رفتن به محتوای اصلی

توافق ژنو و مصاحبه منتشر نشده ازهوشنگ امیراحمدی
06.07.2014 - 07:51
من متأسفانه حتی یک نقد درست و حسابی از جناح به اصطلاح معتدل و یا اصلاح‌طلب در مورد توافقنامه ژنو ندیده‌ام و بیشتر نقدهای خوب را افرادی از جناح به اصطلاح راست نوشته‌اند و این موضوع نگران کننده است مخصوصا که جناح‌های "تندرو" اسلامی نقدهای خود را در قالب "ملی‌گرائی" ایران عرضه می‌کنند

اين گفت‌وگو را [روزنامه «فرهيختگان»] با هوشنگ اميراحمدی انجام داد اما بعد، از انتشار آن خودداری کرد.

 فرشيد غضنفرپور: برخی تحليلگران امور بين الملل معتقدند موضوع توافقنامه ميان ايران و ۱+۵ بيش از اينکه معاهده ای ميان ۷ کشور باشد قراردادی ميان ايران آمريکا است. هوشنگ اميراحمدی يکی از همين تحليلگران است. مردی که در بيش از ۲ دهه گذشته تلاش کرده رابطه ميان ايران و امريکا عادی شود حالا نگاهی منتقدانه به توافقنامه ژنو و موضع آمريکايی ها در قبال پرونده هسته ای ايران دارد. او که در زمان رياست جمهوری خاتمی و احمدی نژاد بيشترين تلاش را برای نزديکی رابطه ايران و آمريکا انجام می داد معتقد است بهترين نقدها درباره توافق ژنو را از قلم "تندروها" خوانده است.

 ***

 * آيا می توان گفت سرنوشت پرونده هسته ای ايران به سرنوشت دمکرات ها در آمريکا گره خورده و درصورت روی کار آمدن جمهوری خواهان موضوع توافق ايران و ۱+۵ دستخوش تحول می شود؟

- موضوعات خارجی چندان تاثيری بر انتخابات در آمريکا ندارند. درواقع اين موضوعات و مسائل داخلی آمريکا است که مردم را برای رای دادن به نامزدهای يکی از دو حزب ترغيب می کند. بنابراين تکليف انتخابات آمريکا را مسائل داخلی اش مشخص می کند نه خارجی. يکی از مهمترين اين مسائل وضعيت اقتصادی کشور خواهد بود که تقريبا در تمام انتخابات ۲۰ سال گذشته امريکا نقش اصلی را داشته است. البته حل مشکل رابطه ايران و امريکا، اگر بنفع امريکائيها تمام بشود، ميتواند به دمکرات ها در انتخابات آينده کمک کند ولی تعيين کننده نخواهد بود.

 * اعلام نظر روز گذشته رهبر اکثريت دمکرات در سنای آمريکا را حتماً مطالعه کرده ايد. به نظر می رسد دمکرات ها بيش از رقبای جمهوری خواهشان در پی دستيابی به توافق هسته ای با تهران هستند. دليل اين موضوع را چه می دانيد؟

- اين برداشت درست نيست. سناتورهائی که لايحه اخير تحريم عليه ايران را نوشتند و ميخواستند بتصويب مجلس سنا برسانند دمکرات هستند و اصولا دمکرات ها بيشتر با ايران دشمنی کرده اند تا جمهوريخواهان. مثلا، بيشتر تحريم ها عليه ايران در دوره بيل کلينتون و همين آقای اوباما تصويب شدند. در واقع جمهوری خواهان آدم های تاجری هستند و زياد به دنبال تحريم کشورها نيستند. هرچند ممکن است گفته شود که جنگ طلب هستند اما درباره بازکردن راه های تجاری و بارزگانی، جمهوری خواهان مشتاق تر هستند و درواقع اين دمکرات ها هستند که بيشتر به دنبال تحريم ايران بوده اند. در امريکا هم مثل ايران معمولا دولتی که سرکار بوده بيشتر راغب حل مشکل با ايران بوده تا مخالفين حزبی ان در خارج از قدرت. فعلا دمکرات ها سر کار هستند.
البته بايد گفت اين موضوع بستگی زيادی به فردی که رئيس جمهور می شود نيز دارد زيرا دمکرات ها و جمهوری خواهان به هيچ وجه يکدست نيستند. مثلا، جمهوری خواهان از محافظه کاران تندرو تا معتدل تقسيم بندی می شوند و نمی شود گفت هر جمهوری خواهی که بر سر کار بيايد يک نوع برخورد با ايران دارد. اما در مجموع بايد گفت اگر مذاکرات ميان ايران و آمريکا به همين شکل خوب پيش برود هر رئيس جمهوری در آمريکا بر سر کار بيايد در جهت ادامه مذاکرات پيش خواهد رفت. درواقع هيچ کس در آمريکا نمی خواهد روند مذاکرات به عقب بازگردد مگر اينکه دليل خيلی خاصی بوجود بيايد. در مجموع ما نبايد زياد نگران باشيم در آمريکا چه کسی روی کار می آيد بلکه بايد مواظب باشيم که مذاکرات خوب و با تداوم پيش برود.

 * روند مذاکرات را تاکنون چگونه ديده ايد يعنی عملکرد مذاکره کنندگان و وضعيت جديدی که پس از انتخابات ايران بر مذاکرات حاکم شد چگونه پيش رفته است؟

- با توجه به همه شرايطی که وجود داشت مذاکره کنندگان ما خوب عمل کرده اند. البته بايد بپذ يريم که هر معامله ای بده و بستان دارد و ايران مجبور شد در اين معامله زياد بدهد و کم بگيرد. و حالا بايد ديد ادامه اين جريان به کجا می رود. انشا الله که در مراحل بعدی بتوانيم جبران کنيم. فعلا‍ در اين مقطع تنش موجود ميان ايران و غرب تا اندازه زيادی پايين آمده و تحريم جديدی وضع نشده که خودش خيلی ارزشمند است. اما به هر حال هزينه زيادی هم برای ما داشته است و طرف ايرانی امتيازات زيادی داد تا بتواند جلوی تنش و تحريم های بيشتر را بگيرد.

 * منظورتان چيست؟ به هر حال موضوع پرونده هسته ای ايران تاکنون روند مثبتی داشته. اينطور نيست؟

- ببينيد من هميشه گفته ام برد و باخت ما در مسئله هسته ای به اين موضوع بستگی دارد که در نهايت رابطه ما و آمريکا درست می شود يا نه! اگر اين رابطه درست شود ما برنده ايم و اگر نتوانيم رابطه را بازسازی کنيم در نهايت در مسئله هسته ای بازنده ايم. اين مهمترين نظری است که من دوست دارم از من درباره توافقنامه ژنو در اذهان عمومی بماند.

 * خب شايد اين طرز تفکر ناشی از اين موضوع باشد که شما سال های زيادی برای ترميم اين رابطه تلاش کرديد و ممکن است برخی بگويند حالا هم نقش ايجاد رابطه ميان ايران و آمريکا را زيادی پررنگ ترسيم می کنيد.

- شايد اينطور است. به هر حال فکر من اين است که اگر ما بتوانيم از موضوع هسته ای برای حل مسائل موجود بين ايران و آمريکا استفاده کنيم در پرونده هسته ای برد کرده ايم زيرا عادی شدن رابطه با آمريکا به نفع ايران است. اما حل شدن پرونده هسته ای با حفظ تنش ميان ايران و آمريکا به نفع ايران نيست چون اين امکان وجود دارد که امريکا بدنبال "خلع سلاح" ما باشد و مسئله هسته ای را بهانه کرده است.

 * البته چنانکه دولتمردان آمريکايی اعلام می کنند بزرگترين مسئله ای که با جمهوری اسلامی ايران دارند برنامه هسته ای اين کشور است و چنانچه اين موضوع حل و فصل شود شايد دليلی هم برای دشمنی های بيشتر وجود نداشته باشد. اينطور فکر نمی کنيد؟

- مسئله هسته ای البته خيلی مهم است اما مشکل بزرگ ميان ايران و آمريکا مسئله هسته ای نيست. مشکل بزرگ انقلابی است که ميان رابطه دو کشور نشسته، انقلابی که از روز نخست اعلام کرد آمريکا را دوست ندارد و البته آمريکا هم هرگز هيچ انقلابی را دوست نداشته است.
انقلاب اسلامی ايران حرف خودش را می زند و ارزش های خودش را هم دارد و می خواهد مستقل باشد. از طرف ديگر آمريکا با اين برخوردها رابطه خوبی ندارد. می خواهم بگويم اينطور نيست که اگر ما مسئله هسته ای را حل کرديم روابطمان هم با آمريکا حتما و بطور خودکارعادی می شود. اين مشکل ريشه دارتر از اين حرف ها است. مسئله هسته ای ايران حداکثر ۱۰ سال است بوجود آمده اما جمهوری اسلامی ايران و آمريکا بيش از ۳۰ سال است که با هم مشکل دارند. به هر حال مسئله هسته ای بخشی از اين مشکلات را حل می کند نه همه آنها را.

 * شما از امتيازات زيادی صحبت کرديد که ايران داد و امتيازات کمی که گرفت. دقيقاً از کدام امتيازات صحبت می کنيد در حالی که می گوييد با توجه به وضع موجود مذاکرات خوب پيش رفت؟

- در فرصت ديگری نقد مفصلی خواهم نوشت اما در اينجا فقط به چند مورد اشاره ميکنم. در جمله دوم قرارداد ژنو آمده است که: ايران تعهد ميکند که "هرگز و تحت هيچ شرايطی" نه سلاح هسته ای بسازد و نه تهيه کند. فکرش را بکنيد که اگر چند سال ديگر عربستان بمب بسازد ما بازهم نميتوانيم سلاح هسته ای داشته باشيم. من نمی فهمم چرا اين کلمات "هرگز وتحت هيچ شرايطی" را بايد می پذيرفتيم. اين تعهد هيچ ربطی به موضوع مذاکره که غنی سازی جاری ايران بود ندارد. درهمين حال ما ميلياردها دلار خرج کرديم که غنی سازی خود را تا سطح صنعتی گسترش بدهيم و روی ۲۰ درصد و بالا تر ببريم که حق ماست. اما حالا همه آن را متوقف کرده ايم در حد مثلا ۵ درصد و در همين جا هم قرار است تا ابد درجا بزنيم. تعداد سانتريفيوژهای ما و مقدار اورانيوم غنی شده ما هم قرار است در همين حد امروز متوقف شوند. حتی حق نداريم سانتريفيوژ مدرن تری بسازيم! درهمين حال هم به آژانس اختيار داده ايم که دسترسی بی حد و مرزی به تاسيسات قانونی ما در کشور داشته باشد يعنی بسيار بيشتر از آنچه که در پادمان تعهد کرده ايم. در واقع ما يک معاهده هسته ای جديد امضاء کرده ايم، معاهده ای که در دنيا نظير آن وجود ندارد.
ما انقلاب نکرديم که غنی سازی بکنيم و بخاطر آن استقلال خودمان را بخطر بياندازيم. ما کرديم که مستقل بشويم و آمريکا و قدرت های بزرگ بما نگويد چه بکنيم و چه نکنيم. اما حالا آنها دارند به ما می گويند که چه بايد بکنيم و چه نبايد بکنيم. و آن چيزی که به ما امر و نهی می کنند هيچ ربطی به معاهده ای که سالها قبل با آزانس امضاء کرده ايم ندارد. معاهده فقط می گويد ما حق نداريم بمب بسازيم. همين! درواقع ما يک معاهده جديد منع گسترش سلاح های هسته ای امضاء کرديم، معاهده ای که فقط برای ايران ساخته شده است. هيچ کشور ديگری در جهان چنين معاهده ای امضا نکرده است. بعضی از کشور ها هم که اصلا معاهده ای امضاء نکرده اند. مثل اسرائيل، هند و پاکستان.

 * خود شما در ابتدای مصاحبه گفتيد روند توافق مثبت بوده اما حالا از يک ترکمانچای صحبت می کنيد.

- من لفظ "ترکمنچای" را بکار نبردم. آن حرف شماست. ضمنا من نميگويم که دست اوردی نداشته ايم. گفتم متاسفانه توافقنامه برای ايران برد کم و باخت زيادی دارد، يعنی "بردبرد" نيست. عده ای هم عقيده دارند که قرارداد ژنو "سايه جنگ" را از سر ايران دور کرد. شايد هم اينطور باسشد اما با توجه به وضعيت اسفبار امروز امريکا در داخال و خارج، مخصوصا در خاورميانه، بعيد ميدانم که جنگی ميتوانست در کار باشد. اين را هم بگويم که من متاسفانه حتی يک نقد درست و حسابی از جناح به اصطلاح معتدل و يا اصلاح طلب در مورد توافقنامه نديده ام و بيشتر نقدهای خوب را افرادی از جناح به اصطلاح راست نوشته اند و اين موضوع نگران کننده است مخصوصا که جناحهای "تندرو" اسلامی نقدهای خود را در قالب "ملی گرائی" ايران عرضه ميکنند. بنابراين، هنوز هم درک عموم از آنچه اتفاق افتاده است و ميتواند بيافتد ناقص است و اين نقص بايد بسرعت برطرف بشود تا منافع ملی بهتر تامين گردد.

 * مطابق توافق قرار شده در مدت آزمايشی ۶ ماه تحريم های جديدی وضع نشود و قسمتی از دارايی های بلوکه شده ما آزاد شود. البته ايران هم تعهد کرده سطح غنی سازی اش را پايين بياورد اما حق غنی سازی برای ايران محفوظ است.به عقيده بيشتر کارشناسان اين دستاورد بزرگی است جون به هر حال ما دانش غنی سازی بيشتر را داريم اما موقتاً و خودخواسته از آن استفاده نمی کنيم درحاليکه هرگاه اراده کنيم از دانشمان استفاده می کنيم.

- اولا، ببينيد چقدر وضعيت ما شرم آور شده که "تحريم نشدن" را يک دست آورد ميدانيم. اصلا اگر انقلاب نميکرديم و يا اصلا غنی سازی نميکرديم دستآورد بيشتری ميداشتيم! ثانيا، پول کمی که قرار است به ما بدهند پول خود ايران است. مثل اين است که ۱۰۰۰ دلار از ما دزديده باشند و بعد ۵ دلار به ما بر گردانند. درعين حال هم پول بيشتری از ما بدزدند. فراموش نکنيد که در همين شش ماه آينده بيش از ۳۰ ميليارد دلار از پول نفت ما بازهم بلوکه خواهد شد. و ثالثا، در مورد "حق غنی سازی" هم که کسی لازم نبود انرا برای ما برسميت بشناسد. ما پادمانی را امضاء کرده ايم که اين حق درآن بروشنی آمده است. اصلا اگر حقی در کار نبود چه لزومی به آن پادمان بود؟

 * فکر نمی کنيد بخش زيادی از اين موضوع مربوط به مديريت هسته ای در دوره پيشين باشد؟

- البته من تيم مذاکره کننده را مسئول نمی دانم. اين اشتباه از خيلی وقت پيش ااتفاق افتاد. تيم مذاکره کننده ما درواقع کاری را انجام داد که می توانست انجام دهد. تاسيسات هسته ای در زمان آقای هاشمی بوجود آمد، نيروگاه اراک در زمان آقای خاتمی ساخته شد، و دولت آقای احمدی نژاد هم تا توانست مشکل را ناديده گرفت و مصوبات حتی شورای امنيت سازمان ملل را هم "کاغذ پاره" خواند. همه دولت های قبلی مسئول هستند.

 * شما موقعيت پرونده ايران در آن زمان را با موقعيت کنونی اش مقايسه می کنيد؟ پرونده ايران در آن زمان هنوز به شورای امنيت نرفته بود در حالی که وقتی تيم جديد پرونده را تحويل گرفت چندين قطعنامه از سوی شورای امنيت عليه فعاليت های هسته ای ايران صادر شده بود.

- دولت احمدی نژاد هم حتما مسئول هست و مشکل هسته ای را حتی مشکل تر کرد، اما ايشان مشکل را به ارث برده بود. حتی معاهده سعد آباد و بعد هم تعطيلی غنی سازی برای بيش از يک سال هم چيزی عايد ايران نکرده بود. خود آقای خاتمی ان بسته کذائی را که اروپا بسرکردگی همين آقای جک استراو به ايران پيشنهاد کرده بود را "توهين آميز" خواند. متاسفانه ما ملت دقيقه نود هستيم و تا کار از کار نگذرد نميجنبيم. واقعيت اين است که دشمنان غنی سازی ايران از توافق نامه در اين مرحله زياد بدشان نميايد اگر چه انها نميخواستند ايران هيچ چيزی نصيبش بشود. بازی احمقانه دشمنان غنی سازی ايران اينطور تنظيم شده است که ايران احساس پيروزی بکند.

 * آيا نقد شما همان سوژه رسانه های اصولگرا پس از توافق ژنو نيست؟

- من با جناح بازی نه کاری داشته ام و نه کاری دارم. برای من معيار منافع ملی است. اما شما بنظر ميرسد منافع ملی يک کشور را بين دو جناح تقسيم کرده‌ايد. گويی هر چه جناح راست بگويد بد است هر چه اصلاح طلبان بگويند خوب است. آقای شريعتمداری روزنامه کيهان با من دشمنی زيادی کرده و مرا حتی جاسوس سيا هم ناميده است ...

 * البته از شما با عنوان دلال رابطه با آمريکا هم ياد می کند.

- دلال که خوب است هر چه فکر کنيد به من می گويد اما من خودم فکر می کنم نقدها ی ايشان درباره توافق ژنو منطق دارد. من آدم منصفی هستم. چه دليلی دارد اگر يک نفر حرف حق می زند و با ما دشمن است بگوييم حرف هايش درست نيست. اين را هم بگويم که هدف من از نقد توافق نامه با هدف آقايان اصولگرای تند يک دنيا متفاوت است. من ميخواهم سازنده باشم و کمک کنم که دولت آقای روحانی با حفظ منافع کشور موفق بشود.

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

کیانوش توکلی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.