شورای نظامی

اين شورا در پايان سال ۲۰۱۳ بعد از درگيری ميان تظاهرکنندگان و نيروهای دولتی در استان الانبار تأسيس شد و سپس به تمام استان های سنی نشين عراق امتداد يافت.در نيمه ژانويه ۲۰۱۴ تمام گروه ها و شوراهای نظامی پراکنده در مناطق سنی نشين تحت عنوان «شورای عالی نظامی انقلابيون عراق» با يکديگر ادغام شدند.اين شورا بر روی فيس بوک، تويتر و يوتيوب صفحات خود را دارد و لحظه به لحظه وضعيت درگيری ها را با عکس و فيلم گزارش می کند.هويت اعضای اين تشکل به درستی مشخص نيست و گفته می شود ژنرال های برکنار شده ارتش سابق عراق آن را اداره می کنند.يکی از افسران نيروی هوائی سابق به نام «مزهر قيسی» خود را سخنگوی شورای نظامی معرفی کرده است.اين شورا ماهيانه گزارش عمليات خود را براساس جدولی معين اعلام می کند و تک تک فعاليت های خود و تلفات نيروی های مالکی را درج می کند.اين شيوه کار نشان می دهد که شورای عالی نظامی انقلابيون عراق از افراد با تجربه ارتشی برخوردار است.

جنگجويان طريقت نقشبندی
طريقت نقشبندی که از نظر مذهبی امتزاجی ميان صوفيه و اهل سنت می باشد، اعتقاد به ارتباط مستقيم با پيامبر اسلام از طريق خليفه اول ابوبکر دارد.همچنين اين فرقه اعتقاد دارد که به شکل غير مستقيم با علی امام اول شيعيان ارتباط دارد.رهبر معنوی و تاريخی اين فرقه «محمدبهاءالدين شاه نقشبند» است.او مدعی بود نام خدا بر قلب وی نقش بست و هيچ گاه از آن جدا نشد، از اين رو به «نقشبند» معروف شد.طريقت نقشبندی در پی تکفير حکام سرزمين های اسلامی نيست بلکه خواهان نصيحت آنهاست.اما از نظر سياسی در دوره رژيم گذشته و اکنون، اين فرقه تابع اوامر عزت ابراهيم دوری معاون سابق صدام حسين می باشد.جنگجويان اين تشکل روش جهادی آزاديبخش به سبک عمرمختار در ليبی و امير عبدالقادر در الجزائر را اتخاذ کرده اند.يکی ديگر از الهام دهندگان اين گروه ، احمد عرابی پاشا است که خود صوفی بود و بر ضد سلطه انگليسی ها در مصر قيام کرد.علاوه بر اين ها برخی از رهبران معنوی چچن و منطقه داغستان مانند امام شامل نقشبندی، مرجع الهام بخش جنگجويان طريقت نقشبندی در عراق شده است.
در اوائل ماه جاری «حاکم زاملی» رئيس کميسيون امنيت و دفاع در پارلمان عراق به خبرگزاری آسوشيتدپرس گفت:«..اطلاعاتی که ما داريم هيچ شکی باقی نمی گذارد که آنها (جنگجويان طريقت نقشبندی) در حوادث اخير درگير هستند..آنها انبارهای مهمات و سلاح ميان برد دارند و بر ضد پليس و ارتش عراق به کار می گيرند».
تخمين زده می شود که تعداد جنگجويان اين تشکل بين هزار تا پنج هزار نفر هستند و عزت ابراهيم نقش مهمی در سازماندهی آنها دارد.مأموريت آنها دفاع از اهل سنت و مبارزه با ايران و هواداران آن در عراق است.در زمان اعتراضات خيابانی بر ضد نوری مالکی ،روش اين گروه تماس با تظاهرکنندگان و اعلام حمايت از آنان بود.اين گروه خود را متفاوت با القاعده می داند اما آماده همکاری با هر گروهی است که بر ضد حکومت ايران برخيزد.اين گروه توانسته موشک های ساده ای بسازد که بين ۲۵ تا ۳۰ کيلومتر برد دارد.اين تشکل در مناطق موصل، کرکوک و بخشی از بغداد فعال است و به خاطر کثرت آنها در شهر موصل،بعد از تحولات اخير، اداره شهر به آنها واگذار شده است.

شورای عشاير
اين شورا از هفتاد قبيله و عشيره بزرگ تشکيل شده و بيش از ۴۰ گردان رزمی دارد.اين گردان ها در استان های الانبار، نينوا، صلاح الدين، دياله و تأميم (با مرکزيت کرکوک) وجود دارند و در شهرها و روستاهای الرمادی، خالديه، کرمه، فلوجه و بخش نامعينی از بغداد آماده نبرد هستند.تعداد جنگجويان اين شورا به هزاران نفر می رسد که از يک فرماندهی متمرکز با رهبری ژنرال های سابق ارتش عراق برخوردار است.در لايه های ميانی فرماندهی عشاير رؤسای قبايل قرار دارند که کاملا هماهنگ با فرماندهی کل عمل می کنند.همجنين اين شورا از انبار سلاح و مهمات خوبی برخوردار هستند که شامل سه دسته سبک، متوسط و سنگين می شود.

حزب بعث
طبق آمارهای رسمی رژيم گذشته عراق، ۱۱ميليون نفر از شهروندان کشورعضو حزب بعث بودند که در شکل تيم، گروه، شعبه و شاخه فعاليت می کردند.هر تيم حداقل سه نفر را در برمی گيرد و هر گروه از سه تا هفت تيم تشکيل می شد.برای تشکيل يک شعبه حداقل دو گروه مورد نياز بود و برای اينکه شاخه ای از حزب بعث در يکی از شهرهای عراق شکل بيابد، حداقل به دو شعبه نياز داشت.با سقوط رژيم صدام حسين بسياری از اين نيروها متفرق شدند يا با وضع جديد همراه شدند.اما ناتوانی دولت مالکی در زمينه های سياسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از يک سو و سوگيری فرقه ای نخست وزير شيعه عراق از سوی ديگر،باعث گرديد که بعثی ها يک بار ديگر بتوانند خود را سازمان دهند.در حال حاضر آماری وجود ندارد که تعداد بعثی ها فعال را نشان دهد اما برخی برآورده ها آنها را در حدود نيم ميليون نفر تخمين می زنند.سياست ترور شخصيت های بعثی در سال های اخير که در قشرهای تحصيل کرده عراق گسترده بود، باعث مخفی شدن بسياری از آنها شد.اما با شدت گرفتن درگيری ها امکان بازگشت همه آنان وجود دارد.بخش وسيعی از بعثی ها در مناطق شيعه هستند و ممکن است حوادث اخير عراق يک بار ديگر آنها را به صحنه برگرداند.

گردان های انقلاب دهه ۱۹۲۰
اين گروه که نام خود را از قيام سراسری عشاير عراق بر ضد نيروهای انگليسی در دهه ۱۹۲۰ گرفته است، به شدت با اشغال عراق توسط نيروهای امريکائی مخالف بود.اين گروه داعيه ملی گرائی عراقی دارد و با کشتن عراقی های همکار با نيروهای امريکائی مخالفت می کرد.اما عمليات زيادی را بر ضد نيروهائی امريکائی هدايت نمود که از معروف ترين شيوه های نبرد آنها، کاشتن مواد منفجره بر سر راه رفت و آمد وسائل حمل و نقل سربازان امريکائی و ايجاد کمينگاه بر سر مسير تحرک آنها بود.اين نيرو گروه های متنوعی از سلفی ها، صوفی ها و ملی گرايان را در بر می گيرد و در استان های الانبار، صلاح الدين و بخشی از کرکوک فعاليت دارند.در رويدادهای اخير موفق شدند چند منطقه مهم در دياله و صلاح الدين را تصرف کنند.
گفته می شود که اين گروه به مجمع روحانيون اهل سنت عراق به رهبری حارث ضاری نزديک است که در توصيف گروه های جهادی در عراق، خود را تشکلی معتدل می داند.اين گروه از همان روز اول ورود نيروهای امريکائی به عراق در سال ۲۰۰۳ ساز مقاومت در برابر نيروهای خارجی نواخت و هرگز وضعيت جديد را به رسميت نشناخت و در فرآيند سياسی مشارکت نکرد و همه انتخابات های متوالی را تحريم کرد.

جماعت انصار اسلام
اين جماعت يک گروه سلفی – جهادی است که توسط يک روحانی کُرد بنام «ملاکريکار» در سال ۲۰۰۱ تأسيس شد.قبل از آمدن نيروهای امريکائی به عراق، در سلسله جبال قنديل فعاليت می کرد اما در سال ۲۰۰۳ به داخل عراق نقل مکان کردند.اين گروه در سال ۲۰۰۵ با ابومصعب زرقاوی رهبر القاعده در عراق بيعت کرد.اين امر موجب شد که اختلافات عميقی در داخل آن شکل بگيرد.با خروج نيروهای امريکائی از عراق در سال ۲۰۱۱ ، جماعت انصار اسلام نبرد مسلحانه را تعليق نمود و به فعاليت سياسی در استان های نينوا، کرکوک و بخشی از استان دياله روی آورد.
اين گروه يک تشکل بسته با حساسيت بالای اطلاعاتی به حساب می آيد که هيچ کس از درون تشکيلات آن خبر ندارد و بيشتر رهبران آن با نام های مستعار فعاليت می کنند.يکی از رهبران آن به نام ابوعمر عراقی مشهور است که در استان نينوا تشکيلات اين جماعت را اداره می کند.از آمار دقيق نيروهای آن اطلاعات کافی وجود ندارد اما برآورد می شود که در حدود ۵هزار نفر هستند و در درگيری های اخير در شهرهای موصل، کرکوک و دياله به شدت فعال می باشند.

جماعت «جيش مجاهدين»
يک گروه جهادی سنی نزديک به سازمان القاعده است.اين گروه در زمان فعاليت «صحوات» (نيروهای عشايری که توسط امريکا بوجود آمد و بوسيله نوری مالکی منحل شد) در مناطق سنی نشين از بين رفت.با بالا گرفتن درگيری ها در سوريه، اين تشکل به آنجا رفت تا به ياری جبهه النصره بشتابد اما در روزهای اخير دوباره به عراق بازگشتند.اين نيروهای بيشتر در مرز عراق با سوريه و شهرهای کرمه و فلوجه فعال هستند.در دو منطقه زوبع و يوسفيه بغداد نيز تيم های عملياتی مخفی دارند که مترصد اوضاع هستند تا وارد عمليات شوند.تعداد نفرات آن به چهار هزار جنگجو می رسد و توانائی ساخت موشک های دست ساز را دارند.عمليات کمين در راه نيروهای دولتی از تخصص اين گروه به حساب می آيد.

ارتش اسلامی عراق
در سال ۲۰۰۴ تشکيل شد. تنها گروه مسلح مخالف دولت است که آئين نامه داخلی دارد و افراد خود را براساس تمام سلسله مراتب يک ارتش کلاسيک سازماندهی می کند.در سال ۲۰۰۶ دست از کارزار برداشت و به کارهای سياسی و رسانه ای روی آورد.اين ارتش محصول فعاليت های اخوان المسلمين در عراق است.با راندن رهبران سياسی اخوان المسلمين از فرآيند سياسی و صدور حکم اعدام برای آنها توسط نوری مالکی، ارتش اسلامی عراق يک بار ديگر به صحنه روياروئی ها در روزهای گذشته بازگشته است.