بازداشت 6 تن از کارگران پلی اکریل اصفهان و مرگ دلخراش دو کارگر زن و زخمی شدن شمار دیگری از کارگران در آتش سوزی روز یکشنبه در خیابان جمهوری تهران، تنها دو رویداد از انبوه رویدادهای کارگری در روزهای گذشته در کشور ما بوده اند. اما این دو رویداد به نحوی نمونه وار وضعیت اختناق زده و دردناکی را که بر محیط های کارگری میهنمان حاکم است، ترسیم می کنند.

بازداشت واخراج و تهدید کارگران حق طلب، بویژە سخنگویان و نمایندگان کارگران و تشکل های مستقل کارگری، پدیدە جدیدی نیست. در گذشتە هموارە شاهد بازداشت ، شکنجە و محکوم کردن کارگران حق طلب بە زندان و دیگر محرومیت ها بودەایم. هنوز هم عدەای از فعالین سندیکایی بە دلیل حق طلبی و اعتراض بە پایمال حقوق کارگر و مبادرت بە سازماندهی سندیکا یا اعتصاب و حتی بخاطر اعتراض بە عدم پرداخت بە موقع حقوق، تحت پیگرد ماموران امنیتی قرار گرفتە و بازداشت شدەاند. افرادی مانند رضا شهابی کە بە شدت بیمار و با خطر فلج شدن مواجە اند، همچنان بدون برخورداری از حداقل امکانات درمانی در زندان بە سر می برند.

با روی کار آمدن دولت جدید و وعدە هایی کە دولت "تدبیر و امید" قبل و بعد از انتخابات بە مردم دادە بود، انتظار می رفت کە وضع پیشگفته دیگر به سابق تعلق یابد و حداقل شاهد گشایشی در آن باشیم. اما نە تنها چنین نشده و فعالین سندیکایی در زندان باقی مانده اند، بلکە عدە دیگری نیز بازداشت و زندانی شده اند. در هفتە های اخیر دە ها نفراز نمایندگان کارگران در شهرهای مختلف بە دلیل پیگیری حقوق اولیە کارگری بازداشت، اخراج یا تهدید بە اخراج شدەاند. پیگرد کارگران نسبت بە قبل از انتخابات حتی فزونی نیز یافتە است.

کارگران نیز در این میان بە رغم تهدیدات مکرر مدیران و نهادهای امنیتی، با توسل بە اعتصاب نسبت بە بازداشت، تهدید، اخراج و جلوگیری از ورود نمایندگانشان بە کارخانە، بە حمایت از آنها برخواستە اند و خواهان آزادی نمایندگان زندانی و بازگشت آنان به کار می شوند. کارگران پلی آکریل کە یک بار موفق شده اند از طریق تجمع و اعتصاب، نمایندگانشان را از زندان آزاد کنند، در اعتراض بە بازداشت مجدد ٦ نفر از آنها در٢ بهمن، در محل کارخانە اجتماع کردند. بازداشت شدگان که مسعود فتاحی، سیروس پیام منی، احمد صابری، عباس حقیقی، جواد لطفی و صفایی نام دارند، روز گذشته توسط پلیس امنیت شهرستان مبارکه اصفهان احضار و بە دادستانی منتقل شدند. بنا بر گزارش خبرگزاری ایلنا، ٦٠٠ کارگر در این تجمع اعتراضی شرکت کردەاند.

اعتصابات و اعتراضات کارگری بدنبال انتخابات ریاست جمهوری و روی کار آمدن "دولت تدبیر و امید" بە خاطر وعدە هایی کە روحانی و وزیر کارش بە کارگران دادە بودند، برای مدت کوتاهی دچار وقفە نسبی شدە بودند؛ اما در ماە های اخیر شتاب و وسعت بی سا بقە ای پیدا کردە و خصلت رادیکالتری یافتە و از کامیابی هایی نیز برخوردار شده اند. این واقعیت با ناامیدی کارگران از انجام وعدە های دولت روحانی، تشدید فشار کارفرمایان بە کارگران، افزایش اخراج ها، عدم افزایش دستمزد، تداوم و افزایش تعویق پرداخت دستمزدها، ادامە روند کشتە و مجروح شدن کارگران در اثر ناامنی محل های کار و بازداشت نمایندگان و سخنگویان کارگران اعتصابی و حمایت یک جانبە دولت از کارفرمایان، و در یک کلام چرخیدن در تماماً بر همان پاشنه قبلی، قابل توضیح است.

شمار قربانیان حوادث کار کە در هفتە گذشتە ٢ کارگر زن نان آور خانوادە در تهران را بە شکلی فجیع بە کام مرگ کشاند و شمار دیگری را مجروح کرد همچنان رو بە فزونی است. طبعاً ناامنی و غیربهداشتی بودن محیط های کار، عدم اجرای قوانین کار و نظارت دولت و اتحادیە های کارگری، سودجویی بی حد و حصر کارفرمایان، حذف هزینە آموزش و وسایل ایمنی نتیجه ای بهتر به بار نخواهند آورد. فاجعە دهشتناک خیابان جمهوری تهران نیز، همچنان کە فجایع پیشین باعث کند شدن شتاب فزایندە قربانیان حوادث کار نشدند، تغییری در این روند بوجود نخواهد آورد.

یکی از دلایل عمدە این فاجعە سرکوب و ممنوع کردن سندیکاهای صنوف و مشخصاً قطع نظارت سندیکای خیاط بر رعایت نکات ایمنی در کارگاە ها ی خیاطی است. از زمره اقدامات سندیکاها تشکیل کمیتە های مختلف، از جمله کمیتە ایمنی و بهداشت کار، است و وظیفە کمیتە ایمنی دست زدن به اقدامات همه جانبه در امور مربوط به ایمنی و بهداشت محیط کار. هیچ نهاد دیگری چون سندیکا قادر بە کاهش ریشه ای حوادث کار نیست و واقعیت امروز محیطهای کار در ایران هم جز سرکوب و ممانعت از فعالیت سندیکاها نیست. تحت چنین شرایطی هر دم فاجعۀ دیگری در راه است.

در جامعەای کە حقوق شهروندی کارگران توسط اقلیت کوچک حاکم پایمال و سرکوب می شود، و آنان از هر سو در معرض تهدید، فشار، فقر و استثمار، و فاقد امنیت شغلی، اقتصادی، اجتماعی و جانی اند، راهی سهل تر از تشکل و همبستگی برای رهائی وجود ندارد. انتخاب نمایندگان جهت پیگیری مطالبات مقطعی و حمایت از آنها در صورت بازداشت و اخراج، می تواند سرآغاز خوبی باشد جهت بنیاد نهادن تشکلهای کارگری مستقل پایدار و ساختارمند، و اشاعە آنها بە دیگر محیطهای کارگری.

گروه کار کارگری سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)

٥ بهمن ١٣٩٢