردند. پرستارها مخصوصا پرستارهای زن ، از همه به این سریال معتادتر بودند. البته پرستارهای مرد دل خوشی از این سریال نداشتند ، گویا خانم‌هایشان بعد از اتمام سریال ، متوجه وجه پلید همه مردها می‌شدند و کم‌محلی‌ها شروع می‌شد! چه دشنام‌هایی که روانه جناب شوکت نمی‌کردند.

اینها را نوشتم تا تأکید کنم که به هر دلیل سریالی که ضعف‌های عمده داشت ، در جامعه ما اینقدر محبوب شده بود ، راستی جامعه‌شناسی نیست که بدسلیقگی مزمن جامعه ایرانی و چرایی جوگیر شدنش را آسیب‌شناسی کند؟ از نوشتن درباره همه ضعف‌های عمده  فیلم مانند نوع شخصیت‌پردازی ، نگاه سیاه و سفید ، عدم رعایت توازن و منطق ، آگهی‌های میان‌برنامه‌ای! صرف‌نظر می‌کنم.

اما از لحاظ پزشکی این سریال یک فاجعه تمام‌عیار محسوب می‌شد ، سریالی بود که یکسری باورها و اعتقادات غلط را ترویج می‌کرد ، شنیدن صدای جنین با گوشی معمولی پزشکی و پاره ای از موارد دیگر ، همه قابل اغماض بودند ، اما سریال وقتی بدآموز شد که نگاه ویژه‌اش را به ایدز دیدیم.

(2)_فقط سرگرمی؟ بیشتر از سرگرمی و سر کار گذاشتن مردم بد آموزی داره…جدآ بد اموزی داره …نشون میده که هر بچه ای این روزا میتونه از خونه بزنه بیرون و بره یه دخنری رو بدبخت کنه و بگه ما زن و شوهریم و بعدشم مهم نیست کار میکنه یا نه چون انسان های خوب مثل احسان همیشه هستند و دست این جوون رو میگیرن و نمیزارن برگرده خونه و به زندگی عادی خودش ادامه بده…میدونی به نظر من این سریال بیشتر از این که حاوی پیام باشه حاوی پوله…سریال پر طرفداری شده و تهیه کننده و کارگردان هم میدونستن رو کجای مردم دست بزارن که سریال طرفدار داشته باشه…از این طریق کلی بیننده میشینه پای تلویزیون و صدا و سیما هم نرخ آگهی رو خدا تومن میبره بالا و این یعنی سود زایی!! کاری که با برره کردن…ای کاش اون شب که اخرین بازی پوپک بود سریال هم تموم میشد و بیشتر از این مردم رو سر کار نمیزاشتن…

(3)_در حال حاضر سریال فراگیر و مردمی "نرگس" در حال پخش شدنه.جای بسی تعجب که نیست در این مملکتی که همه از افسردگی رنج میبرند و خندیدن یه جورایی خدای نکرده دیوانگی تلقی میشه کارگردان محترم جناب آقای مقدم هم از این وانفسا نهایت بهره برداری را برای گریاندن و دق دادن مردم ، کرده باشه