رفتن به محتوای اصلی

هدایت مردم به بهشت با شلاق وجبرحرام است
11.06.2014 - 23:17

«اینقدر در زندگی مردم مداخله نکنید، ولو به خاطر دلسوزی؛ بگذاریم مردم خودشان راه بهشت را انتخاب کنند، نمی‌ توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد»

این مواضع چندی قبل ازسوی حسن روحانی رئیس جمهور کنونی نظام عنوان شد. اما آنچه که این اظهارات بدان منتج شد چیزی نبود الا بلوای بهشت و جهنم که از طریق عکس العمل روحانیون حکومتی ایران به مقوله ای داغ دررسانه ها وفضای مجازی بدل گشت. اولین عکس العمل ها از سوی دو روحانی سرشناس حکومتی وقوع یافت. احمد خاتمی و علم الهدی دو تن از خطبای جمعه بودند که با این اظهارات به مخالفت شدید الحن برخواستند. این دو روحانی سرشناس معتقد به این هستند که وظیفه دولت بردن شهروندان به بهشت است، حتی به زورشلاق.

دراین باب احمد خاتمی درخطبه های نمازجمعه تهران عنوان داشته:

«رسالت حکومت دینی این است که جاده بهشت را صاف کند، ماموریتش هم این است حکومت وظیفه دارد جاده را هموار کند برای بهشتی شدن مردم . . . این که مردم را آزاد بگذاریم هر کاری خواستند بکنند درعرصه اخلاقی، اقتصاد و فرهنگ آزاد باشند امر به معروف و نهی از منکر نداشته باشیم، به صراحت می‌گویم این معنی مورد تایید هیچکس نیست و معنای نادرستی است»

 همچنین خطیب جمعه مشهد نیزدرخطبه های نمازجمعه درتقابل با مواضع حسن روحانی وتفاهم با احمدخاتمی عنوان داشت:

«شلاق که سهل است، با همه قدرت جلوی کسانی که مانع بهشت رفتن مردم شوند خواهیم ایستاد»

بهرروی این جنجال بهانه ای شد تا این قلم با استناد به نگرش قرآن پیرامون هدایت بشربه بهشت برین نکاتی را درنظرآورد. اینکه آیا وظیفه حکومت ها رهسپارنمودن بشربه بهشت است یا خیردراین قلم نمی گنجد. آنچه را این قلم نیت برآن دارد تا مورد واکاوی قراردهد اینکه، مسیربهشت برای نوع بشرازاجبار، شلاق وتهدید میگذرد ویا ازاختیاروانتخاب؟  و درقرآن به عنوان متن اصیل اسلام کدام یک ازدونگرش تجویز وکدام یک مورد تحریم واقع شده است.

دراین باب قرآن مجید به عنوان اولین منبع ونص اصیل مورد وثوق مسلمین اشارات بینی را درخود جای داده است. اولین آیاتی که میتوان دراین راستا بدان ها استناد کرد، آیات مختار بودن بشردرپذیرش ویا رد دیانت اسلام می باشد.

اولین آیه دراین باب که متکلمین باورمند به اختیاربالاخص متکلمین معتزلی وشیعی بدان استناد می نمایند، آیه شریفه سوم ازسوره مبارکه انسان می باشد.

« إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا»

« ما راه را به او نشان داديم خواه شکرورزد یا کفر»

این آیه نشان ازاین دارد که خداوند راه هدایت را به طرق گوناگون به نوع بشرنشان داده اما انتخاب وتحمل عواقب گزینه انتخابی را به عهده نوع بشرنهاده است. آنچه ازاین آیه بدست می آید اینکه انسان درپذیرش ایمان وکفرمختاراست.

دومین آیه دراین راستا که شهره است، آیه دویست وپنجاه وششم سوره مبارکه بقره میباشد که میفرماید:

« لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»

« دردين هيچ اکراهی نيست و به تحقیق راه هدایت وکمال ازضلالت تبیین شده، پس هر كس به طاغوت کفرورزد وبه الله ایمان آورد به يقين به دستاويزى استوار كه آن را گسستن نيست چنگ زده والله شنواى داناست»

این آیه ازآیات مورد اختلاف میان مفسران متقدم ومتأخرمیباشد. مفسران متقدم که سردربالین روایت واخبارداشته اند براین باوربوده اند که برمبنای روایات آیه فوق با آیات جهاد وقتال منسوخ گشته است. اما مفسران متأخرهمچون مرحوم پدرطالقانی براین باورند که آیه فوق ازآیات مدنی اواخردوران هجرت بوده وازآیات پایانی وحی بوده ومنسوخ نگشته است. به نظرمیرسد نظرمفسرین متأخردراین باب ازصحت کامل برخوردارباشد. با پذیرش رأی متأخرین ازآیه فوق آنچه درپذیرش دین هرگزراه ندارد اکراه است. براین مبنا وقتی اکراه درپذیرش دین وایمان به الله وکفربه طاغوت راه ندارد، اجباربه گونه اولی هرگزدرچنین مقوله ای مدخلیت نخواهد داشت.

اما گذشته ازدوآیه مورد استناد فوق آیات فراوانی دراین باب میتوان آیات بسیاری درموضوعات انذار، تبشیروتبلیغ را به عنوان شاهد عرضه داشت. آیات انذار، تبشیروتبلیغ ازاین جهت راهگشای فهم موضوع مورد جدال میباشند که دقیقا حدود تکلیف رسولان را درحوزه رسالت تبیین مینمایند.

اول: آیاتی که انذاروتبشیررا مسئولیت عموم رسولان می داند.

* «وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ» 

انعام / چهل وهشت

«وما پيامبران را جزبشارتگر وهشداردهنده ارسال نمیکنیم. پس كسانى كه ايمان آورند ونيكوكارى كنند خوفی برآنان نيست واندوهگين نخواهند شد»

** « وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَيُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَمَا أُنذِرُوا هُزُوًا»

کهف / پنجاه وشش

«وپيامبران  را ارسال نکردیم الا اینکه فقط بشارت دهنده وترساننده باشند و كسانى كه كافر شده‏اند به باطل مجادله مى‏كنند تا به وسيله آن حق را پايمال گردانند و نشانه‏هاى من و آنچه را بيم داده شده‏اند به ريشخند گرفتند»

دوآیه گزینش شده فوق صریح ترین آیات کلام وحی درباب تبشیروانذاربه عنوان تنها وظیفه ورسالت عمومی پیامبران الهی میباشند. چرا که هردوآیه شریفه با "ما" نافیه آغازوبا "الا" به جهت استسنا نمودن وتأکید مسئولیت پیامبران الهی را منحصردرحیطه تبشیروانذارنموده اند.

دوم: آیات انذاروتبشیرکه مختص رسول اسلام بکارگرفته شده اند.

*«وَبِالْحَقِّ أَنزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا»

اسراء/ صد وپنج

«و آن را به حق فرود آورديم وبه حق فرود آمد وتو را جزبشارت‏ دهنده وبيم‏ رسان نفرستاديم»

درآیه فوق قرآن که کتاب اصول راهنما برای همه مسلمانان می باشد واصول حق درآن تبیین گشته با عنوان وبالحق انزلناه وبالحق نزل مورد اشاره قرارگرفته است. یقینا این اشاره دلالت برآن دارد که پیامبراسلام میباید درجهت تبیین واقامه اصول حقانی قرآن مردمان را بیم وامید دهد. حال آنکه درادامه آیه رسول بزرگواراسلام مخاطب قرارگرفته وخداوند به اومیفرماید تو را ارسال نکردیم الااینکه فقط مردمان را بیم وامید دهی. آنچه ازاین آیه نتیجه می شود اینکه دردعوت واقامه حق هم رسالت پیامبراسلام فقط درمحدوده تبشیروتنذیرتعریف شده است.

**«وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا»

فرقان /پنجاه وشش

«و تو را جزبشاتگرو بيم‏ دهنده نفرستاديم»

***«إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا»

فتح / هشت

«ما تورا ارسال کردیم تا همواره گواه بشارتگروبیم دهنده باشی»

درآیه فوق علاوه بردووظیفه تبشیروتنذیروظیفه گواه بودن هم برای پیامبراسلام تعریف شده است. این گواه بودن که با لفظ شاهدا عنوان شده میتواند نشانگریک نکته صریح وضروری باشد وآن اینکه، پیامبر اسلام میباید همواره آنچنان درپی تبشیروتنذیربوده وازحدود تبشیروتنذیردردعوت خلق به حق تجاوزننماید تا خود برای امت الگووشاهدی باشد تا امت دردعوت واقامه حق ازاین سیره وسنت حسنه تخطی وتجاوزننمایند.

****«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا / وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُّنِيرًا / وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُم مِّنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا»

احزاب / چهل وپنج الی چهل وهفت

«اى نبی ما تو را فرستادیم تا گواه بشارتگروبیم دهنده باشی/ ومردمان را دعوت کنی به سوی الله به اذنش همچون چراغی روشن / ومؤمنان را بشارت دهی که برای آنان ازسوی الله فضل بزرگی خواهد رسید»

دراین آیات هم همچون آیه شریفه هشتم سوره مبارکه فتح مسئولیت رسول اسلام را تبشیروتنذیرخوانده، به گونه ای که الگووگواهی قرارگیرد برای مؤمنان که همچون اودرراه حق تبشیروانذارنمایند. درآیه شریفه چهل وششم با عبارت " وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ" به نبی اسلام خطاب میکند که درمقام دعوتگربه سوی الله عمل نماید. با این وصف دعوتگری نبی اسلام فقط وفقط درچهارچوب تبشیروتنذیرمعنا یافته ومحصورمیگردد. همچنین با آوردن ترکیب اضافی "ِبإِذْنِهِ" گویای این مدعا میباشد که خداوند برنبی اسلام تأکید مینماید که دعوتگری فقط می باید درحیطه تعریف شده بشارت وبیم خلاصه شود.

سوم: آیات انذارکه خاص رسول اسلام میباشد.

*«وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلآ أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ»

رعد / هفت

«وکسانی که کفرمی ورزند مى‏گويند چرا نشانه‏اى آشكارازطرف پروردگارش بر او نازل نشده است،  بدان که تو فقط بیم ده‏نده اى وبراى هرقومى هدایتگری است»

این آیه شریفه اذعان میدارد که پیامبردربرابردعوت شدگانی که به او کفر ورزیده وباگفتاردعوتش را به سخره میگیرند وظیه ای فراترازبیم دهندگی ندارد.

**«وَأَنْ أَتْلُوَالْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَقُلْ إِنَّمَا أَنَا مِنَ الْمُنذِرِينَ»

نمل / نود ودو

« ومأمورم که قرآن را برشما تلاوت کنم، پس هر كه راه هدایت پیش گیرد تنها به سود خود وهركه راه گمراهی پیش گیرد به ضررخود درپیش گرفته. بگو من فقط ازبیم دهندگانم»

چهارم: آیات تبلیغ.

این آیات نیز به دودسته منقسم می شوند. یک دسته آیاتی که مستقیم رسول اسلام را مخاطب قرارمیدهد ودسته دیگرآیاتی که دعوت شدگان را مخاطب میدارد.

آیاتی که به گونه مشخص رسول اسلام را خطاب قرارمیدهند:

*«فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ»

آل عمران / بیست

« پس اگر با تو به محاجه برخاستند بگو من خود را تسليم الله نموده‏ام وهركه مرا پيروى كرده و به كسانى كه اهل كتابند وبه مشركان بگوآيا درپیشگاه الله تسلیم شده اید؟ پس اگر تسلیم شدند قطعا هدايت‏ يافته‏اند واگر روى برتافتند برعهده توست که فقط تبلیغ کنی و خداوند بيناست»

**«وَإِن مَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَعَلَيْنَا الْحِسَابُ»

رعد / چهل

« واگرما در حیات توآن وعده عذابی را که به کافران دادیم پدیدارکنیم یا آنکه توعذاب آنان را پس ازموت توپدیدارنماییم آنچه برتواست فقط ابلاغ پیام است وحسابرسی اعمال با ما»

دردوآیه فوق خطاب به پیامبردراخباربه رسول اسلام امرمیشود که درصورت ابلاغ پیام الهی ازسوی توچه منکران با توبه محاجه برخیزند، چه تسلیم امرحق شوند وچه تسلیم نشوند، چه وعده عذاب منکران حق پس ازموت توباشد ویا درزمان حیات تو، وظیفه توفقط ابلاغ پیام است وتوحق کیفروعذاب آنان را نداری.

آیاتی که دعوت شدگان را مخاطب قرارمیدهد:

*« وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ»

مائده / نود ودو

« واطاعت‏ کنید الله را واطاعت کنید رسول راپيامبر وازگناهان برحذرباشيد پس اگر روى گردانديد بدانيد كه برعهده پيامبر ما فقط ابلاغ آشكاراست»

دراین آیه ابتدا دوفعل امربرای اطاعت ازالله ورسول ویک فهل نهی برای پرهیز ازگناهان خطاب به دعوت شدگان بکاربرده شده. سپس خطاب به دعوت شدگان میگوید درصورتی که اوامرونواهی ما را را نادیده بگیرید وازآن ها روی گردانید بدانید که بررسول ما فقط ابلاغ پیام واجب است. به عبارتی قرآن به ما می آموزد که حتی اگردعوت شدگان به امراطاعت ازالله ورسول هم گردن ننهند پیامبرجزابلاغ این اخباروظیفه ای دیگرهمچون تنبیه ومعذب نمودن آنان ندارد.

**« مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاَغُ وَاللّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ»

مائده / نود ونه

« نیست برپیامبرالا ابلاغ والله آنچه را آشكاروآنچه را پنهان مى‏ داريد میداند»

دراین آیه شریفه "ما" نافیه وسپس"الا" استثنا که ابلاغ را به گونه مستسنا وظیفه رسول الله دانسته دلالت بر حصردرابلاغ دارد.

اما قرآن مجید به عنوان اصول راهنما به امردیگرهم اهتمام ورزیده، وآن اینکه چه کسانی میتوانند مخاطب انذاروتبشیرپیامبرورسولان قرارگیرند. به دیگرقول آیا فرد فرد بشرمستحق انذاریا تبشیرمیباشند؟؟؟ کلام وحی با آیاتی چند به این مهم نیزتوجه نموده که دراین باب آیاتی را شاهد خواهیم آورد.

*« وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ »

انعام / پنجاه ویک

« وبیم ده آنان را كه خوف دارند به سوى پروردگارشان چرا كه غيراو براى آنها يار و شفيعى نيست باشد كه پروا كنند»

دراین آیه شرط انذارشدن خوف ازمحشور شدن در برابررب است. یعنی کسانی که حق جویی برایشان مهم مینماید.

**«قُل. . . أَنَاْ إِلاَّ نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»

اعراف / صد وهشتاد وهشت

« بگو. . . من جز بيم‏ دهنده و بشارتگر براى گروهى كه ايمان مى‏آورند نيستم»

دراین آیه نیزمخاطب انذاروتبشیر کسانی میباشند که ازتعصب های بیهوده بری بوده وصلاحیت اکتساب ایمان به حق را دارا میباشند.

***«. . . أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِينٌ»

یونس / دو

«. . . همانا وحی کردیم به سوی مردی ازهمان ها که بیم دهد مردم را وبشارت دهد کسانی را که ایمان دارند همانا برای انها نزد پروردگارشان گذشته نیکی دارند وکافران گفتند همانا این سحری آشکاراست . . .»

دراین آیه شریفه هم لفظ الَّذِينَ آمَنُواْ برای بشارت شوندگان شرط شده وناس به عنوان مردمی که ازتعصب به دوربوده وقوه پذیرش کلام حق را دارا میباشند چرا که قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِينٌ استثنا میباشد برمردمی که این قوه را دارا میباشند.

****« إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ»

یس / یازده

«همانا بيم دادن تو تنها برای کسی سودمند است که تذکررا تبعیت کند و ازخداوند رحمان در نهان بترسد پس اورا به آمرزش و پاداشى پرارزش بشارت ده»

دراین آیه هم انذاربرکسی واجب است که قصد ونیت تبعیت ازحق را داشته وحق جو باشد.

 

علاوه براین آیات آیاتی دیگرنیز درقرآن به گونه اضداد بکارگرفته شده اند که نشان ازاین دارند که انذارو تبشیر درکسانی که قوه حق جویی را نداشته ودرزنجیرتعصبات ومنافع اسیرمیباشند کارگرنمی افتد. برخی ازاین آیات عبارتند از:

*« إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ»

بقره / شش

«همانا کسانی را که کفرمیورزند برآنها انذاردهی یا ندهی آنها مؤمن نمی شوند»

دراین آیه الَّذِينَ كَفَرُوا کسانی هستند که ذاتا کافرمیباشند. یعنی دارای تعصبات بیهوده بوده وعادت نموده اند که دربرابرحق کفرورزند وحق را انکارنمایند. بدین جهت قرآن به رسول اسلام میفرماید بیم دادن وندان اینان تفاوتی نخواهد داشت، چرا که اینان ازقبل تصمیم برایستادگی برعقاید ومنافع باطل خود دارند.

 با این وصف آیا اگرکسانی برگمراهی وراه باطلی که درپیش گرفته اند اصرارورزند آیا انذارگرومبشرباید خود را محق بداند که همواره درهدایت آنها بکوشد؟

کلام وحی به این نکته نیزتوجه داشته است. آیات زیر که خطاب به رسول اسلام است درپاسخ به این سئوال راهگشای رهروان حق خواهد بود.

*« لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ / إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ»

شعراء / سه وچهار

« شايد تو ازاينكه  ايمان نمى‏آورند جان خود را تباه سازى / اگر بخواهيم معجزه‏اى ازآسمان برآنان فرود مى‏آوريم تا در برابر آن گردنهايشان خاضع گردد»

آنچه ازکل آیات فوق راجب نحوه هدایت نوع بشربه راه حق وصدق برمی آید اینکه مصلحان وحق جویان ورسولان فقط وفقط میتوانند انسان های حق طلب را که ازدام تعصبات واسارت منافع شخصی وگروهی رسته وقوه پذیرش حق را دارند با انذارو تبشیربه راه حق فرا خوانند ودرصورت سرباززدن ازراه حق هیچگونه سلطه وحقی برآنان ندارند. به دیگرعبارت به هیچ وجه من الوجوه منبع اصلی دیانت اسلام هدایت مردمان به بهشت را به حکم شلاق نه تنها واجب و مستحب ننموده بلکه بالکل برآن حرمت نهاده وتحریم نموده است. 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

مازیارشکوری

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.