رفتن به محتوای اصلی

آداب عید نوروز در آذربایجان و آذربایجان جنوبی
20.03.2011 - 15:10

جشن نوروز بعنوان عید فرا رسیدن بهار شکوهمندانه برگزار می شود.جشن گرفتن عید نوروز به معنی استقبال از سال نو و اولین روز بهار است. روز اول بهار با گردش یکساله خورشید توجیه می شود. نوروز در آذربایجان با تفاوتهایی نه چندان زیاد مانند سنتهای رایج در ایران) آذربایجان جنوبی( عید گرفته می شود.

به نظر کارشناسان فرهنگ، این عید بسیار قدیمی است. طبق مطالعات علمی، ابتدای عید نوروز به دوران کهن- دوران زندگی زرتشت پیامبر مربوط و قدمت آنرا حداقل 3700 و حداکثر تا 5000 سال می دانند.

در منطقه واویلون قدیم این عید در روز 21 ماه نیسان (مارس) جشن گرفته شده و 12 روز ادامه داشت. این 12 روز دارای مراسم و آئین ها و تفریحات مخصوص خود بود. البته برخلاف ایرانیها و آذربایجانیهای ساکن ایران) آذربایجان جنوبی( ، سنت موسوم به "سیزده به در" در جمهوری آذربایجان وجود ندارد، یا حداقل برگزار نمی شود.

علمای اسلام بعضا برای ارایه جلوه دینی و حتی زدن رنگ و بوی مذهبی به این عید فرخنده ملی تلاش می کنند، لیکن صاحبنظران برجسته و تاریخ شناسان نظر دیگری دارند.

در زمان شوروی عید نوروز بطور غیر رسمی برگزار می شد، زیرا مراجع دولتی وقت اجازه نداده و افراد را تحت تعقیب قرار می دادند. با وجود همه اینها، ضمن پایبندی به سنتهای کهن، هر خانواده آذربایجانی این عید را جشن می گرفت.

زنده شدن طبیعت و حیات از نوروز آغاز می شود و مردم آذربایجان این عید را با شکوه فراوان و از یک ماه قبل جشن می گیرند. بطوری که روزهای چهار شنبه هر هفته به ترتیب چهارشنبه آب، چهارشنبه باد، چهارشنبه آتش، چهارشنبه خاک (یا آنچه که در ایران) آذربایجان جنوبی( چهارشنبه سوری گفته می شود) جشن گرفته می شود.

عید نوروز مملو از سنتها و بازیهای قدیمی است. از بین سنتهای کهن می توان "خضر الیاس" (علامت حاصلخیزی و شکوفایی)، "کوسا- کوسا"، بازی بامزه میدانی (علامت فرا رسیدن بهار) و نگاه به فال را ذکر کرد.

اداب و رسوم مربوط به آب و آتش نیز قابل توجه است. آذربایجان به عنوان کشور "حافظ آتش" و "سرزمین آتشها" در این زمینه دارای سنن غنی است و این سمبولها علامت صافی و پاکی را نشان می دهد. قبل از عید نوروز در اخرین چهارشنبه صرف نظر از سن و سال همه باید از روی آتش بپرند و نه کم و نه بیش هفت بار و هربار نیز با ید بگوید : "آغریمیز-اوغروموز اودا اولسون" (درد ما حواله آتش بادا). البته در ایران هنگام پریدن از روی آتش می گویند: "زردی من از تو، سرخی تو از من".

این خرمن آتش هیچ وقت با آب خاموش نمی شود. پس از خاموشی این خرمن آتش پسران و دختران خاکستر آن را جمع می کنند ، در جویبار می ریزند. این بدان معنی است که بدبختی اعضای خانواده با خاکستر جویبار دور ریخته می شود.

صافی با آب نیز با تمیزی آب سنجیده می شود. در آذربایجان تمام رسوم و آدابی که بستگی به آب دارد ، ارتباط مستقیمی با سال جدید دارد. انسان ضمن پریدن از روی آب در سال جدید تمام گناههای سال گذشته خود را به اصطلاح می شوید. علاوه بر ان ، اعضای خانواده در شب چهارشنبه اخر قبل از این که بخوابند ، روی یکدیگر چند قطره آب می پاشند.

مثلی است معروف که می گوید شب چهارشنبه اخر تمام آبهای جاری متوقف می شوند و همه به ان سجده می کنند حتی درختها نیز خم می شوند. اگر کسی شب عید و سال جدید از این آب بنوشد ، در سال جدید مبتلا به هیچ بیماری نمی شوند.

تمام زیبایی عید نوروز زمانی که سال گذشته جای خود را به سال جدید تحویل می دهد، نمایان می شود. در این لحظه طبق آداب و رسوم قدیمی به افتخار عید نوروز اتش فشانی آغاز می شود .

ن.دوبروین در قرن 19 در این خصوص نوشته بود: صدای شلیک توپها در شهرها و روستاها از فرارسیدن بهار در آذربایجان خبر می دهد. آدام اوله آریوس که شاهد عینی چگونگی مراسم عید نوروز در آذربایجان بود در سال 1637 نوشته: منجمان از طریق دستگاه ویژه و ساعت آفتابی ارتفاع آفتاب و برابری شب و روز را تعیین و اعلام کردند: بهار آمد. این موقع صدای شلیک توپ در تمام شهر شینده شد و صدای موسیقی پشت دیوارهای برج های شهر شنیده شد . بدین طریق عید بهار آغاز شد.

آذربایجانی ها به سفر عیدی نیز توجه خاصی نشان می دهند. روی سفره باید هفت نوع غذا که با حرف سین آغاز می شود چیده شود. در این سفر باید سوماخ ،سود(شیر) ، سمنی، سبزه و ... باشد، علاوه بر ا ن روی سفره عیدی باید آئینه و شمع ها چیده شود و تخم مرغهای رنگینی نیز سفره عیدی را تزئین می بخشند. هر یک از آنها رمز ویژه دارد: شمع به معنای آتش و روشنایی است (برای حفظ انسانها از چشم زخم ) آینه نیز به منزله روشنایی است .

طبق رسم روز اول عید همه باید در منزل خود و پیش خانواده باشد. مثلی است معروف که می گوید : اگر عید در منزل نباشی، هفت سال تمام دور از منزل بسر خواهی برد. در گذشته درهای ورودی هیچ وقت بسته نمی شد. روز اول سال جدید در تمام منازل همه شب روشنایی باید باشد ، چرا که تاریکی بهمراه خود بدبختی بهمراه خواهد داشت. روستانشینان ضمن برگزاری عید نوروز تعیین می کنند که سال چگونه خواهد بود: با خشکسالی رو به رو خواهند شد و یا محصول مناسبی خواهند داشت. گفته می شد که روز اول نوروز از بهار است ، دوم از تابستان ، سوم از پاییز و چهارم از زمستان. اگر روز اول بدون باد و باران باشد حاکی از آن است که در بهار جاری برای کشاورزان شرایط خوبی فراهم خواهد شد. در غیر اینصورت ، یعنی اگر باران ببارد و باد بوزد ، تمام بهار هوا دلخواه نخواهد بود. در سه روز دیگر نیز چگونگی تابستان ، پاییز و زمستان تعیین می شد.

نوروز عید شادی و سرور است . عید نوروز جشنی است که تمام هستی ملت آذربایجان را در خود منعکس می کند.

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ایران گلوبال
برگرفته از:
اؤیرنجی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.