بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سحرگاه دوشنبه (۲۰ فوریه/اول اسفند) به ایران رسیدند تا مذاکرات و بازدیدهای خود در تهران را با هدف حل‌وفصل نگرانی‌های فزاینده نسبت به سویه‌های تسلیحاتی برنامه هسته‌ای ایران به انجام برسانند.

به گزارش خبرگزاری رویترز٬ هرمان ناکرتس٬ معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از حرکت پنج بازرس ویژه آژانس از وین به‌سمت تهران٬ در گفت‌وگو با خبرنگاران ابراز امیدواری کرد که روزهای اقامت در تهران «سازنده و مفید» باشند.

به گفته او «مهم‌ترین اولویت این ماموریت٬ بررسی ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران است». آقای ناکرتس تاکید کرده که خواسته اساسی آنها رسیدن به نتایج مشخص و قاطع در مباحثاتی است که میان آنها و مقامات مسئول ایرانی صورت می‌گیرد.

هرمان ناکرتس می‌گوید از آنجا که هدف نهایی حل همه مسائل موجود است٬ بازرسان بدون توجه به پیچیدگی‌های موجود کار خود را انجام خواهند داد٬ «اگرچه ممکن است این فرآیند کمی زمان‌بر باشد».

دیپلمات‌های غربی هم‌زمان اعلام کرده‌اند که امید و انتظار تغییر شگفت‌انگیز و غافلگیرکننده‌ای از جلسات ۲۰ و ۲۱ فوریه ندارند و آن را بیش‌تر گامی در جهت اعتمادسازی می‌بینند.

این بازدیدها درست در روزهایی انجام می‌شود که ایران سیگنال‌هایی مبنی بر آمادگی برای بازگشت به میز مذاکره و یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه بحث‌برانگیز هسته‌ای به قدرت‌های غربی داده است. یکی از دیپلمات‌ها در گفت‌وگو با رویترز گفته هم‌چنان به این‌که ایران واقعا قصد همکاری و حل‌وفصل مسائل را داشته باشد٬ بدبین است.

برخی از دیپلمات‌های ارشد در گفت‌وگو با رویترز گفته‌اند که ایران ظرفیت غنی‌سازی خود در تاسیسات زیرزمینی فوردو را تا دو برابر افزایش داده است. روز گذشته هم خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار برخی «اطلاعات طبقه‌بندی‌شده» به نقل از دیپلمات‌های غربی اعلام کرد که ممکن است ایران در آستانه جهشی بزرگ در برنامه هسته‌ای باشد؛ هدفی که با راه‌اندازی آبشارهایی از نسل جدید سانتریفوژها در تاسیسات فوردو پیگیری خواهد شد.

آن‌طور که در گزارش آسوشیتدپرس آمده٬ با تکمیل پیاده‌سازی طرح‌های جدید ایران٬ سرعت تولید کلاهک‌های هسته‌ای به‌طور محسوسی افزایش خواهد یافت.

نقش حیاتی بازدیدهای فوریه در تعیین سرنوشت پرونده هسته‌ای

این بازدیدها در تعیین سرنوشت رویارویی ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای٬ نقشی پررنگ و حیاتی دارد. ناکامی ایران در متقاعد کردن بازرسان آژانس و اثبات صلح‌آمیز بودن اهداف هسته‌ای٬ ممکن است تنش‌ها را تشدید کند و بر احتمال جدی‌تر شدن «گزینه نظامی» بیفزاید.

اگرچه ایران همواره اتهامات غرب مبنی بر حرکت برنامه هسته‌ای بحث‌برانگیزش به سمت تولید و توسعه تسلیحات هسته‌ای را انکار کرده٬ اما پس از انتشار آخرین گزارش آژانس درباره ابهامات و شبهات معطوف به اهداف نظامی٬ فشار قدرت‌های غربی به‌طور محسوسی افزایش یافته است.

تحریم‌های بی‌سابقه و فلج‌کننده ایالات متحده و اتحادیه اروپا٬ اقتصاد ایران را به‌شدت در معرض فروپاشی قرار داده و حالا در میانه فشارها٬ ایران با ارسال نامه‌ای رسمی به کاترین اشتون٬ مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا٬ نشانه‌هایی از تمایل به تعامل و گشایش گره‌ها نشان داده است.

اتحادیه اروپا روز جمعه با ابراز «خوش‌بینی محتاطانه» از تمایل ایران به ازسرگیری مذاکرات استقبال کرد٬ اما با تاکید بر این نکته که مذاکرات باید مستمر٬ و متمرکز بر چالش‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای باشد.

وداع با «مذاکرات درباره مذاکرات»

ایران اعلام کرده که «ابتکارات جدید» خود را روی میز مذاکره با قدرت‌های غربی ارائه خواهد کرد. هیلاری کلینتون و کاترین اشتون گفته‌اند امیدوارند که این نامه یک گام به پیش و در راستای حل‌وفصل مسائل موجود باشد.

علی‌اکبر صالحی٬ وزیر خارجه ایران٬ در مصاحبه‌ای در روز یک‌شنبه اعلام کرد که «ایران به‌دنبال بازی برد-برد برای طرفین است». بر اساس گفته‌های آقای صالحی٬ مذاکرات آتی با گروه ۱+۵ احتمالا در استانبول برگزار خواهد شد.

اما قدرت‌های غربی هم‌چنان به نیات ایران مشکوک‌اند و این‌بار تاکید دارند که فرصت «زمان خریدن» را به ایران نخواهند داد. به گفته آنها وقتی ایران بر ظرفیت‌های غنی‌سازی خود می‌افزاید٬ نباید انتظار داشته باشد که طرف مقابل صرفا به «مذاکرات درباره مذاکرات» اکتفا کند و تن به «وقت‌کشی» جمهوری اسلامی بدهد.