از مدت ها به اینسو، کردها در برابر کشور های ایران، ترکیه، عراق و سوریه، خواهان خودمختاری و یا هم استقلال بوده اند، و طی همۀ این مدت ها، آنان بیشتر سرکوب شده اند. در مورد هویت کرد ها، و تعمق در خواست های این مردم، امروز گفتگویی دارم با عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کوملۀ کردستان ایران.

 آقای عبدالله مهتدی میگوید که در کردستان عراق دو نوع رفراندوم مطرح است. یکی رفراندوم استقلال است، که آقای مسعود بارزانی هم آنرا مطرح کرده است. ایالات متحده با این رفراندوم مخالف است. یکی دیگر، رفراندومیست که در چهارچوب قانون اساسی عراق پیش بینی شده است. مادۀ صد و چهل قانون اساسی عراق پیش بینی کرده است که در مناطق مورد منازعه، یا مورد اختلاف، میشود رفراندوم تشکیل داد و از مردم پرسید که مثلاٌ میخواهند جزو اقلیم کردستان باشند، یا مربوط استان های دیگر. حکومت های مختلفی که در عراق بوجود آمدند، به این درخواست کردها، بر اساس مادۀ صد و چهل، ترتیب اثر ندادند.

امروز اوضاع تغیر کرده است. اشغال موصول و تکریت، توسط عرب های سنی مذهب داعش، باعث شد که کردها به آن مناطق پیش مرگه بفرستند. و امروز، این مناطق در اختیار کرد ها است. به همین دلیل، میشود تصور کرد که در این مناطق، رفراندومی برگزار شود، و طی آن، اهالی بگویند که میخواهند جزء کردستان باشند یا نه.

گذشته از این مسایل، کرد های عراق در دوره های مختلف خواهان خود مختاری و فدرالیسم بوده اند. امروز در قانون اساسی عراق این فدرالیسم گنجانیده شده است. البته این فدرالیسم تنها برای کردها نیست. یکی از خواست های عرب های سنی عراق هم همین است.

در مورد عمق در خواست کرد ها، آقای عبدالله مهتدی میگوید که از سال 1880 به اینسو، کردها یک جنبش ملی راه انداخته، خواهان خود مختاری استند. این نوع جنبش ها در مقاطع زمانی مختلف وجود داشت، تا بالاخره با سقوط صدام حسین، کرد ها موفق شدند، به رسمیت شناسی دیپلماتیک بین المللی را هم به دست بیاورند.

از آقای مهتدی در مورد اقلیت های دیگر، و اینکه آیا تجربیات کرد ها میتواند برای آنان هم مفید باشد، میپرسم. او میگوید که این تجربیات این را نشان میدهد که حکومت های مطلق گرا، فرقه گرا و تبعیض گرا نمیتوانند جوابگوی نیاز سیاسی منطقه باشند. سیاست های فرقه گرایانۀ مذهبی، اعم از تاکید زیاد روی سنی گری، یا شیعه گری، عامل تفرقه، نفاق و دشمنی است. موفقیت میتواند با حکومت های سکولار باشد، که دین و سیاست را از هم جدا میکنند.