رفتن به محتوای اصلی

جایگاه اخلاق در ژورنالیسم
26.12.2010 - 15:05

کوین کارتر روزنامه نگاری از آفریقای جنوبی در سال ١٩٩٣ میلادی به سودان سفر کرد هدف ازین سفر، تهیه ی گزارشی مصور از خشکسالی و قحطی بود. او در جنوب سودان در دهکده ای شاهد دختر خردسالی میشود که از فرط گرسنگی و تشنگی به زحمت روی پای خود ایستاده است و راه می رود اما در نهایت از رمق افتاده ونقش بر زمین می شود در این حین کرکسی از راه رسیده و با فاصله ای کوتاه در کنار او به زمین می نشیند و منتظر جان دادن او می شود تا اینکه او را تیکه پاره کرده و بخورد. کوین کارتر به جای کمک به دخترک نگون بخت، منتظر می ماند هنگامی که کرکس پرهای خود را باز کرده و یا به دخترک حمله می کند یک عکس استثنائی از این صحنه بگیرد اما این فرصت به او دست نمی دهد لاجرم فقط عکسی از کرکس در کنار دخترک می گیرد و سپس کرکس را از آنجا فراری داده و به راه خود ادامه می دهد عکسی که او گرفته بود در سر تا سر جهان منتشر می شود و باعث سرزنش و ملامت کوین کارتر می گردد عده ای او را متهم می کنند او تهیه یک عکس استثنائی و به این وسیله رسیدن به پول و شهرت را به نجات جان دخترک ترجیح داده است. در سال ١٩٩٤ کوین کارتر به خاطر عکسی که گرفته بود برنده ی جایزه پولیتزر می شود اما بعد از چند ماه خودکشی می کند در نامه ای که از او بجای مانده است او اعتراف می کند از اینکه جان آن دخترک را نجات نداده است همواره در عذاب وجدان بوده و نتوانسته است خود را ببخشد این واقعه باعث شد جایگاه اخلاق در ژورنالیسم به مقیاس جهانی مورد مباحثه قرار گیرد. بنظر من وقت آن رسیده است که جایگاه اخلاق در رسانه های گروهی فارس زبان بطور جدی مورد مذاکراه قرار گیرد داد وستد فکری در این باره و دستیابی به ارزشهای مشترک در گفتمان های سیاسی به ما یاری خواهد رساند .

اخلاق و اتیک

منظور از اخلاق، اصولی هستند که ما با اتکا به آنها خوب را از بد ودرست را از نادرست تمییز می دهیم و بر اساس این اصول روابط خود را با انسانهای محیط پیرامونمان تنظیم می کنیم. اصول اخلاقی بر حسب شرایط زمانی و مکانی باهم فرق می کنند مثلا در گذشته در کشورهای غربی زنان از حق رای محروم بودند و این عمل اخلاقی محسوب می شد درحالیکه در حال حاضر این عمل کاملا غیر اخلاقی به حساب می آید یا در یک مثال دیگر می توان خاطر نشان کرد در ایران رابطه ی جنسی میان دختر و پسر جوان قبل از ازدواج یک عمل زشت اخلاقی محسوب می شود اما این عمل در کشورهای غربی در تضاد با اصول اخلاق نمی باشد.

منظور از اتیک علم اخلاق می باشد و باید آموخته شود در کشورهای غربی در رابطه با موضوعات مختلف از جمله در رابطه با جایگاه اتیک در ژورنالیسم، دوره های تحصیلی وجود دارد. رعایت اصول اتیک در ژورنالیسم فقط یک وظیفه ی انسانی نیست در اصل یک ضرورت سیاسی و اقتصادی هم می باشد چون نشر اطلاعات نادرست باعث سوءتفاهم در بین اعضای جامعه می شود و اساس رابطه دچار تنش می گردد و این به نوبه خود به رشد و توسعه سیاسی و اقتصادی لطمه می زند افزون بر این در جوامع غربی سیستمهای حقوقی دموکراتیک حاکم هستند ونشر اطلاعات نادرست از جمله نشر تهمت و افترا جرم محسوب می شود این نوع شیوه ی مدیریت جامعه باعث می شود افراد از نقطه نظر علمی، اصول اخلاق را بیاموزند و در عمل آنرا تجربه نمایند از طرف دیگر پیشرفت تکنولوژی ارتباطات باعث شده است انبوهی از اطلاعات حتی اطلاعات محرمانه دولتی انتشار یابد و سیاستمداران مجبور شوند در مقابل افکار عمومی پاسخگو باشند و به این وسیله اصول اخلاق در کنش های سیاسی تقویت شود و ژورنالیسم ماهیتی بالنده پیدا کند اما در ایران بر اساس تفکرات دینی بنیادگرایانه، درک سنتی و عقب مانده از اخلاق در موسسات آموزشی تدریس می شود حتی با علم اخلاق بصورتی که در کشورهای غربی وجود دارد آشکارا دشمنی می شود در رسانه های گروهی توسط ایادی زژیم اطلاعات نادرست درج می گردد و به مخالفان رژیم تهمت و افترا زده می شود این نوع مدیریت جامعه باعث می شود شهروندان ایرانی از آموزش علمی اصول اخلاق محروم شوند و در عین حال دروغگویی را در رسانه های گروهی تجربه نمایند با این حساب می توان نتیجه گرفت ایران از نظر ژورنالیستی در بحران اخلاقی قرار دارد متاسفانه ما تربیت سیاسی خودمان را از آن محیط بیمار گرفته ایم و بعضا در تهمت و افترا زدن دست کمی از جمهوری اسلامی نداریم. نیجه می گوید کسانی که با هیولا مبارزه می کنند باید خیلی مراقب باشند که خود مبدل به هیولا نشوند.

حق و مسئولیت

بدیهی است ما حق داریم از آزادی بیان استفاده کرده و نظر خود را با افکار عمومی در میان بگذاریم اما این حق باید توام با قبول مسئولیت فردی باشد. مفهوم حق در علم حقوق، سیاست و جامعه شناسی بطور مجرد مورد مباحثه قرار نمی گیرد بلکه رابطه آن بامسئولیت فردی شکافته می شودبرای مثال یکی از پرنسیب های دمکراسی، مستقل و بیطرف بودن قوه ی قضائیه می باشد و فقط دادگاههای صالحه می توانندحکم به جاسوس یاخائن بودن افراد بدهند در واقع مستقل و بیطرف بودن قوه ی قضائیه یکی از رکنهای اصلی سیستمهای حقوقی دمکراتیک محسوب می شود. می توان گفت کسانی مثل نظمی افشار که به بهانه ی استفاده از حق آزادی بیان به دیگران تهمت و افترا می زنند در قبال دمکراسی مسئولیت فردی خود را قبول ندارند و عملا خواستار برقراری رژیم پلیسی در جامعه هستند به این شرط که آنان در راس امور باشندو آندسته از رسانه گروهی که از یک طرف ادعای طرفداری از پرنسیب های دمکراسی را دارند اما در عین حال به ترویج شایعه و شانتاژ امکان فراهم می کنند دچار دو گانگی اخلاق هستند ودر عمل حرمت دمکراسی را می شکنند.

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ایران گلوبال

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.