سرمای فوق العاده و برف و بورانی که امسال سراسر اروپا را از ماه اکتبر تا امروز دربر گرفته‌است به‌کلی فضای فکری من را از رسیدن بهار و عید نوروز دور کرده بود.دراین دوسه روز اخیر با اینکه مرتب باران و یا برف و گاهی هر دو با هم می باریدند چشمم به باغچه دوخته شده بود و منتظر بودم که کی بیدار می شود. بالاخره این تقویم بود که نزدیک شدن سال نو و بهار را یادآور شد...

طبق معمول باز غافلگیر شدم!...وای! هنوز گندم خیس نکرده‌ام! نکند سر سال تحویل، سبزۀ هفت سینم کاملآ سبز و زیبا نباشد؟

چند سالیست که یکی از مدیران ایرانی گوگل - آقای بهرام مراوندی- کار بسیارارزنده ای کرده و تقویم ایرانی را از طریق سایت گوگل در دسترس همگان قرار داده است؛ برای دریافتن زمان سال تحویل، در شهر محل سکونتم به این تقویم مراجعه کردم؛ نوشته زیر نقشه توجه مرا به خود جلب کرد؛ در آنجا صحبت از دو زمان تحویل مختلف برای روز شنبه ٢٩ اسفند ١٣٨٩ بود!

اولی زمان تحویل سال رسمی دولتی در ساعت ٢١ و ٢ دقیقه و ١٣ ثانیه مبنی بر طول سال متغیر و دیگری در ساعت ٢٠ و ٥٢ دقیقه و ٤٤ ثانیه بر مبنای سال اعتدالی گاهشماری ایرانی. بسیار متعجب شدم... مگر چند زمان تحویل سال وجود دارد؟ آقایان چطور محاسبه می کنند؟

در صفحات نخستین تقویمِ آقای رضا مرادی غیاث آبادی توضیحی در مورد سال تحویل ١٣٨٩ آمده است به این شرح که تقویم دولتی امسال برمبنای ترکیبی ناشناخته از ماه های قمری متوسط و هلالی با تآکید بر رویت هلال ماه رمضان و شوال تنظیم شده است! بنابراین بین اعلان رسمی تحویل سال و تحویل سال گاهشماری ایرانی تفاوت وجود دارد! ...

عجبا! انگار همین بس نبود که محاسبه زمان بر مبنای طول جغرافیائی که از سال ١٨٨٤ به فاصله یک ساعت در همه کشورهای جهان متداول است، در ایران به اندازه نیم ساعت با دیگر کشورها تفاوت نشان می دهد! حالا کار به محاسبه نقطه اعتدال فصل هم کشیده که باید چند دقیقه ای متفاوت باشد!

در ایران هزاران سال است که پیشینیان ما نوروز و لحظۀ تحویل را بدون کمی و کاستی تشخیص داده اند و این میراث گرانبها را تا به امروز به ما رسانده‌اند. نظام گاهشماری ایرانی به عنوان دقیق ترین نظام گاهشماری در جهان افتخار ایرانیان و جامعه علمی دنیاست. تقویم ایرانی دارای قواعد تعریف شده ای برای طول سال، کبیسه‌گیری و تشخیص لحظه آغاز سال نو است. همین قواعد هستند که در بسیاری از نرم افزارها و جدول های محاسباتی تبدیل تقویمها بکار گرفته می‌شوند.

متآسفانه دولت جمهوری اسلامی، در چند سال گذشته، دانشمندان تقویم شناس و مورخین را از مرکز تقویم اخراج کرده و روحانیون را به جای آنان به کار گمارده و به این دلیل زمان تحویل سال نو الزامآ طبق گاهشماری ایرانی اعلان نمی شود. جالب این است که این مرکز زمان تعطیلات و مناسبت ها و سوگواری های دینی مانند عید فطر و رمضان و محرم و عاشورا را هم طوری که مطابق با مناسبت‌های حکومتی باشد و خللی در این مناسبت‌ها به وجود نیاورد اعلان می کند.

فکر می کردم که در ایران همۀ رسانه‌ها موظف به رعایت ابلاغیه‌های حکومتی و تبلیغ آنها هستند اما نه دیگر تا این حد. تکلیف ما در این میان چیست؟ آیا باید بنشینیم و نظاره گر آن باشیم که تحویل سال و فرارسیدن نوروز باستانی را بر اساس یک سیستم نامشخص در مرکز ژئوفیزیک حجت الاسلام های جمهوری اسلامی اعلان کنند؟

لحظه تحویل سال را می توان بر اساس قواعد گاه‌شماری ایرانی به‌ این صورت برآوردکرد: به میزان ٣٦٥ روز و ٥ ساعت و ٤٨ دقیقه و ٤٦ ثانیه به زمان سال تحویل قبلی اضافه شود.

*لحظه سال تحویل سال ١٣٨٨ ساعت ١٥ و 3 دقیقه و ٥٨ ثانیه بوده

*لحظه سال تحویل سال ١٣٨٩ ساعت ٢٠ و ٥٢ دقیقه و٤٤ ثانیه می باشد.

.................................

برای اطلاع بیشتر به این مطالب مراجعه فرمائید:

- گاهشماری ایرانی، اثر روانشاد استاد احمد بیرشک:

Comparative Calendar of the Iranian, Muslim Lunar, and Christian Eras For Three Thousand Years

- لحظه تحویل سال بر اساس گاه‌شماری ایرانی در شهرهای جهان، بهرام راوندی:

http://calendar.mozillafirefox.ir/newyear.html

- گاه‌شماری جلالی، مقاله رضا مرادی غیاث آبادی:

http://www.ghiasabadi.com/jalali.html

٢٤ اسفند ١٣٨٨

١٥ مارس ٢٠١٠