واشنگتن پست، به نقل از هفته نامه معتبر آلمانی زبان "زمان"، خبر می دهد که ژنرال ال سیسی تمام توش و توان خود را به کار بسته است تا موافقت و پیمانی برای راه حلّ مسالمت آمیز بحران مصر با همکاری اخوان المسلین صورت نبندد.  به نوشته روزنامه واشنگتن پست، ژنرال ارتش مصر و وزیر دفاع دولت موقت، طرح توافق نامه ای  که ماحصل  گفتگوهای دولت موقت و اخوان المسلین بوده است را رد کرده است. واشنگتن پست در این گزارش که به تاریخ شنبه هفده آگوست است، برای اثبات صحت و سقم خبر خود از مسئول ویژه اتحادیه اروپا در امور مصر، برناردینو لئون نام برده است.

بحران خونین مصر ادامه دارد و بر تعداد کشته ها و زخمی ها مدام افزوده می شود. نخستین پرسشی که به ذهن متبادر می شود این است که این درگیری های خیابانی و زدوخوردهای خونین بر چشم انداز آینده سیاسی مصر چه تاثیری خواهد نهاد. وقوع درگیری ها در درجه نخست شاهدی بر بن بست سیاسی و بی درایتی و شتابزدگی جریانات سیاسی درگیر بوده است. هم حکومت و هم مخالفان حکومت این امکان را داشتند که به اختلافات خود از راه گفتگو و کنش سیاسی غلبه کنند یا دستکم به توازن قوائی دست یازند که فرآیند دمکراسی نوپای مصر را به بن بست و آغشته به خون نسازد. بن بستی که به تقویت و تثبیت نقش ارتش به عنوان مرجع حل اختلاف و فصل الخطاب منازعات سیاسی منجر شده است.

وقوع برخوردهای میان ارتش و نیروهای امنیتی، ازیک سوی، و هواداران جریان اخوان المسلمین و طرفداران رئیس جمهوری محمد مرسی، از سوی دیگر، نشان از آن داشت و دارد که گفتگوهای پشت پرده برای یافتن راه حل مسالمت آمیز برای عبور از بحران سیاسی مصر با شکست روبه رو شده بود. این که برنده این درگیری ها چه جناحی است و انگیزه طرفین درگیر در عدم موفقیت گفتگوها چه بوده است و قُمارِ سیاسی که  طرفین، به بهای خون دستکم صدها نفر کشته و هزاران زخمی، کرده اند، برای کدام جناح سودآور و استراتژیک بوده است، نیاز به داشتن اخبار پشت پرده دارد.

اخوان المسلین یک فرصت تاریخی و استثنائی را از دست دادند، وقتی فقط به سیاست امتناعی روی آوردند و در عمل سیاست را تعطیل کردند. آنان می توانستند با یک عمل حساب شده، هم به مخالفت خود با کودتای ارتش پایبند بمانند و هم تصریح کنند که برای گذار از مصر از بحران سیاسی، که ناشی از بی تجربگی آنان و شتابزدگی جریانات مخالف آنان بود، برای اثباتِ دمکراتیک بودن خود و اهمیت و اولویت فرآیند دمکراسی در مصر و پرهیز از خونریزی؛ حاضر است با طیب خاطر از قدرت دست بکشد. و محمد مرسی می توانست در بیانیه ای استعفای خود را از مقام ریاست جمهوری اعلام، و راه را برای برگزاری انتخابات جدید هموار کند.اخوان المسلین می توانستند در بیانیه یا اعلامیه خود تصریح کنند که به رغم کودتایی دانستن عملکرد ارتش و بازگشت نظامیان به پایگاه های خود، موافق آن است که کمیته حقیقت یاب تشکیل شود، مجمع یا نهادی تشکیل شود که تمهیدات لازم را برای دوره انتقالی شش ماهه برای برگزاری انتخابات مجلس، مجلس موسسان و رفراندوم قانون اساسی و سپس انتخابات ریاست جمهوری، تشکیل گردد. و شخصیت هایی در این کمیته یا نهاد برگزیده شوند که از افراد صالح و خوشنام و مورد توافق طرفین، یا با نظارت بین الملی، است. اخوان المسلین به این نحو توانمندی خود را برای عبور از بحران و اعتماد به نفس و پایبندی خود را به اولویت دمکراسی به نمایش می گذاشت.

اما این قدم اخوان المسلین مستلزم آن بود که جریانات سیاسی مخالف آنان نیز به اشتباهات خود اعتراف کنند و از تبدیل یک مساله سیاسی به معضل نظامی، انتقاد کنند. از ارتش بخواهند که به سربازخانه ها برگردد و محمد مرسی و سران دیگر جریان اخوان المسلین آزاد گردند و بگیر و ببندها پایان داده شود. و گفتگوی ملی در جهت آشتی ملی یا آغازی نو برای دمکراسی در مصر کلید بخورد. تندباد حوادث و شتاب رویدادها که به طور قطع از حمایت و پشتیبانی دستان غیبی که مایل بودند و هستند که از آب گل آلود ماهی بگیرند و نخستین تجربه دمکراتیک مصر را به خون آغشته کنند و فضایی پدید بیاورند که به قطبی شدن جامعه و سرکوب بخشی به دست بخش دیگر بینجامد، و در نتیجه، ارتش و ژنرال ال سیسی به عنوان ناجی و نجات دست به عمل بزند و به کشتار مخالفین بپردازد، چنین امکانی را در نطفه خفه کرد. سیاست "مشت آهنین" شاید بتواند آن چند خیابان را از دست هواداران اخوان المسلین خارج کند و به تصرف خود درآورد، اما به طور قطع نمی تواند مرهمی پایدار بر زخم های عمیقی باشد که بر دمکراسی مصدوم مصر وارد شده است.

اما شکست گفتگوهای پشت پرده که در جریان بود، نشان داد که مشکل فقط مساله سیاسی نیست، بلکه گویی زمان تصفیه حساب فرا رسیده است. سیاست مشت آهنین و به توبره کشیدن خاک اخوان المسلین که با مقاومت و سنگربندی هواداران اخوان منجر شد؛ اینک می رود که پرده دیگری از این سناریوی خطرناک بردارد. صحبت از ممنوع کردن جریان اخوان المسلین است و دادگاهی کردن سران این جریان. این سناریو تداعی گر فضای نیمه دهه نود است و پرده از دستانی برمی دارد که در صدد تصفیه حساب خونین با این جریان هستند. واکنش البرادعی که دولت موقت را ترک گفت و حاضر نشد  کشتار بخشی از مردم خود را به دست نیروهای ارتشی و امنیتی امضاء کند، حاکی از درایت سیاسی و اخلاق نیکوی سیاستمداری دارد که بیش از نیمی از عمر خود را در فضای جهانی طی کرده است.

اینک سخنگوی دولت موقت مصر از ممنوع کردن اخوان المسلین می گوید. سیاست مشت آهنین و سرکوب خونین، به ممنوع کردن یک جریان سیاسی ریشه دار روی آورده است. این سخنان، با سخنان رئیس جمهور موقت مصر، و حتی سخنان ال سیسی، در تناقض است که از انتخابات آزاد و مشارکت همه احزاب سیاسی در مصر سخن گفته اند.

سیاست مشت آهنین و سرکوب خونین رقیب سیاسی، دستآورد "بهار عربی" در مصر است و آیا جریانات سیاسی سکولار-دمکراتیک به خواست ارتش لبیک خواهند گفت یا خیر، نیاز به شکیبایی دارد. اما وقایع اخیر، و  تصمیم ممنوع کردن اخوان المسلین، حاکی از صحت گزارشی است که روزنامه واشنگتن پست به آن اشاره کرده است.

بنابر گزارش وانگتن پست، قرار بوده است که اخوان المسلین اردوگاه اعتراضی خود را داوطلبانه ترک کنند و، در مقابل، ارتش از اعمال خشونت جلوگیری کند. اما محمد البرادعی، بنابر این گزارش، نتوانسته است توافق و رضایت فرمانده ارتش مصر را جلب کند و ژنرال ال سیسی با این طرح، مخالفت کرده است.

این طرح، به گفته برناردینو لئون، در طول هفته ها مذاکرات و همکاری میان ویلیام برنز، معاون وزیر امورخارجه آمریکا، دیپلمات های ارشد قطر و امارات متحده عربی تدارک دیده شده بود. به گفته واشنگتن پست، کمک های مالی قطر و امارات متحده عربی، به همراه کویت و عربستان سعودی، به مصر، روی هم رفته بیشتر از کمک های نظامی آمریکا به مصر است.

ارتش و برخی از جریانات سیاسی در تلاش هستند بحران مصر را،که بحران سیاسی-اقتصادی است، به حیاتِ اخوان المسلین تبدیل کنند. گویی این اخوان المسلین هستند که باید از میان برده شوند، تا مصر و دمکراسی در مصر جریان یابد. این تلاش ارتش قابل فهم است، وقتی التفات داشت که ارتش مصر خود بخشی از ساختار معیوی سیاسی-اقتصادی جامعه مصر است. به ویژه که ارتش مصر، که از کمک های سخاوتمندانه آمریکا نیز برخوردار است، یک بنگاه اقتصادی سودده و برخوردار از سازمانی فراگیر و متشکل است که "کارمندان" خود را  در حوزه سیاست و اجتماع و فرهنگ و رسانه های گروهی بسیج می کند.

سیاست "مشت آهنین علیه تروریسم" دستآویزی است برای امتناع از راه حل مسالمت آمیز بحران مصر. یگانه راه برونرفت پایدار از این بحران که به بستر پایداری برای تقویت دمکراسی و مشارکت مدنی و سیاسی و تقویت فرهنگ تحزب و سیاست ورزی بدون خشونت بدل شود، در گروی ممنوع کردن و سرکوب کردن این یا آن جریان سیاسی یا اخوان المسلین نیست. بلکه در گروی جذب و مشارکت آنان به نقش آفرینی در فرآیند دمکراتیزه کردن و نوسازی جامعه مصر است. نمی توان جریانی که از خاستگاه اجتماعی و فرهنگی برخوردار است و ریشه در جامعه دارد را به ضرب گلوله و زندان و کشتار از صحنه سیاسی مصر محو کرد. نهایت این سیاست آن است، که اخوان المسلین را قرنطینه کرد اما دمکراسی با سیاست های قرنطینه ای مباینت دارد.

چاره برون رفت از بحران کنونی مصر بازگشت به میز مذاکره، پایان خشونت و استمرار گفتگو است. ممنوع کردن جریان اخوان المسلین فقط به معنای آغاز دوران فعالیت های مخفی و زیرزمینی و غیرعلنی شدن این جریان است. این رویکرد به رادیکالیزه شدن این جریان کمک خواهد کرد. هرچند که به نظر می آید گویی ژنرال ال سیسی و حکومت موقت دست نشانده او، رغبتی به حل مسالمت آمیز بحران مصر ندارد و عزم خود را جزم کرده است که نام اخوان المسلین را از صحنه سیاست مصر محو و پاک کند. این خطایی است که در تاریخ معاصر مصر بارها اتفاق افتاده است، و به گواه تاریخ معاصر مصر، شکست خورده است. دمکراسی به مثابه توسعه سیاسی پایدار در گروی جذب و مشارکت پایدار همه احزاب و گروه های سیاسی است.