تلاش آمريكا و كري-اوباما براي توافق صلحي تاريخي بين فلسطين و اسرائيل در يك بازه زماني مشخص قابل تقدير است و ياد مي دهد كه ابرقدرتي اگر تنها به نيروي نظامي و امنيتي اش متكي باشد، همچون اتحاد جماهير شوروي روزي فرو مي پاشد؛ مگر اين كه در ساير زمينه ها نيز پيشرو باشد و در دنيا امروز چه چيزي مهمتر از توان و ظرفيتي افزون تر در گفتگو و خلاقيت در ديپلماسي.

بي شك تعيين چارچوب گفتگوها بين طرفين مي تواند يكي از اين راه ها باشد و با توجه به اين كه جان كري تاكنون قابليت بسيار بالاي از خود نشان داده كه بسياري از بن بست هاي تاريخي و گفتگوهاي نشدني را شدني و توافق پذير كرده است، نمي خواهم هيچ پيش داوري در خصوص موفقيت تلاش هاي اخير وي كنم و ترجيح مي دهم كه آمريكا به تلاش هايش در اين زمينه ادامه دهد، اما در كنار آن بايد سناريوهاي ديگري نيز داشت كه اگر دو طرف به چارچوبي مشترك دست نيافتند، در اين 3 ماه باقي مانده، آن سناريوها را نيز تعقيب كرد تا مذاكرات باز به نتيجه اي قابل قبول برسد.

عملي ترين و شدني ترين سناريو، يك توافق نامه رسمي برحسب مشتركات موجود است. دو طرف در اين گفتگوها با وجود اختلافات، داراي مشتركاتي هستند كه تاكنون طرف هاي آمريكايي در گفتگو با هر يك، دريافته اند و همان مي تواند مفاد توافق نامه اسلو 2 باشد. البته كري نبايد دوباره بحث مشتركات جديدي را با طرفين مطرح كند تا آنان شروط جديدي بگذارند كه رسيدن مشتركات را نيز غيرممكن سازند، بلكه هر آنچه تاكنون طي گفتگوها با دو طرف به عنوان مشتركات ذكر شده، همان مبناي توافق نامه گردد. طرف فلسطيني حاضر است تا سه انعطاف كليدي انجام دهد. نخست، مدت دار شد زمان عقب نشيني اسرائيل از سرزمين هاي اشغالي، دوم تخليه تدريجي و زماندار شهرك هاي اسرائيلي در كرانه باختري و قدس شرقي. سوم، حضور نيروهاي آمريكايي در دره اردن براي تأمين امنيت و نياز نيست تا سربازان فلسطيني حضور داشته باشند. علاوه بر آن، سناريوي ديگري كه مي تواند در صورت شكست دو سناريو فوق مطرح شود، توافقاتي شفاهي و نه كتبي است؛ مثلاً اسرائيل در ازاي عقب نشيني به پشت ديوار حائل، تضمين هايي براي همكاري هاي امنيتي گارد فلسطين با سازمان هاي امنيتي اسرائيل جهت برخورد با اقدامات تروريستي دريافت كند.

واقعيت آن است كه هر انعطافي بايد متقابل و متوازن باشد و طرف اسرائيلي نمي تواند با طرح مداوم شروط جديد (پذيرش اسرائيل به عنوان كشور يهودي، كه نه در قرارداد اسلو هست و نه سابقه اي در مذاكرات پيش از دولت او دارد و حالا نيز كه حضور نظامي در دره اردن را به تازگي مطرح كرده) و سپس برداشتن همان ها، وانمود كند كه انعطاف صورت داده و حالا انتظار انعطاف از طرف فلسطيني داشته باشد، كه در آن صورت بايد بگويم كه طرف مقابل را زيادي ساده لوح فرض كرده است. سواي اين ها اگر دولت اسرائيل انتظار هر نوع چشم پوشي از حقوق فلسطينيان را دارد، بايد خاطر نشان كنم كه اگر نتانياهو تصور مي كند كه هيئت فلسطيني عاشق چشم و ابروي هئيت اسرائيلي شده باشد- آن هم در اين مدت كوتاه، كه هر ناز و اداي شان را بخرد، بايد بگويم كه اين انتظار كمي زيادي خوش بينانه است و حداقل زمان بيشتري براي تعامل نياز است و چه بسا نياز به سرمايه گذاري بيشتري باشد؛ مگر اين كه شروط نتانياهو تنها بهانه اي براي به بن بست كشاندن مذاكرات و ترك آن باشد، كه البته با چنان كارنامه اي از كشش و شور و شوقي كه تاكنون دولت اش نسبت به مذاكره با فلسطينيان از خود نشان داده، بعيد است كه چنين باشد و آن تنها مي تواند كار كساني باشد كه به زور پاي ميز مذاكره آورده شده باشند!